Cascading rock channel lined with poplar trees on the mountain slopes of Ayni. (S. Stevenson (Camp Kuhiston, Dushanbe))

Cascading Rock Irrigation Channel (Тажикистан)

Boloi Dasht (Tajik)

Тодорхойлолт

A cascading rock irrigation channel lined with fast growing poplar trees, constructed on rocky slopes to channel water runoff from the high mountains for human use at the valley floor.

A one metre wide, 300m long, irrigation channel constructed of stones, that is built into the steep slope of a mountain gorge. The channel is 0.5m deep and is lined with poplar trees that help stabilise the structure. The water runs down the channel from the top mountains, with water splashing onto the poplar trees. At the foot of the channel the water is used to irrigated cultivated land and provide drinking water.

Purpose of the Technology: The main purpose of the cascading rock irrigation structure is to capture surface water run-off from the top of the mountain and channel it to where it can be utilised for human use such as drinking water, sanitation, and irrigation. The uneven surface of the rock channel slows the pace of the water thus preventing scouring at the foot of the channel. The channel also provides a suitable environment for the cultivation of poplar trees which in turn can help reduce water and wind erosion on the slopes, thus preventing rock and debris movement down onto the cultivated lands on the valley floor.

Establishment / maintenance activities and inputs: The channel is dug perpendicular to the steep slope and lined with stones gathered from the mountainous slopes. This activity is labour intensive, but can be more efficient with the use of donkeys. The stones are placed upon/on top of each other in the base of the channel, and used to line the sides of the channel to retain the water. The soil along the edge of the channel is cleared of debris and stone until it is suitable for the planting of poplar cuttings. The cutting are supplemented with organic fertiliser. The channel is financed by the land owner, with voluntary support from the community.

Natural / human environment: The cascading rock irrigation channel is located in a remote steep mountainous gorge where there is a shortage of land for cultivation. Water is in short supply, especially during the hot summer months. Subsequently the inhabitants have a high dependency on irrigated water from the top of the mountain range. The majority of the residents have a semi-subsistence living and are highly reliant upon the cultivated land where they grow a range of crops (e.g. wheat, potatoes. etc), fruits (e.g. apricots) and poplar trees for selling and construction purposes.

Байршил

Байршил: Ayni, Sogd region, Тажикистан

Дүн шинжилгээнд хамрагдсан технологи нэвтрүүлсэн газрын тоо:

Сонгосон байршлуудын газарзүйн холболт
  • 68.9502, 39.4074

Технологийн тархалт: газар дээр жигд тархсан (approx. < 0.1 км2 (10 га))

Тусгай хамгаалалттай газар нутагт?:

Хэрэгжилтийн огноо: 10-50 жилийн өмнө

Нутагшууллын төрөл
Rock irrigation channel outlet. Rock is used to slow the speed of the water to prevent scouring. (Davlatov Davlatbek (Camp Kuhiston))

Технологийн ангилал

Үндсэн зорилго
  • үйлдвэрлэлийг сайжруулах
  • газрын доройтлыг бууруулах, сэргийлэх, нөхөн сэргээх
  • экосистемийг хамгаалах
  • сав газрыг хамгаалах (усны эх/ голын адаг) - бусад технологитой хослуулах
  • биологийн төрөл зүйлийг хамгаалах / сайжруулах
  • гамшгийн эрсдлийг бууруулах
  • уур амьсгалын өөрчлөлт/ экстрим байдал болон түүний нөлөөлөлд дасан зохицох
  • уур амьсгалын өөрчлөлт, түүний үр нөлөөг багасгах
  • үр ашигтай эдийн засгийн нөлөөг бий болгох
  • нийгэмд үзүүлэх үр нөлөөг бий болгох
  • improved access to water
Газар ашиглалт

  • Тариалангийн талбай
    • Нэг наст үр тариа: үр тариа - улаан буудай (өвлийн), үндэст/булцуут ургамал– төмс
    • Мод, сөөг тарих: том үрт жимс (тоор, интоор, чавга г.м.)
    Жилд ургамал ургах улирлын тоо: 1
  • Байгалийн ой / модтой газар
    • (Таримал) байгалийн ой/мод бүхий газар
    • Мод тарьсан, шинээр ойжуулсан. Хувилбарууд: Моно орон нутгийн зүйл
    Бүтээгдэхүүн ба үйлчилгээ: Байгалийн гамшигаас сэргийлэх, construction
  • Бусад - Тодорхойлно уу: Wasteland: The mountain slopes are mainly devoid of vegetation.
Усан хангамж
  • Байгалийн усалгаатай
  • Байгалийн/усалгаатай арга хосолсон
  • бүрэн усалгаатай

Газрын доройтолтой холбоотой зорилго
  • газрын доройтлоос урьдчилан сэргийлэх
  • Газрын доройтлыг бууруулах
  • Хүчтэй доройтсон газрыг нөхөн сэргээх/ сайжруулах
  • газрын доройтолд дасан зохицох
  • холбогдолгүй
Доройтолын төрөл
  • хөрс усаар эвдрэх - Wg: Гуу жалгын элэгдэл, Wm: Хөрсний нуралт, шилжилт
  • хөрс салхиар эвдрэх - Ed: Хөрсний салхиар үлээгдэх, хуримтлагдах
ГТМ бүлэг
  • Налуугийн арга хэмжээ
  • Усжуулалтын менежмент (усан хангамж, ус зайлуулалт зэрэг.)
  • Усны урсац зохицуулах болон салаалах
ГТМ арга хэмжээ
  • Агрономийн арга хэмжээ - А1: Ургамал/ хөрсөн бүрхэвч
  • Ургамлын арга хэмжээ - V1: Мод ба бут, сөөг
  • Барилга байгууламжийн арга хэмжээ - S3: Шаталсан суваг, шуудуу, голдирол

Техникийн зураг

Техникийн үзүүлэлтүүд
The drawing shows in plan and profile the cascading rock channel. The slope of the mountain is 30 degrees, a one metre wide channel, 0.5 m deep, is dug into the slope. The channel is lined with stones. The soil either side of the channel is cleared of rocks, and poplar branches are planted at 1m intervals lining the channel.

Location: Veshab Boloi Dasht. Ayni Sughd Region Tajikistan

Date: 2011-05-04

Technical knowledge required for land users: moderate (An understanding of how to build the basic structure without it collapsing and able to meet the discharge capacity of the water.)

Main technical functions: control of concentrated runoff: drain / divert, water harvesting / increase water supply, Prevent off site damage to cultivated land at the foot of the slope.

Secondary technical functions: Stabilisation of soil along the channel.

Aligned: -linear
Vegetative material: T : trees / shrubs
Number of plants per (ha): 600
Vertical interval within rows / strips / blocks (m): 1
Width within rows / strips / blocks (m): 1

Trees/ shrubs species: Poplars (safedor) are planted in vertical rows, 1m apart, on both sides of the 1m wide channel.

Slope (which determines the spacing indicated above): 30.00%

Waterway
Depth of ditches/pits/dams (m): 0.5
Width of ditches/pits/dams (m): 1
Length of ditches/pits/dams (m): 300

Construction material (stone): local stones and rocks

Slope (which determines the spacing indicated above): 30%

Vegetation is used for stabilisation of structures.
Author: Davlatov Davlatbek, Dushanbe City,Rudaki str.131,fl.19

Бий болгох ба арчилах: үйл ажиллагаа, материал ба зардал

Материал, зардлын тооцоо
  • Тооцоолсон зардлууд: Технологийн нэгж тус бүр
  • Зардал тооцоход ашигласан валют: Somoni
  • Валютын ханш (ам.дол): 1 ам.дол = 4.5 Somoni
  • Нэг өдрийн ажилчны хөдөлмөр хөлсний дундаж: 5.50
Зардалд нөлөөлөх хамгийн чухал хүчин зүйлс
There was no real cost in construction of the rock irrigation channel. All labour, animal traction and materials were sourced locally for no cost, poplar seedlings are cuttings from local poplars, and organic compost for the trees was collected from local livestock.
Хэрэгжүүлж эхлэхэд шаардлагатай үйл ажиллагаа
  1. Planting Poplars (Хугацаа / давтамж: Spring, March)
  2. Composting (Хугацаа / давтамж: spring)
  3. Construction of rock irrigation channel (Хугацаа / давтамж: spring)
Бий болгоход шаардагдах материал ба зардал
Зардлын нэр, төрөл Хэмжих нэгж Тоо хэмжээ Нэгжийн үнэ (Somoni) Зардал бүрийн нийт өртөг (Somoni) Нийт дүнгээс газар ашиглагчийн төлсөн %
Хөдөлмөр эрхлэлт
Planting Poplars Persons/day 10.0 25.0 250.0 100.0
Construction of rock irrigation channel Persons/day 60.0 25.0 1500.0 100.0
Тоног төхөөрөмж
Tools Pieces 3.0 20.0 60.0 100.0
Donkey Donkey/day 20.0 22.5 450.0 100.0
таримал материал
Seedlings Unit 1.0 266.0 266.0 100.0
Бордоо ба биоцид
Composte per tree 250.0 1.0 250.0 100.0
Барилгын материал
Stone tons 50.0 20.0 1000.0 100.0
Технологи бий болгох нийт үнэ өртөг 3'776.0
Технологи бий болгох нийт үнэ өртөг, ам.доллар 839.11
Арчилгаа, урсгал үйл ажиллагаа
  1. tree tending (Хугацаа / давтамж: every year)
  2. Maintenance of channel (Хугацаа / давтамж: Spring)
Арчилгаа, урсгал үйл ажиллагаанд шаардагдах материал ба зардал
Зардлын нэр, төрөл Хэмжих нэгж Тоо хэмжээ Нэгжийн үнэ (Somoni) Зардал бүрийн нийт өртөг (Somoni) Нийт дүнгээс газар ашиглагчийн төлсөн %
Хөдөлмөр эрхлэлт
Tree tending Persons/day 7.0 25.0 175.0 100.0
Maintenance of channel Persons/day 10.0 25.0 250.0 100.0
Технологийн арчилгаа/урсгал үйл ажиллагаанд шаардагдах нийт үнэ өртөг 425.0
Технологи арчилах ба урсгал ажлын нийт үнэ өртөг, ам.доллар 94.44

Байгалийн нөхцөл

Жилийн дундаж хур тундас
  • < 250 мм
  • 251-500 мм
  • 501-750 мм
  • 751-1,000 мм
  • 1,001-1,500 мм
  • 1,501-2,000 мм
  • 2,001-3,000 мм
  • 3,001-4,000 мм
  • > 4,000 мм
Агро-уур амьсгалын бүс
  • чийглэг
  • чийглэг
  • хагас хуурай
  • хуурай
Уур амьсгалын үзүүлэлтүүд
Heavy Spring and Autumn Rain
Thermal climate class: temperate. 4 months of snowing during the winter period.
Налуу
  • хавтгай (0-2 %)
  • бага зэрэг налуу (3-5 %)
  • дунд зэрэг налуу (6-10 % )
  • хэвгий (11-15 %)
  • налуу (16-30 %)
  • их налуу (31-60 % )
  • эгц налуу (>60 %)
Гадаргын хэлбэр
  • тэгш өндөрлөг / тал
  • нуруу
  • уулын энгэр
  • дов толгод
  • бэл
  • хөндий
Далайн түвшнөөс дээшхи өндөр
  • 0-100 д.т.д. м.
  • 101-500 д.т.д. м.
  • 501-1,000 д.т.д м.
  • 1,001-1,500 д.т.д м.
  • 1,501-2,000 д.т.д м.
  • 2,001-2,500 д.т.д. м.
  • 2,501-3,000 д.т.д. м.
  • 3,001-4,000 д.т.д м.
  • > 4,000 д.т.д. м.
Технологийг нэвтрүүлсэн
  • гүдгэр нөхцөл
  • хотгор нөхцөл
  • хамааралгүй
Хөрсний зузаан
  • маш нимгэн (0-20 см)
  • нимгэн (21-50 см)
  • дунд зэрэг зузаан (51-80 см)
  • зузаан (81-120 cм)
  • маш зузаан (>120 cм)
Хөрсний бүтэц (өнгөн хөрс)
  • бүдүүн/ хөнгөн (элсэрхэг)
  • дундаж (элсэнцэр, шавранцар)
  • нарийн /хүнд (шаварлаг)
Хөрсний бүтэц (гадаргаас доош > 20 см)
  • бүдүүн/ хөнгөн (элсэрхэг)
  • дундаж (элсэнцэр, шавранцар)
  • нарийн /хүнд (шаварлаг)
Өнгөн хөрсний ялзмагийн хэмжээ
  • их (>3 %)
  • дунд (1-3 % )
  • бага (<1 % )
Гүний усны түвшин
  • гадаргаас
  • < 5 м
  • 5-50 м
  • > 50 м
Гадаргын усны хүртээмж
  • хангалттай
  • сайн
  • дунд зэрэг
  • хангалтгүй/ байхгүй
Усны чанар (боловсруулаагүй)
  • сайн чанарын ундны ус
  • муу чанарын ундны ус (цэвэршүүлэх шаардлагатай)
  • зөвхөн газар тариалангийн зориулалтаар ашиглах (усалгаа)
  • ашиглах боломжгүй
Усны чанар гэж:
Усны давсжилтын түвшинийг орчны асуудал гэж тооцдог уу?
  • Тийм
  • Үгүй

Үерийн давтамж
  • Тийм
  • Үгүй
Зүйлийн олон янз байдал
  • Их
  • дунд зэрэг
  • Бага
Амьдрах орчны олон янз байдал
  • Их
  • дунд зэрэг
  • Бага

Технологи нэвтрүүлсэн газар ашиглагчдын тодорхойлолт

Зах зээлийн чиг хандлага
  • амь зуух арга хэлбэрийн (өөрийгөө хангах)
  • холимог (амьжиргаа ба худалдаанд)
  • худалдаа наймааны/ зах зээлийн
Орлогын бусад эх үүсвэр
  • Нийт орлогын 10 %-иас доош
  • Нийт орлогын 10-50 %
  • Нийт орлогын 50 %-иас дээш
Чинээлэг байдлын түвшин
  • нэн ядуу
  • ядуу
  • дундаж
  • чинээлэг
  • маш чинээлэг
Механикжуулалтын түвшин
  • гар ажил
  • ердийн хөсөг
  • механикжсан / мотортой
Суурин эсвэл нүүдлийн
  • Суурьшмал
  • Хагас-нүүдэлийн
  • Нүүдэлийн
Хувь хүн эсвэл бүлгүүд
  • Хувь хүн / өрх
  • бүлэг / олон нийтийн
  • хоршоо
  • ажилтан (компани, засгийн газар)
Хүйс
  • эмэгтэй
  • эрэгтэй
Нас
  • хүүхэд
  • залуус
  • дунд нас
  • ахимаг нас
Өрхийн зориулалтаар ашиглах газрын талбай
  • < 0.5 га
  • 0.5-1 га
  • 1-2 га
  • 2-5 га
  • 5-15 га
  • 15-50 га
  • 50-100 га
  • 100-500 га
  • 500-1,000 га
  • 1,000-10,000 га
  • > 10,000 га
Хэмжээ
  • бага-хэмжээний
  • дунд-хэмжээний
  • том-хэмжээний
Газар өмчлөл
  • төрийн
  • компани
  • нэгдлийн/ тосгон
  • бүлэг
  • хувь хүн, өмчийн гэрчилгээгүй
  • хувь хүн, өмчийн гэрчилгээтэй
Газар ашиглах эрх
  • нээлттэй хүртэх (зохион байгуулалтгүй)
  • нэгдлийн хэлбэрээр (зохион байгуулалттай)
  • түрээсийн хэлбэрээр
  • хувь хүн
Ус ашиглах эрх
  • нээлттэй хүртэх (зохион байгуулалтгүй)
  • нэгдлийн хэлбэрээр (зохион байгуулалттай)
  • түрээсийн хэлбэрээр
  • хувь хүн
Дэд бүтэц, үйлчилгээний хүртээмж
эрүүл мэнд

ядуу
x
сайн
боловсрол

ядуу
x
сайн
техник зөвлөгөө

ядуу
x
сайн
хөдөлмөр эрхлэлт (жишээ нь, ХАА-аас өөр)

ядуу
x
сайн
зах зээл

ядуу
x
сайн
эрчим хүчний хангамж

ядуу
x
сайн
зам тээвэр

ядуу
x
сайн
усан хангамж ба ариутгал

ядуу
x
сайн
санхүүгийн үйлчилгээ

ядуу
x
сайн

Нөлөө

Нийгэм-эдийн засгийн үр нөлөө
модлогийн бүтээмж
буурсан
x
нэмэгдсэн

бүтээмжит талбай (ашиглалт/тарилт хийгдэх талбай)
буурсан
x
нэмэгдсэн

ундны усны хүрэлцээ
буурсан
x
нэмэгдсэн

мал услах усны хүрэлцээ
буурсан
x
нэмэгдсэн

тухайн аж ахуйн орлого
буурсан
x
нэмэгдсэн

Нийгэм-соёлын үр нөлөө
хүнсний аюулгүй байдал/ өөрийн хэрэгцээг хангах
буурсан
x
сайжирсан

ГТМ/ газрын доройтлын мэдлэг
буурсан
x
сайжирсан

Livelihood and human well-being
reduced
x
improved


This includes wood for construction, improved water supply for irrigation and improved water quality for drinking and sanitation.

Экологийн үр нөлөө
усны хэмжээ
буурсан
x
нэмэгдсэн

усны чанар
буурсан
x
нэмэгдсэн

ус хуримтлуулах (урсац, борооны ус, цас г.м.)
буурсан
x
сайжирсан

гадаргын урсац
Нэмэгдсэн
x
Буурсан

хөрс алдагдах
Нэмэгдсэн
x
Буурсан

хөрсний гулсалт/ чулуун нуранги
Нэмэгдсэн
x
Буурсан

салхины хурд
Нэмэгдсэн
x
Буурсан

Зэргэлдээ талбайд илрэх нөлөө
усны хүртээмж (гүний, гадаргын, булаг шандын)
буурсан
x
нэмэгдсэн

салхиар тээвэрлэгдэх хурдас
Нэмэгдсэн
x
багассан

хөрш зэргэлдээ газарт учирах хохирол
Нэмэгдсэн
x
багассан

нийтийн/хувийн хэвшлийн дэд бүтцэд учрах хохирол
Нэмэгдсэн
x
багассан

Өртөг ба ашгийн шинжилгээ

Бий болгох зардалтай харьцуулахад олсон ашиг
Богино хугацаанд эргэн төлөгдөх байдал
маш сөрөг
x
маш эерэг

Урт хугацаанд эргэн төлөгдөх байдал
маш сөрөг
x
маш эерэг

Урсгал зардалтай харьцуулахад олсон ашиг
Богино хугацаанд эргэн төлөгдөх байдал
маш сөрөг
x
маш эерэг

Урт хугацаанд эргэн төлөгдөх байдал
маш сөрөг
x
маш эерэг

Low initial expense due to inputs easily available.

Уур амьсгалын өөрчлөлт

Уур амьсгалын аажим өөрчлөлт
жилийн дундаж температур Өсөлт

маш муу
x
маш сайн
Уур амьсгалаас хамаарах аюул (гамшиг)
орон нутгийн аадар бороо

маш муу
x
маш сайн
орон нутгийн салхин шуурга

маш муу
x
маш сайн
ган гачиг

маш муу
x
маш сайн
усны үер (гол)

маш муу
x
маш сайн
Уур амьсгалд хамаарах бусад үр дагавар
mass soil movement

маш муу
x
маш сайн

Нутагшуулах ба дасан зохицох

Тухайн нутаг дэвсгэрт Технологийг нэвтрүүлсэн газар ашиглагчдын хувь
  • жишээ/ туршилт
  • 1-10 %
  • 11-50%
  • > 50%
Технологийг нэвтрүүлсэн бүх хүмүүсийн хэд нь материаллаг урамшуулал авалгүйгээр технологийг хэрэгжүүлсэн бэ?
  • 0-10%
  • 11-50%
  • 51-90%
  • 91-100%
Хамрагдсан өрх ба/эсвэл газар нутгийн хэмжээ
400 households
Технологи нь өөрчлөгдөж буй нөхцөл байдалд дасан зохицохын тулд өөрчлөгдсөн үү?
  • Тийм
  • Үгүй
Ямар өөрчлөлтөнд эмзэг вэ?
  • уур амьсгалын өөрчлөлт/ экстрим үзэгдэл
  • зах зээлийн өөрчлөлт
  • ажил хөдөлмөр эрхлэх боломж (ж.нь шилжих хөдөлгөөний улмаас)

Дүгнэлт, сургамж

Давуу тал: газар ашиглагчийн бодлоор
  • Improved livelihoods and the variety and yield of crops.

    How can they be sustained / enhanced? If the water was not available through the channel then the land would have to be abandoned.
  • The poplar trees provide a good source of secondary income.
Давуу тал: эмхэтгэгч эсвэл бусад мэдээлэл өгсөн хүмүүсийн бодлоор
  • It reduces soil and wind erosion from the mountain slopes.

    How can they be sustained / enhanced? Further planting of trees.
  • It reduces rockfalls and debris movement, thus protecting the land down slope that is used for cultivation.
  • It provides water for irrigation and hence leads to an increase in crops yields and crop diversification down slope of the channel. These crops include wheat, potatoes, onions and some fruit trees mainly apricot.

    How can they be sustained / enhanced? Pipes form the channel to other areas.
  • Increased access to clean running water has improved sanitation and hygiene conditions for the inhabitants.

    How can they be sustained / enhanced? Further training on hygiene and sanitation.
  • The use of uneven rocks slows down the speed of the water in the channel and prevents water erosion at the base of the slope.
Сул тал/ дутагдал / эрсдэл: газар ашиглагчийн бодлоордаван туулах боломжууд
  • The channel can become severely damaged after a harsh winter. The rock lining could be cemented in but that would increase the cost, and the trees would not be able to use the water that soaks through the channel.
Сул тал/ дутагдал / эрсдэл: эмхэтгэгч эсвэл бусад мэдээлэл өгсөн хүмүүсийн бодлоордаван туулах боломжууд
  • The technology is a major construction activity that needs to be strategically positioned. The location should be carefully considered with help of specialists.

Суурь мэдээлэлүүд

Эмхэтгэгч
  • Davlatbek Davlatov
Хянан тохиолдуулагчид
Хянагч
  • Alexandra Gavilano
  • David Streiff
  • Joana Eichenberger
Баримтжуулсан огноо: 03 5-р сар 2011
Сүүлийн шинэчлэл: 02 11-р сар 2021
Мэдээлэл өгсөн хүн
WOCAT мэдээллийн сан дахь бүрэн тодорхойлолт
Холбогдох ГТМ мэдээлэл
Баримтжуулалтыг зохион байгуулсан
Байгууллага Төсөл
This work is licensed under Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareaAlike 4.0 International