Nature-based Solutions for Springshed Revival [Бутан]
- Шинийг нээх:
- Шинэчлэх:
- Эмхэтгэгч: Karma Wangdi
- Хянан тохиолдуулагч: Haka Drukpa
- Хянагчид: Rima Mekdaschi Studer, William Critchley
Rangzhin Thablam Thok Chhuka Sakhong Nyamsuung (རང་བཞིན་ཐབས་ལམ་ཐོག་ཆུ་རྐ་ས་ཁོངས་ཉམས་སྲུང་།)
approaches_6850 - Бутан
Бүлгүүдийг үзэх
Бүгдийг дэлгэх Бүгдийг хаах1. Ерөнхий мэдээлэл
1.2 Арга барилыг баримтжуулах болон үнэлгээ хийхэд оролцсон хүн эсвэл байгууллагын холбоо барих хаяг
Мэдээлэл өгсөн хүн(с)
Газар ашиглагч:
Dorji Gem
n/a
Lholing, Shaba Gewog (Block), Paro Dzongkhag (District)
Бутан
Газар ашиглагч:
Chencho Chencho
n/a
Lholing, Shaba Gewog (Block), Paro Dzongkhag (District)
Бутан
Газар ашиглагч:
Dorji Chencho
n/a
Lholing, Shaba Gewog (Block), Paro Dzongkhag (District)
Бутан
Газар ашиглагч:
Nidup Wangmo
n/a
Lholing, Shaba Gewog (Block), Paro Dzongkhag (District)
Бутан
Арга барилыг баримтжуулах/үнэлэх ажилд дэмжлэг үзүүлсэн төслийн нэр (шаардлагатай бол)
Strengthening national-level institutional and professional capacities of country Parties towards enhanced UNCCD monitoring and reporting – GEF 7 EA Umbrella II (GEF 7 UNCCD Enabling Activities_Umbrella II)Арга барилыг баримтжуулах/үнэлэх ажилд дэмжлэг үзүүлсэн байгууллага(ууд)-ын нэр (шаардлагатай бол)
National Soil Services Center, Department of Agric (National Soil Services Center, Department of Agric) - Бутан1.3 WOCAT-аар баримтжуулсан өгөгдлийг ашиглахтай холбоотой нөхцөл
Мэдээллийг хэзээ (газар дээр нь) цуглуулсан бэ?
12/07/2023
Эмхэтгэгч болон гол мэдээлэгч хүн(хүмүүс) WOCAT аргачлалаар баримтжуулсан мэдээллийг ашиглахтай холбоотой нөхцлийг хүлээн зөвшөөрсөн:
Тийм
2. ГТМ Арга барилын тодорхойлолт
2.1 Арга барилын товч тодорхойлолт
Springshed revival can be achieved through Nature-based Solutions (NbS) with a hydrogeological approach, complemented by socio-ecological inputs, and engineering surveys.
2.2 Арга барилын дэлгэрэнгүй тодорхойлолт
Арга барилын дэлгэрэнгүй тодорхойлолт:
Springs are natural occurrences where fresh water emerges from the ground through openings known as spring vents. They are outlets from aquifers, water-bearing layers underground, to the surface. The water in springs originates from rainfall during specific seasons, which falls on the springshed, infiltrates the ground and is collected as groundwater. When the groundwater is pressurized and rises, it creates springs, which then contribute to the flow of water into rivers or other water bodies. In mountainous regions like Bhutan, springs serve as the primary water source for rural households (ICIMOD, 2021).
Spring revival through “nature-based solutions” (NbS) in springsheds refers to a comprehensive effort aimed at reviving and restoring the functionality of springs. The primary objectives of spring revival initiatives include ensuring sustainable water supply, mitigating the threat of springs drying, conserving biodiversity, and improving the livelihoods of communities dependent on spring water. To achieve these goals, diverse methods are employed, involving various stakeholders. While spring revival offers numerous advantages, it also presents certain disadvantages that should be considered (Konek & Samanta, 2022).
The methods used under NbS to revive springs are multifaceted and typically involve a combination of hydrogeological, ecological, hydrological, and community-based approaches. Hydrogeology can lead to a better understanding of aquifers and the nature of springs and springsheds, thus providing ways for better management. Ecological methods focus on restoring the natural catchment area (the springshed itself) and improving vegetation cover to enhance water infiltration and recharge. Measures such as reforestation, contour trenching, and check dams are implemented to reduce erosion, promote groundwater recharge, and maintain spring flow. Hydrological interventions include the construction of recharge structures, groundwater recharge pits, and percolation tanks to replenish the aquifer and ensure sustained spring flow. Community-based approaches encompass raising awareness, capacity building, and participation in springshed conservation and management activities. These efforts often include the establishment of user groups, water committees, and the adoption of sustainable water use practices (Shrestha et al., 2017).
Stakeholders play vital roles in spring revival initiatives. Local communities living in Lholing areas are key stakeholders as they are directly affected by water availability and are actively involved in the preservation and management of springs. Government agencies such as the Department of Water, Department of Forests and Park Services and Gewog Administration provide technical expertise, funding, and policy support. Academic institutions and research organizations contribute scientific knowledge, monitoring, and evaluation, while international agencies and donor organizations may provide financial assistance and expertise.
According to Tamba et al. (2012) the advantages of spring revival are significant and far-reaching. By restoring spring flow, communities get access to a reliable and sustainable water source, which is crucial for their domestic, agricultural, and livestock needs. Spring revival through NbS also contributes to biodiversity conservation, as the presence of flowing water supports diverse aquatic and terrestrial ecosystems, including endemic species. Moreover, the revival of springs enhances groundwater recharge, which can benefit other water sources in the area. The community involvement and capacity-building aspects of NbS initiatives foster social cohesion, empowerment, and the development of local governance structures. Revived springs have the potential to enhance community resilience to climate change by providing water during periods of drought or erratic rainfall.
However, NbS also come with certain challenges and disadvantages. Adequate financial resources and long-term funding commitments are often required, which can pose a challenge in resource-constrained settings. Technical expertise and knowledge gaps may hinder the effectiveness of revival methods, emphasizing the need for capacity building and technical support. The involvement of multiple stakeholders can lead to coordination issues and conflicts of interest. Furthermore, the success of spring revival initiatives relies heavily on community participation. Thus, lack of community engagement or ownership can hinder sustainability. Environmental and social impacts need to be carefully considered, as inappropriate interventions or changes in hydrological patterns can have unintended consequences on ecosystems and communities (Khadka et al., 2019).
2.3 Арга барилын зурагууд
2.4 Арга барилын бичлэгүүд
Огноо:
12/07/2023
2.5 Арга барил нэвтрүүлсэн улс орон / бүс нутаг / байршил
Улс:
Бутан
Улс/аймаг/сум:
Shaba, Paro
Байршлын дэлгэрэнгүй тодорхойлолт:
Lholing Chiwog, Shaba Geog, Paro Dzongkhag
Map
×2.6 Арга барилыг эхлэх, дуусах огноо
Эхлэх жилийг тэмдэглэ:
2018
Хэрэв арга барилыг хэрэгжүүлэх жил тодорхойгүй бол ойролцоогоор эхлэх огноог зааж өгнө үү:
<10 жилийн өмнө (саяхны)
2.7 Арга барилын төрөл
- төсөл / хөтөлбөр дээр үндэслэсэн
2.8 Арга барилын үндсэн зорилго, зорилтууд
Nature-based solution to reviving springs as a source of water for:
1. Drinking
2. For animal use
3. Agriculture
2.9 Арга барилын хүрээнд хэрэгжсэн Технологи/Технологиудад дэмжсэн эсвэл саад учруулсан нөхцлүүд
нийгэм / соёл / шашны хэм хэмжээ, үнэт зүйлс
- Идэвхижүүлэх
Water became the source of whole existence.
санхүүгийн нөөц, үйлчилгээний хүртээмж / боломж
- Идэвхижүүлэх
This type of project can be brought into action with the help of continued implementation of activities and grants
Бүтэц зохион байгуулалт
- Идэвхижүүлэх
More stakeholders
талуудыг хамтын ажиллагаа/зохицуулалт
- Идэвхижүүлэх
Хууль, эрхзүйн хүрээ (газар эзэмшил, газар, ус ашиглах эрх)
- Идэвхижүүлэх
Water Act of Bhutan 2010
Бодлогууд
- Идэвхижүүлэх
Drinking water has been a priority over other usage as per our Act and policies.
Газрын засаглал (шийдвэр гаргах, хэрэгжүүлэх, шаардлага)
- Идэвхижүүлэх
The Department of Water and Department of Forests and Park Services have been promoting conservation and management of water resources.
ГТМ-ийн талаарх мэдлэг, техникийн дэмжлэг авах боломж
- Хазаарлалт
Our farmers usually lacks the knowledge on SLM principle left without assisting in this type of field.
зах зээл (материал худалдан авах, бүтээгдэхүүн борлуулах), үнэ
- Идэвхижүүлэх
The communities have access to local markets to sell their agricultural products.
ажлын багтаамж, хүн хүчний нөөц бололцоо
- Хазаарлалт
Required huge labour contributions. Labour shortage is a problem
Бусад
- Идэвхижүүлэх
3. Оролцогч талуудын оролцоо ба үүргүүд
3.1 Арга барилд оролцогч талууд болон тэдгээрийн үүргүүд
- Орон нутгийн газар ашиглагч / орон нутгийн иргэд
A total of 8 stakeholders were involved, only two of them are directly assisting in spring revival
Helped as a labor who have contributed in making trenches and fencing around the shed.
- ГТМ-ийн мэргэжилтэн/ хөдөө аж ахуйн зөвлөх
8 Foresters from the Divisional Forest Office, Paro were involved
Planning, coordinating and providing technical assistance for the spring revival
- Орон нутгийн захиргаа
Gup (Local Chief) and Tshogpa of Shaba Gewog Administration.
Administrative support
- Засгийн газар (шийдвэр гаргагч, төлөвлөгч)
Department of Forests and Park Services
Provide technical support
- Олон улсын байгууллага
Green Climate Fund, ICIMOD
Provide funding support and tecnnical expertise
3.2 Арга барилын янз бүрийн үе шатанд орон нутгийн газар ашиглагчид / бүлэглэлүүдийг татан оролцуулах
Орон нутгийн газар ашиглагч / орон нутгийн иргэдийн оролцоо | Хэн оролцсоныг тодорхойлж, үйл ажиллагааг тайлбарлана уу | |
---|---|---|
санаачлага/идэвхжүүлэлт | интерактив | A person from each household was involved in the initial planning and meeting with the specialists to agree to. |
Төлөвлөгөө | идэвхигүй | The plannings were mostly done by specialists from the forest department. |
Хэрэгжилт | Гадаад дэмжлэг | Land users/local community were engaged as paid labours. |
Мониторинг/ үнэлгээ | интерактив | Twice a year monitoring is done by the specialists and other minor monitoring is dine by the community around the springsheds. |
үгүй | No research was carried out. |
3.3 Диаграм (хэрэв боломжтой бол)
Тодорхойлолт:
1. Comprehensive mapping of springs and springsheds.
2. Setting up of a data monitoring system.
3. Understanding socio-economic and governance systems of springs.
4. Hydrogeological mapping.
5. Creating a conceptual hydrogeological layout of the springshed.
6. Classification of spring type, identifying mountain aquifer and demarcating recharge area.
7. Developing springshed management and governance protocols and
8. Impact assessment.
Зохиогч:
Singye Dorji & Tshering Gyeltshen
3.4 ГТМ-ийн технологи/технологиуд сонгох шийдвэр
Хэрэгжүүлэх Технологи/Технологиудын сонголтыг хийж шийдвэр гаргасан хүнийг тодорхойлно уу:
- голдуу ГТМ-ийн мэргэжилтнүүд, газар ашиглагчидтай зөвлөлдсөний үндсэн дээр
4. Техникийн дэмжлэг, чадавхи бүрдүүлэх, мэдлэгийн менежмент
4.1 Чадавхи бэхжүүлэх/сургалт
Газар эзэмшигчид / бусад оролцогч талуудад сургалт явуулсан уу?
Үгүй
4.2 Зөвлөх үйлчилгээ
Газар ашиглагчдад зөвлөх үйлчилгээ авах боломжтой байдаг уу?
Тийм
Зөвлөх үйлчилгээ үзүүлсэн эсэхийг тогтоо:
- Газар ашиглагчийн талбай дээр
4.3 Институцийг бэхжүүлэх (байгууллагын хөгжил)
Арга барилаар дамжуулан институц байгуулагдаж эсвэл бэхжсэн үү?
- Тийм, бага
Байгууллагууд бэхжиж, үүсэн бий болсон түвшин(үүд)-г тодорхойлно уу:
- Орон нутгийн
4.4 Мониторинг ба үнэлгээ
Мониторинг болон үнэлгээ нь арга барилын хэсэг үү?
Тийм
Тайлбар:
Physical on site monitoring and evaluating the springshed
Хэрэв тийм бол энэ баримт бичиг нь мониторинг, үнэлгээнд ашиглагдахаар зориулагдсан уу?
Үгүй
4.5 Судалгаа
Судалгаа арга барилын хэсэг нь байсан уу?
Үгүй
5. Санхүүгийн болон гадаад материаллаг дэмжлэг
5.1 ГТМ-ийн Арга барилын бүрэлдэхүүн хэсгийн жилийн төсөв
Хэрэв жилийн төсөв тодорхойгүй бол хягаарыг тодруулна уу:
- < 2,000
Тайлбар (жнь: санхүүжилтийн гол эх үүсвэр / гол хандивлагчид):
Royal Government of Bhutan funding was released under Ministry of Energy and Natural Resources (erstwhile Ministry of Agriculture and Forests).
5.2 Газар ашиглагчдад санхүүгийн / материаллаг дэмжлэг үзүүлсэн
Технологи / технологийг хэрэгжүүлэхэд газар ашиглагчид санхүүгийн / материаллаг дэмжлэг авсан уу?
Тийм
Хэрэв тийм бол дэмжлэгийн төрөл(үүд), нөхцөл, болон нийлүүлэгч(чид) бичнэ үү:
The government fully funded the initiative of springshed revival where they even paid N. 700 to the labour helpers that from the community engaged.
5.3 Тодорхой зардлыг даахад чиглэсэн дэмжлэгт (хөдөлмөрийн хүчийг оролцуулаад)
- Ажил хөдөлмөр
Ямар талбайн хэмжээнд | Тэтгэмж, урамшууллыг тодорхойлно уу |
---|---|
Бүрэн санхүүждэг | Paid for the local labourers and also 4 technicals staffs from Department of Forest and Park Services. |
- Тоног төхөөрөмж
Ямар хөрөнгө оруулалт татаасаар олгогдсоныг заана уу | Ямар талбайн хэмжээнд | Тэтгэмж, урамшууллыг тодорхойлно уу |
---|---|---|
машин төхөөрөмж | Бүрэн санхүүждэг | One Excavator untill the completion of the project. |
Багажууд | Бүрэн санхүүждэг | Basic tools such as spades, crowbars and shovel. |
Бүрэн санхүүждэг | Lunch and refreshments for all the labourers. | |
- Барилга байгууламж
Ямар хөрөнгө оруулалт татаасаар олгогдсоныг заана уу | Ямар талбайн хэмжээнд | Тэтгэмж, урамшууллыг тодорхойлно уу |
---|---|---|
Barbed Wire Fence. | Бүрэн санхүүждэг | For a few bigger springsheds. |
Хэрэв газар ашиглагчийн хөдөлмөрийн хүч чухал байсан бол энэ нь аль хэлбэр байсан:
- бэлэн мөнгөөр төлдөг
Тайлбар:
The labour by land users were paid Nu. 700 per day with free lunch and refreshments.
5.4 Кредит
Арга барилын хүрээнд ГТМ-ийн үйл ажиллагаанд зориулж зээлд хамрагдсан уу?
Үгүй
5.5 Бусад урамшуулал, хэрэгсэл
ГТМ-ийн технологийг хэрэгжилтийг дэмжихэд ашигласан бусад урамшуулал, хэрэгсэл байсан уу?
Үгүй
6. Нөлөөллийн дүн шинжилгээ ба дүгнэлт
6.1 Арга барилын нөлөөллүүд
Арга барил нь орон нутгийн газар ашиглагчдыг чадваржуулах, оролцогч талуудын оролцоог сайжруулсан уу?
- Үгүй
- Тийм, бага зэрэг
- Тийм, зарим
- Тийм, их
The approach helped local land users understand about some basic Knowledges in springshed management and maintenance.
Арга барил нь нотолгоонд суурилсан шийдвэр гаргах боломж олгосон уу?
- Үгүй
- Тийм, бага зэрэг
- Тийм, зарим
- Тийм, их
Yes the decisions made were always discussed and consulted together.
Арга барил нь ГТМ-ийн технологийг хэрэгжүүлж, хадгалахад газар ашиглагчдад тусласан уу?
- Үгүй
- Тийм, бага зэрэг
- Тийм, зарим
- Тийм, их
The approach lead to the implementation of important SLM Technologies which involved water storage, check dams and benchmark preparations
Арга барил нь ГТМ хэрэгжүүлэхэд газар ашиглагчдын мэдлэг, чадварыг сайжруулахад хүргэсэн үү?
- Үгүй
- Тийм, бага зэрэг
- Тийм, зарим
- Тийм, их
Yes in this springshed revival (nature-based solution)
Энэ арга барил бусад сонирхогч талуудын мэдлэг, чадавхийг сайжруулсан уу?
- Үгүй
- Тийм, бага зэрэг
- Тийм, зарим
- Тийм, их
Yes this approach lead to the improvement of knowledge about ground water and springs.
Арга барил нь оролцогч талуудын хооронд институци, хамтын ажиллагааг бий болгож, бэхжүүлсэн үү?
- Үгүй
- Тийм, бага зэрэг
- Тийм, зарим
- Тийм, их
Yes, it helped/enhanced the cooperation and systematic use of the spring water for various uses for washing and cattle feeding.
Энэ арга барил зөрчилдөөнийг багасгасан уу?
- Үгүй
- Тийм, бага зэрэг
- Тийм, зарим
- Тийм, их
In the past people had recurring conflicts with regard to use and division of the small water source. After this approach with the implementation of systematic use of water from the springshed conflicts among land users are greatly reduced.
Арга барил нь газар ашиглагч залуучууд / дараагийн үеийн хүмүүсийг ГТМ-д оролцохыг хөхүүлэн дэмжсэн үү?
- Үгүй
- Тийм, бага зэрэг
- Тийм, зарим
- Тийм, их
The springshed revival of Lholing encouraged few young people to stay back at home with their parents to work in the farms, now that they are able to get some amount of irrigation water from the springsheds that are revived.
Арга барил нь чанаржуулсан шим тэжээл/ хүнсний аюулгүй байдалд хүргэсэн үү?
- Үгүй
- Тийм, бага зэрэг
- Тийм, зарим
- Тийм, их
The approach of springshed revival helped improve food security to some extent as the approach encouraged the land users to establish kitchen gardens where irrigation was done from the spring water that were revived and created.
Арга барил нь ус, ариун цэврийн байгууламжийн хүртээмжийг сайжруулахад хүргэсэн үү?
- Үгүй
- Тийм, бага зэрэг
- Тийм, зарим
- Тийм, их
It definitely improved sanitation as they used spring water for bathing and laundry purposes.
Арга барил нь хөдөлмөр эрхлэлт, орлогын боломжид хүргэсэн үү?
- Үгүй
- Тийм, бага зэрэг
- Тийм, зарим
- Тийм, их
Yes a little through farming activities.
6.2 ГТМ-ийг хэрэгжүүлэх газар ашиглагчидын гол санаачилга
- үйлдвэрлэл нэмэгдсэн
In case of farm products.
- Ашиг нэмэгдсэн (боломж), зардал-үр ашгийн харьцаа сайжирсан
- Байгаль орчны ухамсар
The springsheds not only provides drinking water fir the domestic animals but for some of wild animals such as deer.
- ГТМ-ийн мэдлэг, туршлага дээшилсэн
Local land users understood the importance of SLM and springshed maintenance.
- зөрчилдөөнийг бууруулах
The different spring sheds offered various sources of spring water reducing conflict related to equal use of irrigation for the paddy.
6.3 Арга барилын үйл ажиллагааны тогтвортой байдал
Газар ашиглагчид арга барилаар дамжуулан хэрэгжүүлсэн арга хэмжээг тогтвортой хадгалж чадах уу (гадны дэмжлэггүйгээр)?
- Тийм
Хэрэв тийм бол яаж гэдгийг тайлбарлана уу:
Now that the springsheds are revived, the local land users with some basic knowledge could do necessary maintenance and protection of these vital area.
6.4 Арга барилын тогтвортой/давуу тал/боломжууд
Газар ашиглагчдын тодорхойлсон давуу тал/боломжууд |
---|
Provides a source of drinking water for wild animals. |
Provides drinking water source for the domestic animals |
Improved sanitation through constant supply of spring water. |
Эмхэтгэгч, бусад мэдээлэл өгсөн хүмүүсийн өнцгөөс тодорхойлсон давуу тал/боломжууд |
---|
Increased source of irrigation water from different spring-shed. |
Balanced ecological management of water resources. |
Catchment area created as springshed could prevent splash and rill erosions. |
6.5 Арга барилын дутагдалтай/сул тал/аюул болон тэдгээрийн хэрхэн даван туулах арга замууд
Газар ашиглагч нарын тодорхойлсон сул тал/ дутагдал/ эрсдэл | Тэдгээрийг хэрхэн даван туулах вэ? |
---|---|
Attracts wild animals to the nearby field which come to drink water from the springsheds. | Improved fencing of the fields |
Эмхэтгэгч, бусад мэдээлэл өгсөн хүмүүсийн өнцгөөс тодорхойлсон сул тал/ дутагдал/ эрсдэл | Тэдгээрийг хэрхэн даван туулах вэ? |
---|---|
Artificial creating of some of springshed lead to loss of pasture lands | |
Risk of cattle/ children drowning in the bigger spring-sheds | Fencing around the springshed. |
7. Суурь мэдээлэл болон холбоосууд
7.1 Мэдээллийн эх үүсвэр/аргууд
- Хээрийн уулзалт, судалгаа
There were three numbers of informants. The Ranger and agriculture extension supervisor of Shaba Geog and a progressive farmer from Lholing.
7.2 Холбогдох бүтээлийн ишлэл
Гарчиг, зохиогч, он, ISBN:
ICIMOD. (2021). Springshed revival and management Implement gender-responsive interventions around spring revival and management in the HKH and influence policy uptake
Хаанаас авч болох вэ? Зардал?
Websites (Free)
Гарчиг, зохиогч, он, ISBN:
Tambe et al. (2012). Reviving Dying Springs: Climate Change Adaptation Experiments From the Sikkim Himalaya.
Хаанаас авч болох вэ? Зардал?
Google Scholar
Гарчиг, зохиогч, он, ISBN:
Shrestha et al. (2017). Application of Eight-step Methodology for Reviving Springs and Improving Springshed Management in the Mid-hills of Nepal.
Хаанаас авч болох вэ? Зардал?
Google Scholar
Гарчиг, зохиогч, он, ISBN:
Khadka et al. (2019). Integrated River System Resource Management Planning: A Stepping Stone for Sustainable Conservation of Chure-TaraiMadhesh Landscape
Хаанаас авч болох вэ? Зардал?
Google Scholar
Гарчиг, зохиогч, он, ISBN:
Koner, K. & Samanta, G. (2022). Reviving traditional water sources for resilient water future: case of Darjeeling City, India.
Хаанаас авч болох вэ? Зардал?
Springer
7.3 Холбогдох мэдээллийн интернет дэх нээлттэй холбоосууд
Гарчиг/ тодорхойлолт:
Springshed revival and management Implement gender-responsive interventions around spring revival and management in the HKH and influence policy uptake.
URL:
https://www.icimod.org/initiative/rms/springshed-revival-and-management/
Гарчиг/ тодорхойлолт:
Reviving Dying Springs: Climate Change Adaptation Experiments From the Sikkim Himalaya.
URL:
https://doi.org/10.1659/MRD-JOURNAL-D-11-00079.1
Гарчиг/ тодорхойлолт:
Application of Eight-step Methodology for Reviving Springs and Improving Springshed Management in the Mid-hills of Nepal.
URL:
https://cgspace.cgiar.org/handle/10568/90596
Гарчиг/ тодорхойлолт:
Integrated River System Resource Management Planning: A Stepping Stone for Sustainable Conservation of Chure-TaraiMadhesh Landscape
URL:
https://nast.gov.np/documentfile/Proceedings.pdf#page=18
Гарчиг/ тодорхойлолт:
Reviving traditional water sources for resilient water future: case of Darjeeling City, India.
URL:
https://link.springer.com/article/10.1007/s10708-021-10444-z
Холбоос ба модулууд
Бүгдийг дэлгэх Бүгдийг хаахХолбоосууд
Холбоос байхгүй байна
Модулууд
Модуль байхгүй байна