Tecnologías

ការបង្កើនផលិតកម្មដំណាំហូបផ្លែជាមួយប្រព័ន្ធកសិកម្មចម្រុះ [Cambodia]

អូនចម្ការក្រូច

technologies_2263 - Cambodia

Visualizar secciones

Expandir todo Colapsar todos
Completado: 88%

1. Información general

1.2 Detalles de contacto de las personas de referencia e instituciones involucradas en la evaluación y la documentación de la Tecnología

Persona(s) de referencia clave

usuario de la tierra:

ចេតនា គាត

អ្នកប្រើប្រាស់ដី

Cambodia

ប្រធានការិយាល័យកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទស្រុកសំបូរ:
ប្រធានការិយាល័យទទួលបន្ទុករួមកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទស្រុកព្រែកប្រសព្វ:
មន្ត្រីការិយាល័យកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទស្រុកចិត្របុរី:

លី សារ៉ាវុធ

ការិយាល័យកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទស្រុកចិត្របុរី

Cambodia

Nombre del proyecto que financió la documentación/ evaluación de la Tecnología (si fuera relevante)
Scaling-up SLM practices by smallholder farmers (IFAD)
Nombre de la(s) institución(es) que facilitaron la documentación/ evaluación de la Tecnología (si fuera relevante)
Royal University of Agriculture (RUA) - Cambodia

1.3 Condiciones referidas al uso de datos documentados mediante WOCAT

El compilador y la/s persona(s) de referencia claves aceptan las condiciones acerca del uso de los datos documentados mediante WOCAT:

1.4 Declaración de la sostenibilidad de la Tecnología descrita

¿La Tecnología aquí descrita resulta problemática en relación a la degradación de la tierra, de tal forma que no puede considerársela una tecnología sostenible para el manejo de la tierra?

No

Comentarios:

ការអនុវត្តបច្ចេកទេសនេះផ្តោតទៅលើការប្រើប្រាស់ជីធម្មជាតិរួមមានលាមកជ្រូក គោ និងមាន់ ដែលជាជីសរីរាង្គ និងប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធដំណក់ទឹកដើម្បីកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ទឹកលើដំណាំហូបផ្លែ។

2. Descripción de la Tecnología MST

2.1 Breve descripción de la Tecnología

Definición de la Tecnología:

ប្រព័ន្ធកសិកម្មចម្រុះគឺជាការធ្វើកសិកម្មច្រើនប្រភេទដែលមានដូចជា៖ផលិតកម្មដំណាំ ការចិញ្ចឹមសត្វ និងការចិញ្ចឹមត្រីនៅលើទីតាំងតែមួយ។ ការអនុវត្តប្រព័ន្ធកសិកម្មចម្រុះ បានជួយបង្កើនគុណភាពដី និងបង្កើនផលិតផលឈើហូបផ្លែយ៉ាងមានប្រសិទ្ធភាពដោយបានប្រើប្រាស់ធនធានក្នុងចម្ការឱ្យអស់លទ្ធភាពកាត់បន្ថយធាតុចូលកសិកម្មពីខាងក្រៅ។

2.2 Descripción detallada de la Tecnología

Descripción:

ប្រជាជនកម្ពុជានិយមដាំដំណាំឈើហូបផ្លែ និងគេតែងតែឃើញមានប្រភេទដំណាំដាំនៅលើដីគ្រប់ប្រភេទទូទាំងប្រទេស។ ប្រព័ន្ធកសិកម្មចម្រុះជាការធ្វើកសិកម្មនៅលើកសិដ្ឋានជាក់លាក់មួយដែលរួមមាន៖ ផលិតកម្មដំណាំ ការចិញ្ចឹមសត្វ (ជ្រូក មាន់) និងការចិញ្ចឹមត្រី។ គោលបំណងសំខាន់ ដើម្បីទ្រទ្រង់ និងបំពេញសេចក្តីត្រូវការរបស់កសិករ ទទួលផលចំណេញខ្ពស់ដោយមិនធ្វើឱ្យផ្លាស់ប្តូរលំនឹងអេកូឡូស៊ី។ ការរួមបញ្ចូលគ្នារវាងដំណាំ សត្វ និងត្រី គឺជាភាពចម្រុះ ដ៏ល្អហើយសាមញ្ញដែលប្រជាជនភាគច្រើនបានអនុវត្ត។ កសិករដែលជ្រើសរើសមកសិក្សា និង អនុវត្តបច្ចេកទេសនេះនៅលើដីដែលមានកម្រិតជីជាតិទាបជាប្រភេទដីប្រទះឡាង។ ដីប្រភេទនេះជាទូទៅពុំសូវសមស្រប សម្រាប់ដាំដំណាំនោះទេ រួមទាំងដំណាំហូបផ្លែផងដែរព្រោះវាផ្តល់នូវផលិតផលទាប។ គាត់បានដាំ ដំណាំឈើហូបផ្លែចំនួនបួនប្រភេទ គឺក្រូចថ្លុង ១៥០ ដើម ស្វាយ ២៥ ដើម អំពិល ១១ ដើម និងក្រូចឆ្មារ ១០ ដើម ព្រមទាំងចិញ្ចឹមត្រី និងសត្វ ក្នុងគោលបំណងបង្កើនគុណភាពដី ដើម្បីទទួលបានទិន្នផលខ្ពស់ និងបង្កើនផលិតផល។ ភាពចម្រុះនៃកសិកម្មច្រើនប្រភេទ និងការប្រើប្រាស់ធនធានក្នុងចម្ការឱ្យអស់លទ្ធភាព និងមានប្រសិទ្ធភាពតាមរយៈកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ធាតុចូលកសិកម្មពីខាងក្រៅ។ សកម្មភាពនេះគាត់បានជួយរក្សាប្រព័ន្ធអេកូឡួស៊ីឱ្យបានយ៉ាងល្អនៅជុំវិញកសិដ្ឋានរបស់គាត់ និងអាចជាវិធីមួយដែលធន់ទ្រាំទៅនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ កសិករបានចំណាយពេលវេលាជាច្រើនឆ្នាំ ដើម្បីធ្វើការកែប្រែ និងស្តារឡើងវិញនូវដីដែលពុំមានជីជាតិមកជាដីមានជីជាតិតាមរយៈផលិតកម្មចម្រុះនេះ។

នៅលើផ្ទៃដីទំហំ ៨៤០០ ម៉ែត្រការ៉េ គាត់បានជីកស្រះទឹកចំនួន ៤ ដែលមានទីតាំងនៅក្នុងកសិដ្ឋានសម្រាប់ស្រោចស្រព និងចិញ្ចឹមត្រី។ ចន្លោះដើមក្រូចថ្លុងនិងក្រូចឆ្មារមានប្រវែង ៥ ម៉ែត្រ។ ចំណែកឯដើមស្វាយ និងដើមអំពិលគាត់បានដាំនៅតាមបណ្តោយស្រះទឹក និងរបងកសិដ្ឋានដែលមានប្រវែង ៥ ម៉ែត្រជារាងការ៉េ។ ក្រូចថ្លុងជាដំណាំដែលទទួលផលច្រើនជាងគេក្នុងកសិដ្ឋានរបស់គាត់។ ក្រៅពីដំណាំហូបផ្លែ កសិករបានចិញ្ចឹមជ្រូកចំនួន ១១ ក្បាល និងមាន់ចំនួន ១០០ ក្បាល ដាក់ក្នុងទ្រុងជាលក្ខណៈធម្មជាតិដាច់ដោយឡែកចៀសវាងការឆ្លងជំងឺ។ ដើម្បីឱ្យដំណាំឈើហូបផ្លែលូតលាស់បានល្អ កសិករបានដាក់ជីលាមកជ្រូក និងមាន់ទៅលើគល់ដំណាំនីមួយៗ ហើយបន្ទាប់មកយកចំបើងគ្របគល់ដំណាំដើម្បីរក្សាសំណើម និងតំឡើងប្រព័ន្ធទុយោសម្រាប់ស្រោចស្រព។

ការរៀបចំប្រព័ន្ធកសិកម្មចម្រុះ (កសិដ្ឋានពហុប្រយោជន៍) នេះកសិករបានលើកឡើងថាវាបានធ្វើឱ្យគាត់បានផលដំណាំ និងចំណីអាហារគ្រប់គ្រាន់ពេញមួយឆ្នាំក្នុងគ្រួសារព្រមទាំងអាចរកបានប្រាក់ចំណូលផងដែរ។ ក្រៅពីប្រាក់ចំណូលបច្ចេកទេសនេះ ក៏បានជួយដល់បរិស្ថានធម្មជាតិផងដែរដោយបាននាំមកនូវខ្យល់អាកាសបរិសុទ្ធ និងការពារខ្យល់ព្យុះ (គ្រោះធម្មជាតិ)។ បច្ចេកទេសមានគោលដៅមិនប្រើប្រាស់ជីគីមីដោយសារការចិញ្ចឹមជ្រូក និងមាន់អាចផ្តល់ជាលាមកសម្រាប់ធ្វើជី។ ដោយឡែកចំពោះក្រូចថ្លុងមានតម្រូវការទីផ្សារដែលអាចប្រមូលផលជារៀងរាល់រដូវ គឺប្រមូលផល២ដងក្នុង១ឆ្នាំ នៅខែមេសា និងតុលា។ ការប្រមូលផលលើកដំបូង ក្រូចថ្លុង ១ ដើមប្រមូលផលបានផ្លែចន្លោះពី ៧០ ទៅ ២០០ផ្លែ អាស្រ័យទៅតាមទំហំដើម (ចាប់ពីឆ្នាំទី៤) ១ ផ្លែអាចលក់បាន ៦០០០ រៀល (២០១៧)។ ផលវិបាកសម្រាប់បច្ចេកទេសនេះគឺ ការចំណាយខ្ពស់ទៅលើការបង្កើតបច្ចេកទេស បើទោះជាវាអាចប្រើប្រាស់បានរយៈពេលវែងក៏ដោយមានន័យថាកសិករមានការលំបាកក្នុងការស្វែងរកទុននៅពេលចាប់ផ្តើមអនុវត្តបច្ចេកទេសនេះ។

2.3 Fotografías de la Tecnología

2.5 País/ región/ lugares donde la Tecnología fue aplicada y que se hallan comprendidos por esta evaluación

País:

Cambodia

Región/ Estado/ Provincia:

ភូមិកែងប្រាសាទ ឃុំសំបូរ ស្រុកសំបូរ ខេត្តក្រចេះ

Especifique más el lugar :

ជនបទ

Especifique la difusión de la Tecnología:
  • distribuida parejamente sobre un área
Si la Tecnología se halla difundida homogéneamente a lo largo de un área, especifique el área que cubre (en km2):

0,0084

Si se desconoce el área precisa, indique el área aproximada cubierta:
  • < 0.1 km2 (10 ha)
Comentarios:

កាលឆ្នាំ២០០៦ គាត់បានអនុវត្តបច្ចេកទេសនេះនៅលើទំហំផ្ទៃដី ៤៤៨០ ម៉ែត្រការ៉េ ក្រោយមកពង្រីកបន្ថែមទំហំ ៣៩២០ ម៉ែត្រការ៉េ ទៀតនៅឆ្នាំ ២០១០។

2.6 Fecha de la implementación

Indique año de implementación:

1998

2.7 Introducción de la Tecnología

Especifique cómo se introdujo la Tecnología:
  • mediante la innovación de usuarios de tierras
  • durante experimentos/ investigación
Comentarios (tipo de proyecto, etc.):

កសិករបានអនុវត្តបច្ចេកទេសនេះតាមបទពិសោធន៍ផ្ទាល់ និងគំនិតច្នៃប្រឌិតផ្ទាល់ខ្លួន។ គាត់ធ្លាប់បរាជ័យដោយសារទឹកជំនន់កាលពីឆ្នាំ២០១៤ ហើយដំណាំនៅសល់តែ ២០% ប៉ុណ្ណោះ។

3. Clasificación de la Tecnología MST

3.1 Propósito(s) principal(es) de la Tecnología MST

  • mejorar la producción
  • reducir, prevenir, restaurar la degradación del suelo
  • crear impacto económico benéfico

3.2 Tipo(s) actuales de uso de la tierra donde se aplica la Tecnología

Mezcla de tipos de uso de tierras dentro de la misma unidad de tierras: :

Especifique el uso combinado de tierras (cultivos/ pastoreo/ árboles):
  • Agro-silvopastoralismo

Tierras cultivadas

Tierras cultivadas

  • Cosecha de árboles y arbustos
Cultivos de matorrales y arbustos - Especifique cultivos:
  • mango, mangostán, guayaba
  • cítricos
  • អំពិលផ្អែម។
Número de temporadas de cultivo por año:
  • 1
Especifique:

ក្រូចថ្លុងប្រមូលផលបានចំនួន ២ដង ក្នុង១ឆ្នាំ។

Tierra de pastoreo

Tierra de pastoreo

Tipo de animal:
  • aves de corral
  • porcinos
Especies:

porcinos

Conteo:

11

Comentarios:

ចិញ្ចឹមជ្រូក មាន់ ត្រី ក្រូចថ្លុង ស្វាយ អំពិល និងក្រូចឆ្មារនៅលើទីតាំងដីតែមួយ (ប្រព័ន្ធកសិកម្មចម្រុះ)។
ដង់ស៊ីតេនៃសត្វចិញ្ចឹម: ជ្រូក១១ ក្បាល ហើយទ្រុងជ្រូក ៤២ ម៉ែត្រការ៉េ

3.3 ¿Cambió el uso de tierras debido a la implementación de la Tecnología?

¿Cambió el uso de tierras debido a la implementación de la Tecnología?
  • Sí (Por favor responda las preguntas de abajo referidas al uso de la tierra antes de implementar la Tecnología)
Bosques

Bosques

Comentarios:

ពីមុនជាដីព្រៃដែលទុកចោលរយៈពេលយូរមកហើយ។

3.4 Provisión de agua

Provisión de agua para la tierra donde se aplica la Tecnología:
  • mixta de secano – irrigada
Comentarios:

នៅពេលមានការខ្វះខាតទឹក ទឹកនៅក្នុងស្រះត្រូវបានយកមកប្រើប្រាស់ដោយសារទឹកទន្លេនៅចម្ងាយប្រហែល ០,៥ គម និងទំនប់ទឹកនៅចម្ងាយ ៣គម។

3.5 Grupo MST al que pertenece la Tecnología

  • manejo de agricultura—ganadería integrada
  • manejo integrado de la fertilidad del suelo
  • Manejo de irrigación: (incl. provisión de agua, invernaderos)

3.6 Medidas MST que componen la Tecnología

medidas agronómicas

medidas agronómicas

  • A2: materia orgánica/ fertilidad del suelo
medidas estructurales

medidas estructurales

  • S5: Diques, hondonadas, estanques
  • S7: Equipo para cosechar agua / provisión de agua/ irrigación
medidas de manejo

medidas de manejo

  • M1: Cambio de tipo de uso de la tierra
  • M6: Manejo de desperdicios (reciclado, reutilización o reducción)

3.7 Principales tipos de degradación del suelo encarados con la Tecnología

deterioro químico del suelo

deterioro químico del suelo

  • Cn: reducción de la fertilidad y contenido reducido de la materia orgánica del suelo (no ocasionados por la erosión)
deterioro físico del suelo

deterioro físico del suelo

  • Pw: encharcamiento
degradación del agua

degradación del agua

  • Ha: aridificación

3.8 Prevención, reducción o restauración de la degradación del suelo

Especifique la meta de la Tecnología con relación a la degradación de la tierra:
  • reducir la degradación del suelo
  • restaurar/ rehabilitar tierra severamente degradada
Comentarios:

ដីស្រទាប់លើពុំសូវមានជីជាតិពិបាកដាំដំណាំ អ្នកប្រើប្រាស់ដីត្រូវទិញដីពីទីតាំងផ្សេងដើម្បីលាយជាមួយគ្នាដើម្បីបង្កើនជីជាតិដីឱ្យងាយស្រួលដំាដំណាំនៅលើទីតាំងនោះ។

4. Especificaciones técnicas, actividades de implementación, insumos y costos

4.1 Dibujo técnico de la Tecnología

Especificaciones técnicas (relacionadas al dibujo técnico):

ប្រព័ន្ធកសិកម្មចម្រុះត្រូវបានយកមកអនុវត្តន៍លើទំហំផ្ទៃដីចំនួន ៨៤០០ ម៉ែត្រការ៉េ រួមមានដើមក្រូចថ្លុងចំនួន ១៥០ ដើម ស្វាយចំនួន ២៥ ដើម អំពិលចំនួន ១១ ដើម និងក្រូចឆ្មារចំនួន ១០ ដើម។ ក្រៅពីនេះ កសិករមានស្រះទឹកចំនួនបួន សម្រាប់ចិញ្ចឹមត្រី និងស្រោចស្រពដំណាំ ព្រមទាំងមានជ្រូកចំនួន ១១ ក្បាល ដោយដាក់ក្នុងទ្រង់ទំហំ ៤២ ម៉ែត្រការ៉េ ដាច់ដោយឡែកពីគេ។ កសិករបានដាំដើមក្រូចថ្លុង និងក្រូចឆ្មារជាជួរដែលមានចន្លោះ ៥ ម៉ែត្រ។ នៅជុំវិញគល់ក្រូចថ្លុង និងក្រូចឆ្មារនីមួយៗត្រូវរៀបចំដីលើកជាភ្លឺរាងរង្វង់ព័ន្ធជុំវិញដើមនីមួយៗ ដែលមានទំហំអង្កត់ផ្ចិត ១ ម៉ែត្រ និងកម្ពស់ ៣០ សង់ទីម៉ែត្រ នៅលើផ្ទៃដី ២៤០ ម៉ែត្រការ៉េ។ ចន្លោះដើមស្វាយមានប្រវែង ៥ ម៉ែត្រ ដាំជុំវិញស្រះទឹក។

Autor:

លោក ឃួន សុផល

Fecha:

07/04/2017

4.2 Información general sobre el cálculo de insumos y costos

Especifique cómo se calcularon los costos e insumos:
  • por área de Tecnología
Indique tamaño y unidad de área:

០.៨៤ ហិកតា

otra / moneda nacional (especifique):

រៀល

Si fuera relevante, indique la tasa de cambio de dólares americanos a la moneda local (ej. 1 U$ = 79.9 Reales Brasileros): 1 U$ =:

4000,0

Indique el costo promedio del salario de trabajo contratado por día:

២០០០០ រៀល

4.3 Actividades de establecimiento

Actividad Momento (estación)
1. កាប់ឆ្ការព្រៃសម្អាតដី ខែប្រាំង
2. ជីកស្រះ រដូវប្រាំង
3. រៀបចំដី និងទុយោទឹក រដូវប្រាំង
4. ពូនដី លាយជីលាយជាមួយជីសរីរាង្គ(លាមកជ្រូក គោ និងមាន់) ខែកញ្ញា
5. ទិញកូនដំណាំ ខែកញ្ញា
6. ដាំកូនដំណាំឈើហូបផ្លែ ខែកញ្ញា
7. ធ្វើទ្រុងជ្រូក និងដាក់ប្រព័ន្ធទុយោបង្ហូរលាមកចេញ រដូវប្រាំង
8. ទិញជ្រូក រដូវប្រាំង
9. ទិញចំណីជ្រូក រដូវប្រាំង

4.4 Costos e insumos necesarios para el establecimiento

Especifique insumo Unidad Cantidad Costos por unidad Costos totales por insumo % de los costos cubiertos por los usuarios de las tierras
Mano de obra កាប់ឆ្ការព្រៃ និងរៀបចំដី នាក់-ថ្ងៃ 7,0 20000,0 140000,0 100,0
Mano de obra ជីកស្រះ នាក់-ថ្ងៃ 170,0 20000,0 3400000,0 100,0
Mano de obra រៀបចំប្រព័ន្ធទុយោទឹក នាក់-ថ្ងៃ 10,0 20000,0 200000,0 100,0
Mano de obra ដាំកូនដំណាំឈើហូបផ្លែ នាក់-ថ្ងៃ 7,0 20000,0 140000,0 100,0
Equipo ម៉ាស៊ីនបូមទឹក គ្រឿង 3,0 1600000,0 4800000,0 100,0
Equipo កាំបិត ចំនួន 1,0 20000,0 20000,0 100,0
Equipo ពូថៅ ចំនួន 1,0 25000,0 25000,0 100,0
Equipo បង្គីរ គូរ 1,0 14000,0 14000,0 100,0
Equipo ចប ចំនួន 1,0 20000,0 20000,0 100,0
Equipo ប្រព័ន្ធទុយោ ដុំ 1,0 8000000,0 8000000,0 100,0
Material para plantas ដើមក្រូចថ្លុង ដើម 30,0 60000,0 1800000,0 100,0
Material para plantas ដើមស្វាយ ដើម 25,0 6000,0 150000,0 100,0
Material para plantas ដើមក្រូចឆ្មារ ដើម 10,0 15000,0 150000,0 100,0
Material para plantas អំពិល ដើម 11,0 80000,0 880000,0 100,0
Fertilizantes y biocidas លាមកគោ និងលាមកជ្រូក បាវ 33,0 3000,0 99000,0 100,0
Material de construcción ទ្រុងជ្រូក ចំនួន 1,0 16000000,0 16000000,0 100,0
Otros មេជ្រូក ៣និងជ្រូកបា ១ ចំនួន 4,0 1200000,0 4800000,0 100,0
Costos totales para establecer la Tecnología 40638000,0
Costos totales para establecer la Tecnología en USD 10159,5
Comentarios:

មានស្រះទឹកចំនួន ៤ កន្លែង ព័ន្ធជុំវិញកសិដ្ឋាន ប៉ុន្តែមានស្រះទឹកចំនួន ៣ កន្លែង ដែលកសិករបានជួលកម្លាំងពលកម្មគិតជាម៉ោង។ កសិករបានចំណាយ ២០០,០០០ រៀល ក្នុង ១ម៉ោង សរុប ១៧ ម៉ោងស្មើនឹង ៣,៤០០,០០០ រៀល (នៅក្នុងតារាងតម្លៃខាងលើបានប្តូរទៅជាចំនួន នាក់-ថ្ងៃ)។ ចំណែកឯស្រះទឹកមួយទៀត កសិករបានជីកយកដីសម្រាប់រៀបចំកសិដ្ឋានតាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៨ មកម្លេះ។ កសិករបានដាំក្រូចថ្លុងចំនួន ១៥០ ដើម នៅលើទីតាំងដំណាំរបស់គាត់ តែគាត់បានទិញក្រូចថ្លុង ចំនួន ៣០ ដើម ប៉ុណ្ណោះពីខាងក្រៅ ១២០ដើម ទៀតមានស្រាប់នៅលើកសិដ្ឋានរបស់គាត់។

4.5 Actividades de establecimiento/ recurrentes

Actividad Momento/ frequencia
1. ស្រោចទឹកចំនួន ១ដង ក្នុង១សប្តាហ៍ បើអាកាសធាតុក្តៅខ្លាំង គឺ៤ថ្ងៃស្រោចទឹកម្តង ៣២ សប្តាហ៍
2. ដាក់ជីលាមកគោ៦ខែម្តង រយៈពេល ៦ខែ ដាក់ជីម្តង
3. បាញ់ថ្នាំ ពេលមានវត្តមានសត្វល្អិត
4. កាត់មែក និងស្លឹក ១ ឆ្នាំកាត់ម្តង
5. សម្អាតស្មៅ ១ សប្តាហ៍

4.6 Costos e insumos necesarios para actividades de mantenimiento/ recurrentes (por año)

Especifique insumo Unidad Cantidad Costos por unidad Costos totales por insumo % de los costos cubiertos por los usuarios de las tierras
Mano de obra កម្លាំងពលកម្មថែទាំ នាក់-ថ្ងៃ 240,0 20000,0 4800000,0 100,0
Material para plantas ប្រេងម៉ាសូត លីត្រ 315,0 3000,0 945000,0 100,0
Fertilizantes y biocidas ជីសរីរាង្គ (លាមកជ្រូក គោ និងមាន់) បាវ 50,0 44000,0 2200000,0 100,0
Indique los costos totales para mantenecer la Tecnología 7945000,0
Costos totales para mantener la Tecnología en USD 1986,25

4.7 Factores más determinantes que afectan los costos:

Describa los factores más determinantes que afectan los costos:

កសិករបានចំណាយថវិកាច្រើនទៅលើការធ្វើទ្រុងជ្រូកមានចំនួន ១៦,០០០,០០០ រៀល ស្មើនឹង៤០០០ ដុល្លារ ការរៀបចំប្រព័ន្ធទុយោមានចំនួន ៨,០០០,០០០រៀល ស្មើនឹង ២០០០ ដុល្លារ ម៉ាស៊ីនប៉ូមទឹកអស់ចំនួន ៤,៨០០,០០០រៀល ស្មើនឹង១២០០ ដុល្លារ និងលើសពីនេះការជីកស្រះក៏បានចំណាយថវិកាអស់ចំនួន ៣,៤០០,០០០ រៀល ស្មើនឹង ៨៥០ ដុល្លារ។ ការចំណាយច្រើនទៅលើសមាសធាតុផ្សំទាំងនេះបានជះឥទ្ធិពលទៅដល់ថ្លៃដើមក្នុងការបង្កើតបច្ចេកទេសនេះ។

5. Entorno natural y humano

5.1 Clima

Lluvia anual
  • < 250 mm
  • 251-500 mm
  • 501-750 mm
  • 751-1,000 mm
  • 1,001-1,500 mm
  • 1,501-2,000 mm
  • 2,001-3,000 mm
  • 3,001-4,000 mm
  • > 4,000 mm
Especifique el promedio anual de lluvia (si lo conoce), en mm:

1138,20

Especificaciones/ comentarios sobre la cantidad de lluvia:

នៅឆ្នាំ ២០១៥ ទឹកភ្លៀងប្រចាំឆ្នាំ ១១៣៨.២ មម
នៅឆ្នាំ ២០១៤ ទឹកភ្លៀងប្រចាំឆ្នាំ ១៦៩៦.៥ មម
នៅឆ្នាំ ២០១៣ ទឹកភ្លៀងប្រចាំឆ្នាំ ១៦៦១.៨ មម

Indique el nombre de la estación metereológica de referencia considerada:

ក្រសួងធនធានទឹក និងឧតុនិយម (២០១៥)

Zona agroclimática
  • Sub-húmeda

5.2 Topografía

Pendientes en promedio:
  • plana (0-2 %)
  • ligera (3-5%)
  • moderada (6-10%)
  • ondulada (11-15%)
  • accidentada (16-30%)
  • empinada (31-60%)
  • muy empinada (>60%)
Formaciones telúricas:
  • meseta/ planicies
  • cordilleras
  • laderas montañosas
  • laderas de cerro
  • pies de monte
  • fondo del valle
Zona altitudinal:
  • 0-100 m s.n.m.
  • 101-500 m s.n.m.
  • 501-1,000 m s.n.m
  • 1,001-1,500 m s.n.m
  • 1,501-2,000 m s.n.m
  • 2,001-2,500 m s.n.m
  • 2,501-3,000 m s.n.m
  • 3,001-4,000 m s.n.m
  • > 4,000 m s.n.m
Indique si la Tecnología se aplica específicamente en:
  • no relevante

5.3 Suelos

Profundidad promedio del suelo:
  • muy superficial (0-20 cm)
  • superficial (21-50 cm)
  • moderadamente profunda (51-80 cm)
  • profunda (81-120 cm)
  • muy profunda (>120 cm)
Textura del suelo (capa arable):
  • áspera/ ligera (arenosa)
Textura del suelo (> 20 cm debajo de la superficie):
  • mediana (limosa)
Materia orgánica de capa arable:
  • baja (<1%)

5.4 Disponibilidad y calidad de agua

Agua subterránea:

5-50 m

Disponibilidad de aguas superficiales:

bueno

Calidad de agua (sin tratar):

solo para uso agrícola (irrigación)

¿La salinidad del agua es un problema?

No

¿Se está llevando a cabo la inundación del área? :

Frecuencia:

frecuentemente

Comentarios y especificaciones adicionales sobre calidad y cantidad de agua:

រយៈពេល ៣ឆ្នាំ មុនមិនមានទឹកលិចនោះទេ។ កសិករប្រើតែទឹកស្រះទាំង៤ របស់គាត់សម្រាប់ស្រោចស្រព។

5.5 Biodiversidad

Diversidad de especies:
  • mediana
Diversidad de hábitats:
  • baja

5.6 Las características de los usuarios de la tierra que aplican la Tecnología

Sedentario o nómada:
  • Sedentario
Orientación del mercado del sistema de producción:
  • comercial/ mercado
Ingresos no agrarios:
  • > 50% de todo el ingreso
Nivel relativo de riqueza:
  • promedio
Individuos o grupos:
  • individual/ doméstico
Nivel de mecanización:
  • trabajo manual
  • mecanizado/motorizado
Género:
  • hombres
Edad de los usuarios de la tierra:
  • personas de mediana edad
Indique otras características relevantes de los usuarios de las tierras:

កសិករមានអាយុ ៤៧ឆ្នាំ និងមានប្រពន្ធជាអាជីវករលក់ដូរនៅផ្សារក្នុងស្រុក។

5.7 Área promedio de la tierra usada por usuarios de tierra que aplican la Tecnología

  • < 0.5 ha
  • 0.5-1 ha
  • 1-2 ha
  • 2-5 ha
  • 5-15 ha
  • 15-50 ha
  • 50-100 ha
  • 100-500 ha
  • 500-1,000 ha
  • 1,000-10,000 ha
  • > 10,000 ha
¿Esto se considera de pequeña, mediana o gran escala (refiriéndose al contexto local)?
  • escala mediana
Comentarios:

បើធ្វើការប្រៀបធៀបបរិបទក្នុងតំបន់ គាត់មានដីផ្ទាល់ខ្លួនរួមមានដីដែលមិនបានអនុវត្តបច្ចេកទេសដូចជា៖ ទីតាំងអនុវត្តបច្ចេកទេស ចំនួន ០.៨៤ ហិកតា ដីដែលទុកទំនេរចោលចំនួន ៣ហិកតា ដីស្រែ ៦០ ហិកតា និងដីដាំដំណាំ ០.០៥ហិកតា។

5.8 Tenencia de tierra, uso de tierra y derechos de uso de agua

Tenencia de tierra:
  • individual, con título
Derechos de uso de tierra:
  • individual
Derechos de uso de agua:
  • acceso abierto (no organizado)

5.9 Acceso a servicios e infraestructura

salud:
  • pobre
  • moderado
  • bueno
educación:
  • pobre
  • moderado
  • bueno
asistencia técnica:
  • pobre
  • moderado
  • bueno
empleo (ej. fuera de la granja):
  • pobre
  • moderado
  • bueno
mercados:
  • pobre
  • moderado
  • bueno
energía:
  • pobre
  • moderado
  • bueno
caminos y transporte:
  • pobre
  • moderado
  • bueno
agua potable y saneamiento:
  • pobre
  • moderado
  • bueno
servicios financieros:
  • pobre
  • moderado
  • bueno

6. Impactos y comentarios para concluir

6.1 Impactos in situ demostrados por la Tecnología

Impactos socioeconómicos

Producción

producción de cultivo

disminuyó
incrementó
Comentarios/ especifique:

ទោះបីជាកសិករបានដាំដុះនៅលើដីដែលខ្សោះជីជាតិក៏ដោយ ប៉ុន្តែតាមរយៈប្រព័ន្ធកសិកម្មចម្រុះ គាត់នៅតែធ្វើឱ្យមានផលិតកម្មដំណាំរបស់គាត់មានការកើនឡើង (តាមរយៈដាំដំណាំច្រើនប្រភេទខុសៗគ្នានៅលើផ្ទៃដីនេះ ហើយផលិតផលដែលទទួលបានមានដូចជា៖ ឈើហូបផ្លែ ជ្រូក ត្រីដែលផ្តល់ជាវដ្តនៃសារធាតុចិញ្ចឹម និងសម្ភារកសិដ្ឋានផ្សេងៗទៀត។ល។

calidad de cultivo

disminuyó
incrementó
Comentarios/ especifique:

ការគ្រប់គ្រងសត្វល្អិតចង្រៃ និងជីជាតិដីកាន់តែប្រសើរឡើងតាមរយៈការប្រើប្រាស់ជីសរីរាង្គដែលធ្វើឱ្យ ប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីរបស់កសិដ្ឋានមានលំនឹងកាន់តែល្អមកដល់ពេលនេះ។ លើសពីនេះទៅទៀត គាត់មានស្រះទឹកគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីយកទឹកប្រើប្រាស់ក្នុងការស្រោចស្រពដំណាំបានពេញមួយឆ្នាំ។ នេះជាហេតុផលដែលគាត់ទទួលបានដំណាំមានគុណភាពល្អ។

riesgo de fracaso de producción

incrementó
disminuyó
Comentarios/ especifique:

ដោយសារតែគុណសម្បត្តិនៃប្រព័ន្ធផលិតកម្មចម្រុះគាត់អាចកាត់បន្ថយហានិភ័យទៅនឹងភាពមិនប្រាកដប្រជានៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ដូចជា៖ ទឹកជំនន់ ប្រែប្រួលរបបទឹកភ្លៀង គ្រោះរាំងស្ងួត ការប្រែប្រួលតម្លៃទីផ្សារ និងជំងឺផ្សេងៗ។

diversidad de producto

disminuyó
incrementó
Comentarios/ especifique:

បើធ្វើការប្រៀបធៀបពីមុនដែលគាត់មិនទាន់អនុវត្តន៍បច្ចេទេសប្រព័ន្ធកសិកម្មចម្រុះនៅលើកសិដ្ឋានរបស់គាត់ (គាត់ដាំដំណាំទោល) ក្រោយអនុវត្តន៍បច្ចេកទេសនេះ ភាពសម្បួរបែបនៃផលិតផលត្រូវបានកើនឡើងជាបន្តបន្ទាប់ និងមានទីផ្សារល្អសម្រាប់ផលិតផលកំឡុងពេលឆ្នាំមុនៗដែលទទួលផល។

manejo de tierras

obstaculizado
simplificado
Comentarios/ especifique:

បើទោះបីជាដីពិបាកសម្រាប់ដាំដុះឈើហូបផ្លែ ប៉ុន្តែកសិករព្យាយាមកែប្រែដីដោយប្រើជីសរីរាង្គ(លាមកជ្រូក គោ និងមាន់)។

Disponibilidad y calidad de agua

disponibilidad de agua para ganado

disminuyó
incrementó
Comentarios/ especifique:

មានទឹកគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ចិញ្ចឹមសត្វរួមមាន៖ ជ្រូក និងមាន់ ពេញមួយឆ្នាំបន្ទាប់ពីជីកស្រះទឹករួច។

disponibilidad de agua para irrigar

disminuyó
incrementó
Comentarios/ especifique:

កសិករប្រើទឹកស្រះសម្រាប់ស្រោចស្រពដាំដំណាំ។

Ingreso y costos

gastos en insumos agrícolas

incrementó
disminuyó
Comentarios/ especifique:

ចំណាយថវិកាច្រើនទៅលើសកម្មភាពបង្កើត (ផ្តោតសំខាន់ទៅលើ ទ្រុងជ្រូក ប្រព័ន្ធស្រោចស្រព និងជីកស្រះទឹក។ល។)។

ingreso agrario

disminuyó
incrementó
Comentarios/ especifique:

ដោយសារតែមានតម្លៃទីផ្សារល្អសម្រាប់ប្រភេទពូជក្រូចថ្លុង មានផលិតផលត្រីរួមផ្សំ និងមានវដ្តនៃសារធាតុចិញ្ចឹមដល់ដីបានកាត់បន្ថយការទិញជីគីមីជាហេតុផលធ្វើឱ្យចំណូលក្នុងកសិដ្ឋានមានកើនឡើងជាលំដាប់។

diversidad de fuentes de ingreso

disminuyó
incrementó
Comentarios/ especifique:

ប្រៀបធៀបទៅនឹងការដាំដំណាំទោល មានប្រភេទពូជដំណាំជាច្រើនដែលបានផលិតនៅលើកសិដ្ឋានរបស់គាត់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៨ បានបង្កើតប្រភពប្រាក់ចំណូលតាមរយៈការអនុវត្តបច្ចេកទេសនេះ។

carga de trabajo

incrementó
disminuyó
Comentarios/ especifique:

ប្រើម៉ាស៊ីនបូមទឹកសម្រាប់ស្រោចស្រពឈើហូបផ្លែ។

Impactos socioculturales

seguridad alimentaria/ autosuficiencia

disminuyó
mejoró
Comentarios/ especifique:

ភាពចម្រុះនៃប្រភេទផលិតផលដែលមានគុណភាពបានផ្តល់នូវសារធាតុចិញ្ចឹមដ៏ប្រសើរសម្រាប់មនុស្ស ព្រមទាំងជួយលើកស្ទួយសន្តិសុខស្បៀងដោយសារតែមានផលិតផលសម្រាប់លក់នៅលើទីផ្សារផងដែរ។

situación de salud

empeoró
mejoró
Comentarios/ especifique:

ដីអត់ប្រើប្រាស់ជីគីមី និងដំណាំប្រើប្រាស់ថ្នាំកម្ចាត់សត្វល្អិតតិចតួច។

derechos de uso de la tierra/ agua

empeoró
mejoró
Comentarios/ especifique:

ដោយសារតែស្រះទឹកជាដីកម្មសិទ្ធិផ្ទាល់ខ្លួន សិទ្ធិក្នុងការប្រើប្រាស់ទឹកមានលក្ខណៈកាន់តែប្រសើរឡើង។ គាត់មានកម្មសិទ្ធិត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់(ប្លង់រឹង)។

oportunidades recreativas

disminuyó
mejoró
Comentarios/ especifique:

នៅពេលដែលគាត់បានដើរឆ្លងកាត់ទីតាំងកសិដ្ឋានដែលមានពហុប្រយោជន៍ជាច្រើន និងការរៀបចំនៃកសិដ្ឋាន។ កសិករសម្បាយរីករាយនៅលក្ខខណ្ឌបែបនេះ។

instituciones comunitarias

se debilitaron
se fortalecieron
Comentarios/ especifique:

តាមរយៈទទួលបាននូវភាពជោគជ័យក្នុងការអនុវត្តន៍បច្ចេកទេសនេះ គាត់បានចែករំលែកចំណេះរបស់គាត់ទៅកសិករក្នុងមូលដ្ឋានរបស់គាត់នៅទីតាំងផ្ទាល់។ លើសពីនេះទៅទៀត គាត់បានផ្សុំាក្រូចថ្លុងរួចបានចែកទៅកសិករផ្សេងដោយឥតគិតថ្លៃ(កសិករដែលចង់ដាំដោយមួយគ្រួសារទទួលបានក្រូចថ្លុងមួយដើម)។

instituciones nacionales

se debilitaron
se fortalecieron
Comentarios/ especifique:

ស្ថាប័ន្ធពាក់ព័ន្ធចាប់អារម្មណ៍ច្រើនទៅលើការអនុវត្តប្រព័ន្ធកសិកម្មចម្រុះនេះ។

MST/ conocimiento de la degradación del suelo

disminuyó
mejoró
Comentarios/ especifique:

គាត់បានយល់ វាមានសារសំខាន់ណាស់ក្នុងការបន្ថែមដីដែលយកពីទីកន្លែងផ្សេងដែលជាដីមានជីជាតិដាក់ជាមួយដីដែលខ្សោះជីជាតិដើម្បីឱ្យដំណាំដុះលូតលាស់បានល្អ។ លើសពីនេះទៅទៀត គាត់ចេះដឹងពីរបៀបក្នុងការបញ្ជៀសពីការប្រើប្រាស់ជីគីមីដែលអាចធ្វើឱ្យដីហាប់ និងកាន់តែខ្សោះជីជាតិបន្តិចម្តងៗនាពេលអនាគត។ ឆ្លងកាត់តាមបទពិសោធន៍របស់គាត់ ការប្រើប្រាស់ជីសរីរាង្គបានស្តារឡើងវិញនូវឱនភាពដីឱ្យប្រសើរឡើងវិញ។

Comentarios/ especifique:

The water quantity has not increased because the scare water in the dry season has to be considered and the high quantity of water during flood time can not be taken into account.

Impactos ecológicos

Ciclo de agua/ escurrimiento de sedimento

cosecha/ recolección de agua

disminuyó
mejoró
Comentarios/ especifique:

មានស្រះទឹកចំនួន ៤ដែលអាចប្រមូលទឹកទុកនៅពេលដែលមានភ្លៀងធ្លាក់ ទុកសម្រាប់ស្រោចដំណាំ ឬចីញ្ចឹមសត្វនៅពេលរាំងស្ងួត។

drenaje de agua en exceso

disminuyó
mejoró
Comentarios/ especifique:

ប្រើទុយោទឹកសម្រាប់តភ្ជាប់ទៅទីតាំងដំណាំដើម្បីដាក់ប្រព័ន្ធបង្ហូរទឹក។

evaporación

incrementó
disminuyó
Comentarios/ especifique:

មានដើមឈើ និងចំបើងជាគម្របដីកាត់បន្ថយរំហួតទៅក្នុងបរិយាកាស។

Suelo

humedad del suelo

disminuyó
incrementó
Comentarios/ especifique:

សំណើមដីមានភាពប្រសើរឡើងតាមរយៈការគ្របចំបើង និងដាំដើមឈើហូបផ្លែផងដែរ។

cubierta del suelo

disminuyó
mejoró
Comentarios/ especifique:

មានដាំដំណាំឈើហូបផ្លែដែលមិនទុកដីឱ្យនៅទំនេរចោល។ លើសពីនេះទៅទៀតចំបើងក៏ត្រូវបានយកមកគ្របលើគល់ដំណាំផងដែរ។

encostramiento/ sellado de suelo

incrementó
disminuyó
Comentarios/ especifique:

តាមរយៈការប្រើប្រាស់ជីសរីរាង្គ និងចំបើង ដីប្រេះត្រូវបានកាត់បន្ថយបន្តិចម្តងៗ។

materia orgánica debajo del suelo C

disminuyó
incrementó
Comentarios/ especifique:

ប្រើជីសរីរាង្គ (លាមកជ្រូក គោ និងមាន់) ដើម្បីសារធាតុសរីរាង្គក្នុងដី។

Biodiversidad: vegetación, animales

diversidad vegetal

disminuyó
incrementó
Comentarios/ especifique:

សម្បួរប្រភេទដំណាំហូបផ្លែខុសៗគ្នា។

control de pestes/ enfermedades

disminuyó
incrementó
Comentarios/ especifique:

ប្រព័ន្ធកសិកម្មចម្រុះជៀសវាងជំងឺរុក្ខជាតិ និងសត្វល្អិតដោយសារតែលក្ខខណ្ឌបរិស្ថាន (មីក្រូអាកាសធាតុកាន់តែប្រសើរឡើង រក្សាលំនឹងសត្វល្អិត និងភាវៈរស់ដែលមានប្រយោជន៍នៅក្នុងដី។

Reducción de riesgos de desastres y riesgos climáticos

impactos de sequías

incrementó
disminuyó
Comentarios/ especifique:

អំឡុងពេលជួបគ្រោះរាំងស្ងួត កសិករអាចប្រើប្រាស់ទឹកស្រះសម្រាប់ស្រោចស្រពលើដំណាំបាន។

6.2 Impactos fuera del sitio demostrados por la Tecnología

Comentarios/ especifique:

លាមកសត្វក៏មិនឱ្យប៉ះពាល់ដែរ

6.3 Exposición y sensibilidad de la Tecnología al cambio climático gradual y a extremos relacionados al clima/ desastres (desde la percepción de los usuarios de tierras)

Cambio climático gradual

Cambio climático gradual
Estación Incremento o reducción ¿Cómo es que la tecnología soporta esto?
temperatura anual incrementó moderadamente
temperatura estacional estación húmeda/ de lluvias incrementó muy bien
temperatura estacional estación seca disminuyó moderadamente
lluvia estacional estación húmeda/ de lluvias incrementó bien
lluvia estacional estación seca incrementó nada bien

Extremos (desastres) relacionados al clima

Desastres climatológicos:
¿Cómo es que la tecnología soporta esto?
tormenta tropical moderadamente
ciclón extra tropical bien
Desastres climatológicos
¿Cómo es que la tecnología soporta esto?
ola de calor moderadamente
sequía moderadamente
Desastres hidrológicos
¿Cómo es que la tecnología soporta esto?
inundación general (río) moderadamente

6.4 Análisis costo-beneficio

¿Cómo se comparan los beneficios con los costos de establecimiento (desde la perspectiva de los usuarios de tierra)?
Ingresos a corto plazo:

negativo

Ingresos a largo plazo:

muy positivo

¿Cómo se comparan los beneficios con los costos de mantenimiento/ recurrentes (desde la perspectiva de los usuarios de tierra)?
Ingresos a corto plazo:

negativo

Ingresos a largo plazo:

muy positivo

6.5 Adopción de la Tecnología

  • casos individuales / experimentales
De todos quienes adoptaron la Tecnología, ¿cuántos lo hicieron espontáneamente, por ej. sin recibir nada de incentivos/ materiales:
  • 91-100%

6.6 Adaptación

¿La tecnología fue modificada recientemente para adaptarse a las condiciones cambiantes?

Si fuera así, indique a qué condiciones cambiantes se adaptó:
  • cambios climáticos / extremos

6.7 Fuerzas/ ventajas/ oportunidades de la Tecnología

Fuerzas/ ventajas/ oportunidades desde la perspectiva del usuario de la tierra
មានតម្លៃទីផ្សារសម្រាប់លក់ផលិតផល។
គាត់បានចំណាយពេលវេលាភាគច្រើននៅពេលទំនេរពីការងារដើម្បីបន្ធូរអារម្មណ៍ និងសប្បាយរីករាយក្នុងការដាំដំណាំ។
និងទទួលបានប្រាក់ចំណេញនៅក្នុងគ្រួសារ។
Fuerzas/ ventajas/ oportunidades desde la perspectiva del compilador o de otra persona de referencia clave
ដីមានការកែប្រែប្រសើរឡើងដោយដាំចម្រុះ និងប្រើជីសរីរាង្គ។
ដំណាំអាយុកាលវែងអាចប្រមូលផលបានច្រើនឆ្នាំ។
ចំណេញកម្លាំងពលកម្ម និងពេលវេលាដោយប្រើប្រព័ន្ធដំណក់ទឹក។

6.8 Debilidades/ desventajas/ riesgos de la Tecnología y formas de sobreponerse a ellos

Debilidades/ desventajas/ riesgos desde la perspectiva del usuario de la tierra ¿Cómo sobreponerse a ellas?
ចំណាយថវិកាច្រើនក្នុងការជីកស្រះ។ ចំណាយពេលវេលា និងថវិកាសម្រាប់អនុវត្ត។
ក្រូចថ្លុងមិនអាចដាំដុះបាននៅកន្លែងដែលមានទឹកជាំខ្លាំង។ ប្តូរពូជដំណាំ។
នៅរដូវក្តៅបច្ចេកទេសនេះធ្វើឱ្យកើនឡើងសត្វល្អិតចង្រៃ និងពេលខ្លះកសិករមិនអាចការពារបានដូចបានកើតឡើងនៅឆ្នាំ២០១៥ ជាដើម។ ប្រើថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិត។
ដីជាប្រភេទដីខ្នាច និងជាប្រភេទដីមួយពិបាកក្នុងការកែប្រែហើយចំណាយពេលវេលាច្រើនឆ្នាំមុនការដាំដុះ។ ប្តូរប្រភេទដីដាំដំណាំយកជីលាមកសត្វលាយជាមួយដីភ្នំ។
Debilidades/ desventajas/ riesgos desde la perspectiva del compilador o de otra persona de referencia clave ¿Cómo sobreponerse a ellas?
ចំណាយដើមទន់ច្រើន។ ធ្វើម្តងមន្តិចៗ
ដីខ្សោះជីជាតិ។ កែប្រែដីដោយប្រើជីលាមកសត្វ និងយកដីដែលមានជីវជាតិមកលាយជាមួយដើម្បីដាំដំណាំ។

7. Referencias y vínculos

7.1 Métodos/ fuentes de información

  • visitas de campo, encuestas de campo

១ កន្លែង

  • entrevistas con usuarios de tierras

១ នាក់

  • entrevistas con especialistas/ expertos en MST

៣ នាក់

¿Cuándo se compilaron los datos (en el campo)?

07/04/2017

7.2 Vínculos a las publicaciones disponibles

Título, autor, año, ISBN:

Seng, V. (2010). Agricultural Best Practices for Sustainable Land Management in Cambodia, Phnom Penh: Cambodia Agricultural Research and Development Institute

¿Dónde se halla disponible? ¿Costo?

CARDI

Vínculos y módulos

Expandir todo Colapsar todos

Módulos