Frêne dimorphe taillé en têtard dans une zone non irriguée très dégradée. (Stefan Graf)

Taille de frêne dimorphe (Fraxinus dimorpha) en têtard pour l'utilisation comme fourrage. (Морокко)

ⵣⴱⵉⵕ ⵏ ⵉⴻⵎⵜⵙ ⵍⴰⵄⵍⴼ ⵍⵎⴰⵍ

Тодорхойлолт

Des frênes dimorphes sont utilisés comme arbres fourragers. Ils sont taillés en têtard pour permettre la régénération de l'arbre.

La taille du frêne en têtard est pratiquée dans l'Atlas Marocain par les communautés rurales nomades et sédentaires. La zone est semi-aride, sévèrement dégradée, avec des pertes de sol importantes. La déforestation et le surpâturage sont les principales causes de cette dégradation. La perte en sol est totale dans certaines zones, avec des arbres perchés sur leurs racines à 50 cm au-dessus de la roche mère. Cette dégradation conduit à des inondations en aval, et induit des destructions d’infrastructures et de terres cultivées très couteuses.
Les frênes sont étêtés à plus de 2 m du sol et ébranchés toutes les quelques années. Cette taille forme les arbres en têtard, à un ou plusieurs troncs. Le bétail est nourri avec les branches, car le feuillage constitue un très bon fourrage.
Le but de la taille des frênes est de produire du fourrage de manière durable , en particulier en automne, quand la disponibilité fourragère des parcoures est limitée. L'arbre, grâce à son enracinement profond, est moins sujet aux aléas de la météo que les plantes à enracinement peu profond, spécialement les cultures annuelles. La taille à une hauteur que le bétail n’atteint pas de lui-même permet de gérer les ressources fourragères en évitant un surpâturage, qui est principalement causé par une récurrence trop fréquente du broutage, avant que la plante ne se régénère. Les arbres taillés sont anciens, car la population de la zone de Midelt ne plante pas ou ne met pas en défens de jeunes frênes.
Les arbres des parcours sont principalement situés sur des terres domaniales. Sur ces terres, les éleveurs ont des droits de pâturages mais l’ébranchage et la taille des frênes y est illégale. Par contre, le surpâturage de jeunes frênes, qui est plus problématique d’un point de vue environnemental, n’est pas sanctionné. De ce fait, une discussion ouverte avec les éleveurs sur l’utilisation des arbres comme fourrage est difficile.

Байршил

Байршил: Midelt, Морокко

Дүн шинжилгээнд хамрагдсан технологи нэвтрүүлсэн газрын тоо: 10-100 байршилд

Сонгосон байршлуудын газарзүйн холболт
  • -4.76692, 32.58122
  • -4.76375, 32.60343
  • -4.7625, 32.61014
  • -4.76321, 32.58252
  • -5.12221, 32.3929

Технологийн тархалт: тодорхой газар хэрэгжсэн/ жижиг талбайд төвлөрсөн

Тусгай хамгаалалттай газар нутагт?:

Хэрэгжилтийн огноо: >50 жилийн өмнө (уламжлалт)

Нутагшууллын төрөл
Base d'un frêne dimorphe taillé surpâturé. Le frêne survit longtemps au pâturage, et forme ce qu'on appelle des "pierres vertes" ou "green rocks". (Stefan Graf)
Groupe de frênes dimorphes , celui de droite est bien taillé en têtard. (Stefan Graf)

Технологийн ангилал

Үндсэн зорилго
  • үйлдвэрлэлийг сайжруулах
  • газрын доройтлыг бууруулах, сэргийлэх, нөхөн сэргээх
  • экосистемийг хамгаалах
  • сав газрыг хамгаалах (усны эх/ голын адаг) - бусад технологитой хослуулах
  • биологийн төрөл зүйлийг хамгаалах / сайжруулах
  • гамшгийн эрсдлийг бууруулах
  • уур амьсгалын өөрчлөлт/ экстрим байдал болон түүний нөлөөлөлд дасан зохицох
  • уур амьсгалын өөрчлөлт, түүний үр нөлөөг багасгах
  • үр ашигтай эдийн засгийн нөлөөг бий болгох
  • нийгэмд үзүүлэх үр нөлөөг бий болгох
Газар ашиглалт
Нэг газр нутгийн хэмжээнд хэрэгжих холимог газар ашиглалт: Тийм - Ой-мал аж ахуйн систем

  • Бэлчээрийн газар
  • Байгалийн ой / модтой газар
Усан хангамж
  • Байгалийн усалгаатай
  • Байгалийн/усалгаатай арга хосолсон
  • бүрэн усалгаатай
Газрын доройтолтой холбоотой зорилго
  • газрын доройтлоос урьдчилан сэргийлэх
  • Газрын доройтлыг бууруулах
  • Хүчтэй доройтсон газрыг нөхөн сэргээх/ сайжруулах
  • газрын доройтолд дасан зохицох
  • холбогдолгүй
Доройтолын төрөл
  • хөрс усаар эвдрэх - Wt: Хөрсний гадаргын угаагдал, Wg: Гуу жалгын элэгдэл
  • хөрс салхиар эвдрэх - Et: Хөрсний гадаргын зөөгдөл
  • биологийн доройтол - Bc: Ургамлан нөмрөг багасах, Bh: Амьдрах орчин доройтох, Bq: биомасс буурах
  • усны доройтол - Ha: Хуурайшилт
ГТМ бүлэг
  • ХАА-н ойжуулалт
  • Бэлчээрийн мал аж ахуй ба бэлчээрийн газрын менежмент
ГТМ арга хэмжээ
  • Ургамлын арга хэмжээ - V1: Мод ба бут, сөөг
  • Менежментийн арга хэмжээ - М2: Ашиглалтын менежмент/эрчимийг өөрчлөх

Техникийн зураг

Техникийн үзүүлэлтүүд
Les frênes sont taillés, parfois sur un seul tronc comme dans le croquis simplifié ci-dessous, parfois avec plusieurs troncs. Les branches à terre sont broutées sur place par le bétail. Puis les arbres ne sont pas exploités pendant plusieurs années afin de permettre leur régénération. Les frênes sont étêtés à une hauteur d'environ deux mètres, afin que les branches qui repoussent soient hors d'atteinte du bétail.
Author: Stefan Graf

Бий болгох ба арчилах: үйл ажиллагаа, материал ба зардал

Материал, зардлын тооцоо
  • Тооцоолсон зардлууд: Технологийн нэгж тус бүр (нэгж: Par arbre)
  • Зардал тооцоход ашигласан валют: Dirham
  • Валютын ханш (ам.дол): 1 ам.дол = 10.0 Dirham
  • Нэг өдрийн ажилчны хөдөлмөр хөлсний дундаж: 110
Зардалд нөлөөлөх хамгийн чухал хүчин зүйлс
Coûts de main d’œuvre pour tailler les arbres.
Хэрэгжүүлж эхлэхэд шаардлагатай үйл ажиллагаа
n.a.
Арчилгаа, урсгал үйл ажиллагаа
  1. Taille des frênes (Хугацаа / давтамж: En automne, avant la tombée des feuilles, toutes les quelques années.)
Арчилгаа, урсгал үйл ажиллагаанд шаардагдах материал ба зардал (per Par arbre)
Зардлын нэр, төрөл Хэмжих нэгж Тоо хэмжээ Нэгжийн үнэ (Dirham) Зардал бүрийн нийт өртөг (Dirham) Нийт дүнгээс газар ашиглагчийн төлсөн %
Хөдөлмөр эрхлэлт
Taille d'un frêne heures 0.5 14.0 7.0 100.0
Тоног төхөөрөмж
Hache ou sécateur piece 1.0 60.0 60.0 100.0
Технологийн арчилгаа/урсгал үйл ажиллагаанд шаардагдах нийт үнэ өртөг 67.0
Технологи арчилах ба урсгал ажлын нийт үнэ өртөг, ам.доллар 6.7

Байгалийн нөхцөл

Жилийн дундаж хур тундас
  • < 250 мм
  • 251-500 мм
  • 501-750 мм
  • 751-1,000 мм
  • 1,001-1,500 мм
  • 1,501-2,000 мм
  • 2,001-3,000 мм
  • 3,001-4,000 мм
  • > 4,000 мм
Агро-уур амьсгалын бүс
  • чийглэг
  • чийглэг
  • хагас хуурай
  • хуурай
Уур амьсгалын үзүүлэлтүүд
тодорхойгүй
Налуу
  • хавтгай (0-2 %)
  • бага зэрэг налуу (3-5 %)
  • дунд зэрэг налуу (6-10 % )
  • хэвгий (11-15 %)
  • налуу (16-30 %)
  • их налуу (31-60 % )
  • эгц налуу (>60 %)
Гадаргын хэлбэр
  • тэгш өндөрлөг / тал
  • нуруу
  • уулын энгэр
  • дов толгод
  • бэл
  • хөндий
Далайн түвшнөөс дээшхи өндөр
  • 0-100 д.т.д. м.
  • 101-500 д.т.д. м.
  • 501-1,000 д.т.д м.
  • 1,001-1,500 д.т.д м.
  • 1,501-2,000 д.т.д м.
  • 2,001-2,500 д.т.д. м.
  • 2,501-3,000 д.т.д. м.
  • 3,001-4,000 д.т.д м.
  • > 4,000 д.т.д. м.
Технологийг нэвтрүүлсэн
  • гүдгэр нөхцөл
  • хотгор нөхцөл
  • хамааралгүй
Хөрсний зузаан
  • маш нимгэн (0-20 см)
  • нимгэн (21-50 см)
  • дунд зэрэг зузаан (51-80 см)
  • зузаан (81-120 cм)
  • маш зузаан (>120 cм)
Хөрсний бүтэц (өнгөн хөрс)
  • бүдүүн/ хөнгөн (элсэрхэг)
  • дундаж (элсэнцэр, шавранцар)
  • нарийн /хүнд (шаварлаг)
Хөрсний бүтэц (гадаргаас доош > 20 см)
  • бүдүүн/ хөнгөн (элсэрхэг)
  • дундаж (элсэнцэр, шавранцар)
  • нарийн /хүнд (шаварлаг)
Өнгөн хөрсний ялзмагийн хэмжээ
  • их (>3 %)
  • дунд (1-3 % )
  • бага (<1 % )
Гүний усны түвшин
  • гадаргаас
  • < 5 м
  • 5-50 м
  • > 50 м
Гадаргын усны хүртээмж
  • хангалттай
  • сайн
  • дунд зэрэг
  • хангалтгүй/ байхгүй
Усны чанар (боловсруулаагүй)
  • сайн чанарын ундны ус
  • муу чанарын ундны ус (цэвэршүүлэх шаардлагатай)
  • зөвхөн газар тариалангийн зориулалтаар ашиглах (усалгаа)
  • ашиглах боломжгүй
Усны чанар гэж:
Усны давсжилтын түвшинийг орчны асуудал гэж тооцдог уу?
  • Тийм
  • Үгүй

Үерийн давтамж
  • Тийм
  • Үгүй
Зүйлийн олон янз байдал
  • Их
  • дунд зэрэг
  • Бага
Амьдрах орчны олон янз байдал
  • Их
  • дунд зэрэг
  • Бага

Технологи нэвтрүүлсэн газар ашиглагчдын тодорхойлолт

Зах зээлийн чиг хандлага
  • амь зуух арга хэлбэрийн (өөрийгөө хангах)
  • холимог (амьжиргаа ба худалдаанд)
  • худалдаа наймааны/ зах зээлийн
Орлогын бусад эх үүсвэр
  • Нийт орлогын 10 %-иас доош
  • Нийт орлогын 10-50 %
  • Нийт орлогын 50 %-иас дээш
Чинээлэг байдлын түвшин
  • нэн ядуу
  • ядуу
  • дундаж
  • чинээлэг
  • маш чинээлэг
Механикжуулалтын түвшин
  • гар ажил
  • ердийн хөсөг
  • механикжсан / мотортой
Суурин эсвэл нүүдлийн
  • Суурьшмал
  • Хагас-нүүдэлийн
  • Нүүдэлийн
Хувь хүн эсвэл бүлгүүд
  • Хувь хүн / өрх
  • бүлэг / олон нийтийн
  • хоршоо
  • ажилтан (компани, засгийн газар)
Хүйс
  • эмэгтэй
  • эрэгтэй
Нас
  • хүүхэд
  • залуус
  • дунд нас
  • ахимаг нас
Өрхийн зориулалтаар ашиглах газрын талбай
  • < 0.5 га
  • 0.5-1 га
  • 1-2 га
  • 2-5 га
  • 5-15 га
  • 15-50 га
  • 50-100 га
  • 100-500 га
  • 500-1,000 га
  • 1,000-10,000 га
  • > 10,000 га
Хэмжээ
  • бага-хэмжээний
  • дунд-хэмжээний
  • том-хэмжээний
Газар өмчлөл
  • төрийн
  • компани
  • нэгдлийн/ тосгон
  • бүлэг
  • хувь хүн, өмчийн гэрчилгээгүй
  • хувь хүн, өмчийн гэрчилгээтэй
Газар ашиглах эрх
  • нээлттэй хүртэх (зохион байгуулалтгүй)
  • нэгдлийн хэлбэрээр (зохион байгуулалттай)
  • түрээсийн хэлбэрээр
  • хувь хүн
Ус ашиглах эрх
  • нээлттэй хүртэх (зохион байгуулалтгүй)
  • нэгдлийн хэлбэрээр (зохион байгуулалттай)
  • түрээсийн хэлбэрээр
  • хувь хүн
Дэд бүтэц, үйлчилгээний хүртээмж
эрүүл мэнд

ядуу
x
сайн
боловсрол

ядуу
x
сайн
техник зөвлөгөө

ядуу
x
сайн
хөдөлмөр эрхлэлт (жишээ нь, ХАА-аас өөр)

ядуу
x
сайн
зах зээл

ядуу
x
сайн
эрчим хүчний хангамж

ядуу
x
сайн
зам тээвэр

ядуу
x
сайн
усан хангамж ба ариутгал

ядуу
x
сайн
санхүүгийн үйлчилгээ

ядуу
x
сайн

Нөлөө

Нийгэм-эдийн засгийн үр нөлөө
тэжээл үйлдвэрлэл
буурсан
x
нэмэгдсэн

тэжээлийн чанар
буурсан
x
нэмэгдсэн

модлогийн бүтээмж
буурсан
x
нэмэгдсэн


L'utilisation comme fourrage limite la production de bois de grande taille. Une taille tous les 8 ans environ permet de produire des piquets. Par contre, la production de petit bois de feu est augmentée.

ойн чанар
буурсан
x
нэмэгдсэн

бүтээмж буурах эрсдэл
Нэмэгдсэн
x
Буурсан


Le fourrage arboré est plus résistant aux sècheresses que le fourrage herbacé.

Нийгэм-соёлын үр нөлөө
маргааныг шийдвэрлэх
муудсан
x
сайжирсан


Il y a parfois des conflits avec les services forestiers sur l'utilisation des arbres comme fourrage.

Экологийн үр нөлөө
хөрсөн бүрхэвч
буурсан
x
сайжирсан


Comparé à une coupe à blanc la couverture du sol est améliorée, mais comparé aux arbres laissés sur place la couverture du sol est diminuée. Dépend de la référence.

гангийн нөлөө
Нэмэгдсэн
x
Буурсан


Permet de traverser les périodes de sécheresse sans perdre le bétail.

Зэргэлдээ талбайд илрэх нөлөө
хөрш зэргэлдээ газарт учирах хохирол
Нэмэгдсэн
x
багассан


Les frênes, même taillées, poussant dans les lits des oueds, réduisent les dommages causés par les inondations.

Өртөг ба ашгийн шинжилгээ

Бий болгох зардалтай харьцуулахад олсон ашиг
Урсгал зардалтай харьцуулахад олсон ашиг
Богино хугацаанд эргэн төлөгдөх байдал
маш сөрөг
x
маш эерэг

Урт хугацаанд эргэн төлөгдөх байдал
маш сөрөг
x
маш эерэг

L’analyse coûts/bénéfices de la mise en place des frênes ne peut pas être décrite, car celle-ci est naturelle, et principalement ancienne. Une mise en place de nouveaux arbres serait possible, mais étant donné la difficulté de reconnaissance du droit d'utiliser les arbres comme fourrage, cela n'a pas lieux dans les terres domaniales. Dans les terres collectives, une plantation d'arbres reviendrait à s'approprier les terres, ce qui n'est pas accepté par la communauté. Il y a seulement des coûts récurrents d'entretien.

Уур амьсгалын өөрчлөлт

Уур амьсгалын аажим өөрчлөлт
жилийн дундаж хур тундас Бууралт

маш муу
x
маш сайн
улирлын хур тундас Бууралт

маш муу
x
маш сайн
Улирал: зун

Нутагшуулах ба дасан зохицох

Тухайн нутаг дэвсгэрт Технологийг нэвтрүүлсэн газар ашиглагчдын хувь
  • жишээ/ туршилт
  • 1-10 %
  • 11-50%
  • > 50%
Технологийг нэвтрүүлсэн бүх хүмүүсийн хэд нь материаллаг урамшуулал авалгүйгээр технологийг хэрэгжүүлсэн бэ?
  • 0-10%
  • 11-50%
  • 51-90%
  • 91-100%
Хамрагдсан өрх ба/эсвэл газар нутгийн хэмжээ
Une grande partie des éleveurs nomades et sédentaires appliquent cette technologie. Des données fiables sont difficiles à obtenir, car la pratique est considérée comme illégale généralement, car fait sans l’accord des forestiers.
Технологи нь өөрчлөгдөж буй нөхцөл байдалд дасан зохицохын тулд өөрчлөгдсөн үү?
  • Тийм
  • Үгүй
Ямар өөрчлөлтөнд эмзэг вэ?
  • уур амьсгалын өөрчлөлт/ экстрим үзэгдэл
  • зах зээлийн өөрчлөлт
  • ажил хөдөлмөр эрхлэх боломж (ж.нь шилжих хөдөлгөөний улмаас)
  • application de lois
L'ébranchage nécessite l'aval des services forestiers. Avant la mise en place des services forestiers, certains utilisateurs avaient le droit d’ébrancher les arbres situés sur les terres collectives.

Дүгнэлт, сургамж

Давуу тал: газар ашиглагчийн бодлоор
  • Permet de nourrir le bétail dans la période critique qu'est l'automne.
  • Fourrage disponible en cas de sècheresse.
Давуу тал: эмхэтгэгч эсвэл бусад мэдээлэл өгсөн хүмүүсийн бодлоор
  • La taille en hauteur permet de gérer précisément le temps et l'intensité de l'utilisation du frêne par le bétail.
  • Le frêne est très tolérant à la sècheresse, mais supporte l'eau. De ce fait, il pourrait être utilisé pour la stabilisation des ravins, par exemple en combinaison avec des gabions, ou pour la stabilisation des berges d'oueds temporaires.
  • Vu l'élasticité de son bois et son enracinement profond, il pourrait être utilisé pour stabiliser des gabions à long terme.
Сул тал/ дутагдал / эрсдэл: газар ашиглагчийн бодлоордаван туулах боломжууд
Сул тал/ дутагдал / эрсдэл: эмхэтгэгч эсвэл бусад мэдээлэл өгсөн хүмүүсийн бодлоордаван туулах боломжууд
  • L’utilisation du fourrage arboré sur une longue période dans une même zone accroit la concentration de bétail, et de ce fait empêche la régénération du couvert herbacé et des arbres, en particulier s’il n’y a que peu d’arbres. Tailler et transporter les branches dans une autre zone pour l’affourager au bétail.
  • L'utilisation de frênes existants à la place de la plantation de nouveaux arbres fourragers ne réduit pas les dégradations, elle les ralentit seulement. La mise en place de systèmes agroforestiers par et pour la population réduirait la pression sur les ressources naturelles, ce qui permettrait la régénération de l’écosystème. Sur les terres collectives, une collaboration avec les institutions traditionnelles est nécessaire. Sur les terres domaniale, une cogestion impliquant les services des Eaux et Forêts ainsi que les institutions traditionnelles est nécessaire.
  • L'outillage utilisé ne permet pas toujours des coupes propres, ce qui impacte la longévité et la productivité de l'arbre. Utiliser du matériel adéquat et aiguisé, et en montrant les techniques de taille d'arbres.

Суурь мэдээлэлүүд

Эмхэтгэгч
  • Stefan Graf
Хянан тохиолдуулагчид
  • Pascale Waelti Maumier
Хянагч
  • Isabelle Providoli
  • Donia Mühlematter
  • Alexandra Gavilano
  • Pascale Waelti Maumier
  • Joana Eichenberger
Баримтжуулсан огноо: 04 5-р сар 2017
Сүүлийн шинэчлэл: 17 8-р сар 2022
Мэдээлэл өгсөн хүн
WOCAT мэдээллийн сан дахь бүрэн тодорхойлолт
Холбогдох ГТМ мэдээлэл
Баримтжуулалтыг зохион байгуулсан
Байгууллага Төсөл
Гол сурвалж баримт сэлт
  • Meadow up a tree: Feeding flocks with a native ash tree in the Moroccan mountains. Genin et al., 2016, DOI 10.1186/s13570-016-0058-9: https://pastoralismjournal.springeropen.com/articles/10.1186/s13570-016-0058-9
  • Gestion durable des espaces boisés, Mohamed Qarro, 978-2-912081-48-32016,: www.econostrum.info/attachment/808076/
  • Traditional Pollarding Practices for Dimorphic Ash Tree (Fraxinus dimorpha) Support Soil Fertility in the Moroccan High Atlas. Fakhech et al. 2020: https://www.mdpi.com/2073-445X/9/9/334
  • Another vision of sound tree and forest management: Insights from traditional ash shaping in the Moroccan Berber mountains Genin et al. 2018: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0378112718308211
Холбогдох мэдээллийн интернет холбоос
This work is licensed under Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareaAlike 4.0 International