Bandes enherbées, photographie prise dans le village de Tiarako (Burkina Faso) (SAVADOGO Abdoul Aziz)

Réalisation de bandes enherbées (Буркина Фасо)

Тодорхойлолт

Les bandes enherbées consistent à installer ou laisser sur place une bande végétative (naturelle) d’espèces pérennes suivant les courbes de niveau pour réduire le ruissellement et favoriser l’infiltration de l’eau

Les espèces végétales couramment utilisées dans le cas de la réalisation de bandes enherbées dans le Sahel en général et au Burkina Faso en particulier sont : Andropogon gayanus, Andropogon ascinodis, Cymbopogon ascinodis, Chrysopogon zizanioides ou C. negritana (Vetiver) Ces espèces se rencontrent aussi bien en zone sèche qu’en zone humide, ce qui signifie que la technologie peut être appliquée dans plusieurs zones agroclimatiques.

Les bandes enherbées sont des barrières biologiques qui contrôlent le ruissellement et l’érosion des sols sur un terrain à faible pente avec l’avantage de produire de la paille ou du fourrage pour le producteur. Lorsqu’il n’est pas une bande naturelle entretenue son installation se fait suivant les courbes de niveau par semis direct ou par repiquage. Le nombre de lignes par bande varie de 1 à 4. La bande doit être assez dense, sans brèche sur toute la ligne. L’écartement entre deux bandes enherbées varie de 25 à 40 m en fonction de la pente, du type de terrain.

Cette technologie a pour objectifs de contrôler le ruissellement et l’érosion des sols afin d’augmenter l’infiltration de l’eau. En outre, elle contribue à augmenter la disponibilité fourragère et paille pour les usages domestiques.

Les principales activités nécessaires à la réalisation des bandes enherbées sont les suivantes :
Choix de l’herbe à utiliser :
L’herbacé doit avoir un système racinaire assez résistant pour survivre en saison sèche. Elle doit également pousser facilement et rapidement. Dans le cadre cette documentation, il s’agit de bandes enherbées à Andropogon gayanus.
Disposition
Elles doivent être disposées perpendiculairement au sens du ruissellement suivant les courbes de niveau.
Activités préparatoires :
•récolter les graines d’Andropogon à la mi- saison sèche;
•mélanger les graines à du sable humide pendant 12 à 24 h ;
•brasser ce mélange pour enlever les poils des graines.
Installation de bandes enherbées :
•déterminer les courbes de niveau sur le sol et les tracer à l’aide d’un objet pointu (pioche, charrue), pour pouvoir les repérer au moment de la plantation.
•semer les graines en juillet sur au moins deux lignes, après préparation du sol (il est conseillé de minimiser le labour), en début de saison pluvieuse à la dose de 6 kg/ha de semence. Le nombre de lignes par bande varie de 1 à 4. Les graines sont semées en quinconce. Les écartements sont de 10 cm entre les lignes et de 20-30 cm entre les plants sur une même ligne.

Les intrants majeurs nécessaires à la mise en place de cette technologie sont :
•les semences d’Andropogon gayanus ;
•le sable ;
•le petit matériel (triangle à pente ou niveau à eau, pioche, pelle, charrette, brouette, seau, etc.).

Les bandes enherbées ont pour avantages de :
•réduire les effets de la sécheresse en favorisant l’infiltration de l’eau ;
•contribuer à la lutte contre l’érosion des sols ;
•augmenter la disponibilité fourragère pour les animaux et de paille à usage domestique pour la confection des secco, nattes, etc.

Cette technologie en combinaison avec les amendements organiques sur le sol ou enterrés pour restaurer la matière organique du sol a un impact important sur la production agricole. Les exploitants des terres affirment que cette technologie offre plusieurs opportunités, car elle permet de réduire la dégradation des terres et constitue aussi une source d’alimentation pour les animaux ou elle peut servir de biomasse pour le compostage.

Байршил

Байршил: Koumbia (Commune de Koumbia), Région des Hauts-Bassins (Province du Tuy), Буркина Фасо

Дүн шинжилгээнд хамрагдсан технологи нэвтрүүлсэн газрын тоо: нэг байршилд

Сонгосон байршлуудын газарзүйн холболт
  • -3.6438, 11.267

Технологийн тархалт: тодорхой газар хэрэгжсэн/ жижиг талбайд төвлөрсөн

Тусгай хамгаалалттай газар нутагт?: Үгүй

Хэрэгжилтийн огноо: 2017; <10 жилийн өмнө (саяхны)

Нутагшууллын төрөл
Bandes enherbées avec cultures de part et d'autre (ProSol)

Технологийн ангилал

Үндсэн зорилго
  • үйлдвэрлэлийг сайжруулах
  • газрын доройтлыг бууруулах, сэргийлэх, нөхөн сэргээх
  • экосистемийг хамгаалах
  • сав газрыг хамгаалах (усны эх/ голын адаг) - бусад технологитой хослуулах
  • биологийн төрөл зүйлийг хамгаалах / сайжруулах
  • гамшгийн эрсдлийг бууруулах
  • уур амьсгалын өөрчлөлт/ экстрим байдал болон түүний нөлөөлөлд дасан зохицох
  • уур амьсгалын өөрчлөлт, түүний үр нөлөөг багасгах
  • үр ашигтай эдийн засгийн нөлөөг бий болгох
  • нийгэмд үзүүлэх үр нөлөөг бий болгох
Газар ашиглалт
Нэг газр нутгийн хэмжээнд хэрэгжих холимог газар ашиглалт: Тийм - ХАА-н ойжуулалт

  • Тариалангийн талбай
    • Нэг наст үр тариа: үр тариа - эрдэнэ шиш, үр тариа - жирийн сорго, даавууны таримал - хөвөн
    • Олон наст (модлог биш) үр тариа
    • Мод, сөөг тарих: усан үзэм, каритэ (шиа самар)
    Жилд ургамал ургах улирлын тоо: 1
    Таримлыг ээлжлэн тариалдаг уу? Тийм

Усан хангамж
  • Байгалийн усалгаатай
  • Байгалийн/усалгаатай арга хосолсон
  • бүрэн усалгаатай

Газрын доройтолтой холбоотой зорилго
  • газрын доройтлоос урьдчилан сэргийлэх
  • Газрын доройтлыг бууруулах
  • Хүчтэй доройтсон газрыг нөхөн сэргээх/ сайжруулах
  • газрын доройтолд дасан зохицох
  • холбогдолгүй
Доройтолын төрөл
  • хөрс усаар эвдрэх - Wt: Хөрсний гадаргын угаагдал, Wg: Гуу жалгын элэгдэл
  • хөрс салхиар эвдрэх - Et: Хөрсний гадаргын зөөгдөл, Ed: Хөрсний салхиар үлээгдэх, хуримтлагдах
ГТМ бүлэг
  • хөрс/ ургамлын бүрхэвч сайжруулах
  • хөрсийг бага гүнд боловсруулах
  • Налуугийн арга хэмжээ
ГТМ арга хэмжээ
  • Агрономийн арга хэмжээ - А1: Ургамал/ хөрсөн бүрхэвч, А3: Хөрсний гадаргыг сайжруулах (A 3.3: Full tillage (< 30% soil cover))
  • Ургамлын арга хэмжээ - V2: Өвс ба олон наст өвслөг ургамал

Техникийн зураг

Техникийн үзүүлэлтүүд
•Écartement de 10 cm entre les lignes et de 20-30 cm entre les semis sur une même ligne ;
•Écartement entre deux bandes enherbées varie de 25 à 40 m en fonction de la pente et du type de terrain ;
•Nombre de lignes par bande varie de 1 à 4 ;
•Semences d’Andropogon gayants ;
•Dose de 6 kg de semence à ha;
•Semences sont semées en quinconce ;
•Bande assez dense, sans brèche sur toute la ligne ;
•Bande doit suivre les courbes de niveau.
Author: ProSol

Бий болгох ба арчилах: үйл ажиллагаа, материал ба зардал

Материал, зардлын тооцоо
  • Тооцоолсон зардлууд: Технологийн нэгж тус бүр (нэгж: Linear meter)
  • Зардал тооцоход ашигласан валют: тодорхойгүй
  • Валютын ханш (ам.дол): 1 ам.дол = 613.5
  • Нэг өдрийн ажилчны хөдөлмөр хөлсний дундаж: 2000 F CFA
Зардалд нөлөөлөх хамгийн чухал хүчин зүйлс
Les facteurs les plus importants affectant les coûts sont la disponibilité des semences et de la main d'œuvre.
Хэрэгжүүлж эхлэхэд шаардлагатай үйл ажиллагаа
  1. Implantation des courbes de niveau (Хугацаа / давтамж: Saison sèche)
  2. Achat des semences (Хугацаа / давтамж: Saison sèche)
  3. Acquisition du petit matériel (Хугацаа / давтамж: Saison sèche)
  4. Semis (Хугацаа / давтамж: Saison pluvieuse)
  5. Suivi des activités (Хугацаа / давтамж: Saison sèche/Saison pluvieuse)
  6. Coordination des activités (Хугацаа / давтамж: Saison sèche/Saison pluvieuse)
Бий болгоход шаардагдах материал ба зардал (per Linear meter)
Зардлын нэр, төрөл Хэмжих нэгж Тоо хэмжээ Нэгжийн үнэ (тодорхойгүй) Зардал бүрийн нийт өртөг (тодорхойгүй) Нийт дүнгээс газар ашиглагчийн төлсөн %
Хөдөлмөр эрхлэлт
Implantation des courbes de niveau Ml 1.0 4.5 4.5
Semis Ml 1.0 15.0 15.0
Тоног төхөөрөмж
Coûts du petit matériel Ml 1.0 5.0 5.0
таримал материал
Achat de semences Ml 1.0 666.67 666.67
Бусад
Frais de suivi Ml 1.0 10.0 10.0
Frais de coordination Ml 1.0 5.0 5.0
Технологи бий болгох нийт үнэ өртөг 706.17
Технологи бий болгох нийт үнэ өртөг, ам.доллар 1.15
Арчилгаа, урсгал үйл ажиллагаа
n.a.

Байгалийн нөхцөл

Жилийн дундаж хур тундас
  • < 250 мм
  • 251-500 мм
  • 501-750 мм
  • 751-1,000 мм
  • 1,001-1,500 мм
  • 1,501-2,000 мм
  • 2,001-3,000 мм
  • 3,001-4,000 мм
  • > 4,000 мм
Агро-уур амьсгалын бүс
  • чийглэг
  • чийглэг
  • хагас хуурай
  • хуурай
Уур амьсгалын үзүүлэлтүүд
Жилийн нийлбэр хур тундас мм: 900.0
Le climat de la région des Hauts-Bassins dont relève la commune de Koumbia est tropical de type nord-soudanien et sud soudanien. Ce climat est marqué par deux (02) grandes saisons : une saison humide qui dure 06 à 07 mois (mai à octobre/novembre) et une saison sèche qui s'étend sur 05 à 06 mois (novembre/décembre à avril). La pluviométrie annuelle est relativement abondante et comprise entre 800 et 1200 mm.
Цаг уурын станцын нэр: Poste pluviométrique de Koumbia
Les températures moyennes varient entre 24°c et 30°c avec une amplitude thermique relativement faible de 5°c.
Налуу
  • хавтгай (0-2 %)
  • бага зэрэг налуу (3-5 %)
  • дунд зэрэг налуу (6-10 % )
  • хэвгий (11-15 %)
  • налуу (16-30 %)
  • их налуу (31-60 % )
  • эгц налуу (>60 %)
Гадаргын хэлбэр
  • тэгш өндөрлөг / тал
  • нуруу
  • уулын энгэр
  • дов толгод
  • бэл
  • хөндий
Далайн түвшнөөс дээшхи өндөр
  • 0-100 д.т.д. м.
  • 101-500 д.т.д. м.
  • 501-1,000 д.т.д м.
  • 1,001-1,500 д.т.д м.
  • 1,501-2,000 д.т.д м.
  • 2,001-2,500 д.т.д. м.
  • 2,501-3,000 д.т.д. м.
  • 3,001-4,000 д.т.д м.
  • > 4,000 д.т.д. м.
Технологийг нэвтрүүлсэн
  • гүдгэр нөхцөл
  • хотгор нөхцөл
  • хамааралгүй
Хөрсний зузаан
  • маш нимгэн (0-20 см)
  • нимгэн (21-50 см)
  • дунд зэрэг зузаан (51-80 см)
  • зузаан (81-120 cм)
  • маш зузаан (>120 cм)
Хөрсний бүтэц (өнгөн хөрс)
  • бүдүүн/ хөнгөн (элсэрхэг)
  • дундаж (элсэнцэр, шавранцар)
  • нарийн /хүнд (шаварлаг)
Хөрсний бүтэц (гадаргаас доош > 20 см)
  • бүдүүн/ хөнгөн (элсэрхэг)
  • дундаж (элсэнцэр, шавранцар)
  • нарийн /хүнд (шаварлаг)
Өнгөн хөрсний ялзмагийн хэмжээ
  • их (>3 %)
  • дунд (1-3 % )
  • бага (<1 % )
Гүний усны түвшин
  • гадаргаас
  • < 5 м
  • 5-50 м
  • > 50 м
Гадаргын усны хүртээмж
  • хангалттай
  • сайн
  • дунд зэрэг
  • хангалтгүй/ байхгүй
Усны чанар (боловсруулаагүй)
  • сайн чанарын ундны ус
  • муу чанарын ундны ус (цэвэршүүлэх шаардлагатай)
  • зөвхөн газар тариалангийн зориулалтаар ашиглах (усалгаа)
  • ашиглах боломжгүй
Усны чанар гэж: гадаргын ба газрын доорхи ус
Усны давсжилтын түвшинийг орчны асуудал гэж тооцдог уу?
  • Тийм
  • Үгүй

Үерийн давтамж
  • Тийм
  • Үгүй
Зүйлийн олон янз байдал
  • Их
  • дунд зэрэг
  • Бага
Амьдрах орчны олон янз байдал
  • Их
  • дунд зэрэг
  • Бага

Технологи нэвтрүүлсэн газар ашиглагчдын тодорхойлолт

Зах зээлийн чиг хандлага
  • амь зуух арга хэлбэрийн (өөрийгөө хангах)
  • холимог (амьжиргаа ба худалдаанд)
  • худалдаа наймааны/ зах зээлийн
Орлогын бусад эх үүсвэр
  • Нийт орлогын 10 %-иас доош
  • Нийт орлогын 10-50 %
  • Нийт орлогын 50 %-иас дээш
Чинээлэг байдлын түвшин
  • нэн ядуу
  • ядуу
  • дундаж
  • чинээлэг
  • маш чинээлэг
Механикжуулалтын түвшин
  • гар ажил
  • ердийн хөсөг
  • механикжсан / мотортой
Суурин эсвэл нүүдлийн
  • Суурьшмал
  • Хагас-нүүдэлийн
  • Нүүдэлийн
Хувь хүн эсвэл бүлгүүд
  • Хувь хүн / өрх
  • бүлэг / олон нийтийн
  • хоршоо
  • ажилтан (компани, засгийн газар)
Хүйс
  • эмэгтэй
  • эрэгтэй
Нас
  • хүүхэд
  • залуус
  • дунд нас
  • ахимаг нас
Өрхийн зориулалтаар ашиглах газрын талбай
  • < 0.5 га
  • 0.5-1 га
  • 1-2 га
  • 2-5 га
  • 5-15 га
  • 15-50 га
  • 50-100 га
  • 100-500 га
  • 500-1,000 га
  • 1,000-10,000 га
  • > 10,000 га
Хэмжээ
  • бага-хэмжээний
  • дунд-хэмжээний
  • том-хэмжээний
Газар өмчлөл
  • төрийн
  • компани
  • нэгдлийн/ тосгон
  • бүлэг
  • хувь хүн, өмчийн гэрчилгээгүй
  • хувь хүн, өмчийн гэрчилгээтэй
Газар ашиглах эрх
  • нээлттэй хүртэх (зохион байгуулалтгүй)
  • нэгдлийн хэлбэрээр (зохион байгуулалттай)
  • түрээсийн хэлбэрээр
  • хувь хүн
Ус ашиглах эрх
  • нээлттэй хүртэх (зохион байгуулалтгүй)
  • нэгдлийн хэлбэрээр (зохион байгуулалттай)
  • түрээсийн хэлбэрээр
  • хувь хүн
Дэд бүтэц, үйлчилгээний хүртээмж
эрүүл мэнд

ядуу
сайн
боловсрол

ядуу
сайн
техник зөвлөгөө

ядуу
сайн
хөдөлмөр эрхлэлт (жишээ нь, ХАА-аас өөр)

ядуу
сайн
зах зээл

ядуу
сайн
эрчим хүчний хангамж

ядуу
сайн
зам тээвэр

ядуу
сайн
усан хангамж ба ариутгал

ядуу
сайн
санхүүгийн үйлчилгээ

ядуу
сайн

Нөлөө

Нийгэм-эдийн засгийн үр нөлөө
Үр тарианы ургац
буурсан
нэмэгдсэн

ГТМ хэрэгжихээс өмнөх тоо хэмжээ: 3 tonnes
ГТМ хэрэгжиснээс хойшхи тоо хэмжээ: 3,5 tonnes

үр тарианы чанар
буурсан
нэмэгдсэн

тэжээл үйлдвэрлэл
буурсан
нэмэгдсэн

тэжээлийн чанар
буурсан
нэмэгдсэн

орлогын олон янз эх үүсвэр
буурсан
нэмэгдсэн

Нийгэм-соёлын үр нөлөө
хүнсний аюулгүй байдал/ өөрийн хэрэгцээг хангах
буурсан
сайжирсан

ГТМ/ газрын доройтлын мэдлэг
буурсан
сайжирсан

Экологийн үр нөлөө
гадаргын урсац
Нэмэгдсэн
Буурсан

ууршилт
Нэмэгдсэн
Буурсан

хөрсний чийг
буурсан
нэмэгдсэн

хөрсөн бүрхэвч
буурсан
сайжирсан

хөрс алдагдах
Нэмэгдсэн
Буурсан

газрын дээрхи / доорхи карбон
буурсан
нэмэгдсэн

үер усны нөлөө
Нэмэгдсэн
Буурсан

гангийн нөлөө
Нэмэгдсэн
Буурсан

салхины хурд
Нэмэгдсэн
Буурсан

Зэргэлдээ талбайд илрэх нөлөө
буферлэх/шүүх чадавхи (хөрс, ургамал, ус намгархаг газар)
буурсан
сайжирсан

Өртөг ба ашгийн шинжилгээ

Бий болгох зардалтай харьцуулахад олсон ашиг
Богино хугацаанд эргэн төлөгдөх байдал
маш сөрөг
маш эерэг

Урт хугацаанд эргэн төлөгдөх байдал
маш сөрөг
маш эерэг

Урсгал зардалтай харьцуулахад олсон ашиг
Богино хугацаанд эргэн төлөгдөх байдал
маш сөрөг
маш эерэг

Урт хугацаанд эргэн төлөгдөх байдал
маш сөрөг
маш эерэг

Уур амьсгалын өөрчлөлт

Уур амьсгалын аажим өөрчлөлт
жилийн дундаж температур Өсөлт

маш муу
маш сайн
жилийн дундаж хур тундас Бууралт

маш муу
маш сайн
Уур амьсгалаас хамаарах аюул (гамшиг)
орон нутгийн аадар бороо

маш муу
маш сайн

Нутагшуулах ба дасан зохицох

Тухайн нутаг дэвсгэрт Технологийг нэвтрүүлсэн газар ашиглагчдын хувь
  • жишээ/ туршилт
  • 1-10 %
  • 11-50%
  • > 50%
Технологийг нэвтрүүлсэн бүх хүмүүсийн хэд нь материаллаг урамшуулал авалгүйгээр технологийг хэрэгжүүлсэн бэ?
  • 0-10%
  • 11-50%
  • 51-90%
  • 91-100%
Технологи нь өөрчлөгдөж буй нөхцөл байдалд дасан зохицохын тулд өөрчлөгдсөн үү?
  • Тийм
  • Үгүй
Ямар өөрчлөлтөнд эмзэг вэ?
  • уур амьсгалын өөрчлөлт/ экстрим үзэгдэл
  • зах зээлийн өөрчлөлт
  • ажил хөдөлмөр эрхлэх боломж (ж.нь шилжих хөдөлгөөний улмаас)

Дүгнэлт, сургамж

Давуу тал: газар ашиглагчийн бодлоор
  • Les bandes enherbées permettent de traiter les petites ravines et contribuent à l'alimentation des animaux.
Давуу тал: эмхэтгэгч эсвэл бусад мэдээлэл өгсөн хүмүүсийн бодлоор
  • Les bandes enherbées, en même temps qu'elles contribuent à contrôler le ruissellement de l'eau et l'érosion, augmentent la disponibilité du fourrage et de la paille pour les usages domestiques
Сул тал/ дутагдал / эрсдэл: газар ашиглагчийн бодлоордаван туулах боломжууд
  • L’usage de produits phytosanitaires est proscrit dans le cadre de la mise en place des bandes enherbées car ils détruisent les jeunes pousses. Pour surmonter cette difficulté, des séances d'information et de sensibilisation des exploitants sont nécessaires.
Сул тал/ дутагдал / эрсдэл: эмхэтгэгч эсвэл бусад мэдээлэл өгсөн хүмүүсийн бодлоордаван туулах боломжууд
  • La mise en place des bandes enherbées nécessite la disponibilité des semences, de la main d’œuvre et la maîtrise de la technique Il faudra former les exploitants sur la production des semences et les techniques de réalisation des bandes enherbées.

Суурь мэдээлэлүүд

Эмхэтгэгч
  • Moussa ABOU
Хянан тохиолдуулагчид
  • Brice Sosthène BAYALA
  • Siagbé Golli
  • Tabitha Nekesa
  • Ahmadou Gaye
Хянагч
  • Sally Bunning
  • Rima Mekdaschi Studer
  • Joana Eichenberger
  • William Critchley
Баримтжуулсан огноо: 20 3-р сар 2023
Сүүлийн шинэчлэл: 20 5-р сар 2024
Мэдээлэл өгсөн хүн
WOCAT мэдээллийн сан дахь бүрэн тодорхойлолт
Холбогдох ГТМ мэдээлэл
Баримтжуулалтыг зохион байгуулсан
Байгууллага Төсөл
Гол сурвалж баримт сэлт
  • Recueil des pratiques agro-écologiques éprouvées et mises en œuvre au Burkina Faso, Centre National de la Recherche Scientifique et Technologique, 2020: Disponible sur internet
  • Catalogue de fiches techniques des mesures d’amélioration de la fertilité des sols, Projet « Réhabilitation et protection des sols dégradés et renforcement des instances foncières locales dans les zones rurales du Burkina Faso » (ProSol), 2020: Disponible à ProSol-Burkina Faso
  • Catalogue des mesures CES/DRS promues par le ProSol, 2020: Disponible à ProSol-Burkina Faso
  • Diagnostic sur les sites d’extension de quatre (04) micros bassins versants au profit du ProSol, Projet « Réhabilitation et protection des sols dégradés et renforcement des instances foncières locales dans les zones rurales du Burkina Faso » (ProSol), 2020: Disponible à ProSol-Burkina Faso
  • Étude sur l’analyse coûts-bénéfices et économiques des mesures CES/DRS promues par ProSol, Projet « Réhabilitation et protection des sols dégradés et renforcement des instances foncières locales dans les zones rurales du Burkina Faso » (ProSol), 2020: Disponible à ProSol-Burkina Faso
  • Réalisation d’un diagnostic de l’état des ressources naturelles et de la gestion foncière dans les régions du Sud-Ouest et des Hauts-Bassins au Burkina Faso, Projet « Réhabilitation et protection des sols dégradés et renforcement des instances foncières locales dans les zones rurales du Burkina Faso » (ProSol), 2015: Disponible à ProSol-Burkina Faso
  • Catalogue de bonnes pratiques d’adaptation aux risques climatiques au Burkina Faso, UICN/ Ministère de l’Environnement et du Développement Durable, 2011: Disponible sur internet
This work is licensed under Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareaAlike 4.0 International