Технологиуд

Passive Solar House (PSH) [Афганистан]

Garm Khana

technologies_1602 - Афганистан

Бүрэн байдал: 78%

1. Ерөнхий мэдээлэл

1.2 Технологийг үнэлэх, баримтжуулах ажилд хамаарах мэдээлэл өгсөн хүмүүс, байгууллагуудын холбоо барих мэдээлэл

Мэдээлэл өгсөн хүн (с)

ГТМ мэргэжилтэн:
ГТМ мэргэжилтэн:
ГТМ мэргэжилтэн:
Технологи баримтжуулах/үнэлэх ажилд дэмжлэг үзүүлсэн байгууллага(ууд)-ын нэр (шаардлагатай бол)
HELVETAS (Swiss Intercooperation)

1.3 ВОКАТ-аар баримтжуулсан өгөгдлийг ашиглахтай холбоотой нөхцөл

Эмхэтгэгч болон гол мэдээлэгч хүн(хүмүүс) WOCAT аргачлалаар баримтжуулсан мэдээллийг ашиглахтай холбоотой нөхцлийг хүлээн зөвшөөрсөн:

Тийм

1.4 Технологи тогтвортой гэдгийг баталгаажуулах

Энэ технологийг газрын доройтлыг бууруулж, газрын тогтвортой менежментийг хангахад тохиромжтой гэж үзэж болох уу?

Үгүй

2. ГТМ Технологийн тодорхойлолт

2.1 Технологийн товч тодорхойлолт

Технологийн тодорхойлолт:

A clean energy technology for converting solar energy into heat for warming homes.

2.2 Технологийн дэлгэрэнгүй тодорхойлолт

Тодорхойлолт:

Passive Solar House technology is documented by Sustainable Land Management Project/HELVETAS Swiss Intercooperation with financial support of Swiss Agency for Development and Cooperation.
Households in Bayman Centre experience very cold winters and meeting household energy needs for the Bamyan population is challenging. They mostly rely on unsustainable solutions such as burning manure or mountain shrubs. Shrub harvesting for firewood is a major cause of land degradation in the province. Fuel expenses also deplete the financial resources of an already impoverished population. Also, due to the intense cold, very few activities are possible during the winter. To overcome the challenges of heavy dependence on biomass for winter heating and to improve living conditions, many families in Bamyan Centre are adopting the passive solar technology for improving their living conditions, while reducing pressure on environment.
Passive solar technology captures sunlight in a room or building, and converts that energy into low-temperate heat. It provides an efficient mean of capturing the sun's energy, reducing the need for fuel wood and coal for heating.

(1)The passive solar house (PSH) technology has significant economic, socio-cultural and environmental benefits. They are as follows:
(2)reducing the reliance on shrubs and other heating materials; saving expenditure on fuel (aprox.25,000 Afghani/year) and the time usually spent on harvesting bushes;
(3)provision of extra space in the house for washing/drying cloths, bathing, social activities, play and study area, space for vegetable crops for home consumption; savings due to this technology offset the high initial investment cost;
(4)improved health due to less exposure to cold;
(5)reduced pressure on environment. The technology contributes to re-greening of common lands or rangelands where fewer shrubs are collected (uprooted) for firewood.
PSH should have a Southern exposure to take maximum advantage of the sun for daylight and passive solar heating. Most of the houses in Bamyan have southern exposures. The PSH is generally used for 6 months (November to April).
Although the technology was introduced in Bamyan by GERES, an International Non-Governmental Organization, many families have replicated it without any external support.

The main purpose of Passive Solar House technology is to make use of the solar energy for heating homes. As a result, the need for shrubs and coal for home heating is reduced significantly. The technology contributes to re-greening of common lands or range lands on which shrubs are harvested (uprooted) for firewood. Barat Ali's family bought about 60 donkey loads of shrubs per year for winter heating purposes. They did not have to do that after this technology was implemented by the PSH owner. The technology also contributes to the well-being of all family members, especially of women, who can do their household chores, and children who often got sick due to cold exposure.

The PSH presented here was established in September 2013 before the onset of winter. A transparent plastic sheet, metal pipes, wires and ropes to hold the plastic are used for construction work. Metal pipes were purchased from Kabul by the owner.
The PSH measures 17 m in length, 5 m in width and about 4 m in height. However, the PSH may vary from one house to another. The factor to consider is that the PSH should have long area to capture maximum sunlight. The upper part is slopping (about 30% gradient) to drain the water and snow. Local semi-skilled labor and skilled mechanic for welding the pipes were employed for construction works.
Approximately 45,000 Afghani/790 USD was spent on the construction of this PSH. The owner made significant investment. He purchased the pipes and plastic contributing approximately 70% of the costs. Plastic sheets, which are available on the market in Bamyan, are not of very high quality and have to be replaced each year. If the used plastic sheet is not too damaged, it is placed on roofs to protect from snow water/rain seepage. Otherwise, it is simply thrown away, which is not an environment friendly practice.
According to the PSH owner, a possibility for improvement is to use good quality wooden frame instead of pipes so that the plastic sheet can be kept intact by nailing it to the wooden frame. Using wooden frames may also reduce the cost of the technology, making it more affordable for poor families. Provision for ventilation is an aspect which needs to be considered while constructing PSH.

Bamyan province is a remote province of Afghanistan with high poverty rate. It has a temperate and arid climate. During winter, temperatures can drop below minus 22 degrees. Summer temperature can reach up to 34 degrees in the month of July. The average annual rainfall in the area is about 230 mm and some years can be very dry.
90% of the population relies on subsistence agriculture for their livelihoods and off-farm activities are marginal.

2.3 Технологийн гэрэл зураг

2.5 Энэ үнэлгээнд хамрагдсан технологийг хэрэгжүүлсэн улс орон/ бүс нутаг/ байршил

Улс:

Афганистан

Улс/аймаг/сум:

Bamyan

Байршлын дэлгэрэнгүй тодорхойлолт:

Bamyan Center / Dashte Esakhan

Технологи өргөн дэлгэрсэн эсхийг тодорхойл:
  • газар дээр жигд тархсан
Технологи газар нутгийн хэмжээнд жигд тархсан бол түүний эзлэх талбайг тодорхойлно уу (км2-аар):

0.00027

Хэрэв талбайн хэмжээ тодорхойгүй бол талбайн хэмжээг ойролцоогоор тодорхойлно уу:
  • < 0.1 км2 (10 га)
Тайлбар:

Total area covered by the SLM Technology is 0.00027 km2.
The PSH and house areas are 85 and 270 square meter, respectively.

2.6 Хэрэгжсэн хугацаа

Байгуулсан тодорхой оныг мэдэхгүй бол баримжаа хугацааг тодорхойл:
  • <10 жилийн өмнө (саяхны)

2.7 Технологийн танилцуулга

Технологийг хэрхэн нэвтрүүлснийг тодорхойл:
  • Гадны төсөл/хөтөлбөрийн дэмжлэгтэйгээр
Тайлбар (төслийн төрөл г.м.):

The PSH owner saw the technology applied by others and replicated it without any external support. The technology has been promoted by GERES (an International NGO) in Bamyan.

3. ГТМ технологийн ангилал

3.1 Технологийн үндсэн зорилго (ууд)

  • нийгэмд үзүүлэх үр нөлөөг бий болгох

3.2 Технологи нэвтрүүлсэн газрын одоогийн газар ашиглалтын хэлбэр(үүд)

Суурьшил, дэд бүтэц

Суурьшил, дэд бүтэц

  • Эрчим хүч: дамжуулах хоолой, эрчим хүчний шугам сүлжээ
Тайлбар:

Major land use problems (compiler’s opinion): Degradation of common lands due to shrub harvesting for firewood and overgrazing by sheep and goats.
Major land use problems (land users’ perception): Land degradation due to uprooting of shrubs required for domestic purpose like heating homes during winter and cooking.
Constraints of Infrastructure (House): Lack of alternative energy resources. Heavy dependence on biomass for burning.

Longest growing period in days: 180, Longest growing period from month to month: April-September

3.5 Технологи ГТМ-ийн аль бүлэгт хамаарах вэ

  • Эрчим хүч хэмнэх технологи

3.6 Технологийг бүрдүүлэх ГТМ арга хэмжээ

Барилга байгууламжийн арга хэмжээ

Барилга байгууламжийн арга хэмжээ

  • S11: Бусад
Тайлбар:

Specification of other structural measures: Passive Solar House

3.7 Технологид харгалзах газрын доройтлын төрөл

биологийн доройтол

биологийн доройтол

  • Bc: Ургамлан нөмрөг багасах
Тайлбар:

Main causes of degradation: over-exploitation of vegetation for domestic use (Shrubs for fuel wood), overgrazing (Mainly sheep and goats), governance / institutional (Specially relating to common lands), lack of alternative energy options
Secondary causes of degradation: droughts, population pressure

3.8 Газрын доройтлоос урьдчилан сэргийлэх, сааруулах ба нөхөн сэргээх

Газрын доройтолтой холбоотойгоор Технологи ямар зорилго тавьсан болохыг тодорхойл:
  • газрын доройтлоос урьдчилан сэргийлэх
  • Газрын доройтлыг бууруулах

4. Техникийн нөхцөл, хэрэгжүүлсэн үйл ажиллагаа, материал ба зардал

4.1 Технологийн техник зураг

Техник тодорхойлолт (техник зургийн тайлбар):

Technical specification of South facing Passive Solar House constructed by the house owner comprising white plastic sheet, pipes for framers, string tied outside to secure plastic. Entrance gates.
Location: Dashte Esakhan. Bamyan Centre
Date: 12.05.2014

Technical knowledge required for field staff / advisors: moderate
Technical knowledge required for land users: moderate

Main technical functions: improvement of ground cover
Structural measure: Passive Solar House
Height of bunds/banks/others (m): 4
Width of bunds/banks/others (m): 5
Length of bunds/banks/others (m): 17
Construction material (other): Plastic sheet, metal pipes, wires

Зохиогч:

SLM Project, Helvetas, HELVETAS Swiss Intercooperation Afghanistan

4.2 Материал болон зардалд хамаарах ерөнхий мэдээлэл

бусад/үндэсний мөнгөн нэгж (тодорхойл):

Afghani

Хэрэв боломжтой бол үндэсний валютын Америк доллартай харьцах харьцааг бичнэ үү (тухайлбал, 1 ам.дол. = 79,9 Бразил реал): 1 ам.дол. =:

57.0

4.3 Бий болгох үйл ажиллагаа

Үйл ажиллагаа Хугацаа (улирал)
1. Purchase material from Kabul September 2013
2. Construction of PSH using 4 semi-skilled workers for 3 days and one skilled mechanic September 2013

4.4 Бий болгоход шаардагдсан зардал, хөрөнгийн өртөг

Зардлын нэр, төрөл Хэмжих нэгж Тоо хэмжээ Нэгжийн үнэ Зардал бүрийн нийт өртөг Нийт дүнгээс газар ашиглагчийн төлсөн %
Хөдөлмөр эрхлэлт labour ha 1.0 190.12 190.12 100.0
Тоног төхөөрөмж plastic ha 1.0 70.28 70.28 100.0
Тоног төхөөрөмж pipes ha 1.0 530.31 530.31 100.0
Технологи бий болгох нийт үнэ өртөг 790.71
Технологи бий болгох нийт үнэ өртөг, ам.доллар 13.87
Тайлбар:

Duration of establishment phase: 1 month(s)

4.5 Арчилгаа/ урсгал үйл ажиллагаа

Үйл ажиллагаа Хугацаа/ давтамж
1. Maintainance - plastic sheet As required
2. Replacement of plastic sheet every year

4.6 Арчилгаа/урсгал ажилд шаардагдсан зардал, хөрөнгийн өртөг (нэг жилд)

Зардлын нэр, төрөл Хэмжих нэгж Тоо хэмжээ Нэгжийн үнэ Зардал бүрийн нийт өртөг Нийт дүнгээс газар ашиглагчийн төлсөн %
Хөдөлмөр эрхлэлт labour ha 1.0 13.78 13.78 100.0
Тоног төхөөрөмж plastic ha 1.0 68.92 68.92 100.0
Технологийн арчилгаа/урсгал үйл ажиллагаанд шаардагдах нийт үнэ өртөг 82.7
Технологи арчилах ба урсгал ажлын нийт үнэ өртөг, ам.доллар 1.45
Тайлбар:

Machinery/ tools: Plastic Sheets, Pipes, Wires, Generator, Welding Machine
The prices in Afghani are for September 2013. The exchange rate which was used for the conversion of US$ to Afghani was 1 US$ = 57 Afghani.

4.7 Зардалд нөлөөлж байгаа хамгийн чухал хүчин зүйл

Өртөг, зардалд нөлөөлөх гол хүчин зүйл:

Pipes is the most expensive part of this technology

5. Байгаль ба нийгмийн нөхцөл

5.1 Уур амьсгал

Жилийн нийлбэр хур тундас
  • < 250 мм
  • 251-500 мм
  • 501-750 мм
  • 751-1,000 мм
  • 1,001-1,500 мм
  • 1,501-2,000 мм
  • 2,001-3,000 мм
  • 3,001-4,000 мм
  • > 4,000 мм
Хур тунадасны талаархи тодорхойлолт/ тайлбар:

Most rainfall in spring (April and May) and also there is snow.

Агро-уур амьсгалын бүс
  • хагас хуурай

Thermal climate class: temperate. Bamyan has cold winter (temperatures can fall up to -22 degree C) and temperate summer.

5.2 Гадаргын хэлбэр

Дундаж налуу:
  • хавтгай (0-2 %)
  • бага зэрэг налуу (3-5 %)
  • дунд зэрэг налуу (6-10 % )
  • хэвгий (11-15 %)
  • налуу (16-30 %)
  • их налуу (31-60 % )
  • эгц налуу (>60 %)
Гадаргын хэлбэр:
  • тэгш өндөрлөг / тал
  • нуруу
  • уулын энгэр
  • дов толгод
  • бэл
  • хөндий
Өндрийн бүслүүр:
  • 0-100 д.т.д. м.
  • 101-500 д.т.д. м.
  • 501-1,000 д.т.д м.
  • 1,001-1,500 д.т.д м.
  • 1,501-2,000 д.т.д м.
  • 2,001-2,500 д.т.д. м.
  • 2,501-3,000 д.т.д. м.
  • 3,001-4,000 д.т.д м.
  • > 4,000 д.т.д. м.

5.3 Хөрс

Хөрсний дундаж зузаан:
  • маш нимгэн (0-20 см)
  • нимгэн (21-50 см)
  • дунд зэрэг зузаан (51-80 см)
  • зузаан (81-120 cм)
  • маш зузаан (>120 cм)
Хөрсний бүтэц (өнгөн хөрс):
  • бүдүүн/ хөнгөн (элсэрхэг)
Өнгөн хөрсөнд агуулагдах ялзмаг:
  • дунд (1-3 % )

5.4 Усны хүртээмж ба чанар

Гүний усны түвшин:

5-50 м

Гадаргын усны хүртээмж:

хангалтгүй/ байхгүй

Усны чанар (цэвэршүүлээгүй):

сайн чанарын ундны ус

5.5 Биологийн олон янз байдал

Зүйлийн олон янз байдал:
  • Бага

5.6 Технологи нэвтрүүлсэн газар ашиглагчдын тухай мэдээлэл

Бусад эх үүсвэрээс олох орлого:
  • Нийт орлогын 10-50 %
Чинээлэг байдлын түвшин:
  • дундаж
Хувь хүн эсвэл бүлэг:
  • Хувь хүн / өрх
Хүйс:
  • эмэгтэй
  • эрэгтэй
Газар ашиглагчдын бусад шинж чанарыг тодорхойл:

Land users applying the Technology are mainly common / average land users
Difference in the involvement of women and men: All the PSH construction work is done by men.
Population density: 10-50 persons/km2
Annual population growth: 2% - 3%
100% of the land users are average wealthy.

5.7 Газар ашиглагчийн технологи нэвтрүүлсэн газрын дундаж талбайн хэмжээ

  • < 0.5 га
  • 0.5-1 га
  • 1-2 га
  • 2-5 га
  • 5-15 га
  • 15-50 га
  • 50-100 га
  • 100-500 га
  • 500-1,000 га
  • 1,000-10,000 га
  • > 10,000 га
Энэ талбай том, жижиг, дунд алинд хамаарах вэ (орон нутгийн нөхцөлд харгалзуулна уу)?
  • бага-хэмжээний

5.8 Газар эзэмшил, газар ашиглах эрх, ус ашиглах эрх

Газар өмчлөл:
  • хувь хүн, өмчийн гэрчилгээтэй
Газар ашиглах эрх:
  • хувь хүн
Ус ашиглах эрх:
  • хувь хүн
Тайлбар:

Well belongs to the house owner

5.9 Дэд бүтэц, үйлчилгээний хүртээмж

эрүүл мэнд:
  • ядуу
  • дунд зэргийн
  • сайн
боловсрол:
  • ядуу
  • дунд зэргийн
  • сайн
техник зөвлөгөө:
  • ядуу
  • дунд зэргийн
  • сайн
хөдөлмөр эрхлэлт (жишээ нь, ХАА-аас өөр):
  • ядуу
  • дунд зэргийн
  • сайн
зах зээл:
  • ядуу
  • дунд зэргийн
  • сайн
эрчим хүчний хангамж:
  • ядуу
  • дунд зэргийн
  • сайн
зам тээвэр:
  • ядуу
  • дунд зэргийн
  • сайн
усан хангамж ба ариутгал:
  • ядуу
  • дунд зэргийн
  • сайн
санхүүгийн үйлчилгээ:
  • ядуу
  • дунд зэргийн
  • сайн

6. Үр нөлөө ба дүгнэлт

6.1 Технологийн талбайд үзүүлсэн нөлөө

Нийгэм-эдийн засгийн үр нөлөө

Үйлдвэрлэл

эрчим хүчний үйлдвэрлэл

буурсан
нэмэгдсэн
Тайлбар/ тодорхой дурьдах:

For winter season

Орлого, зарлага

ажлын хэмжээ

Нэмэгдсэн
Буурсан
Тайлбар/ тодорхой дурьдах:

Time saved in shrubs collection, burning Bukharis stoves for house warming, going out for daily chores like drying clothes, etc...

Нийгэм-эдийн засгийн бусад үр нөлөө

Reduced expense on fuel (wood and coal)

Тайлбар/ тодорхой дурьдах:

Due to less consumption of coal and shrubs

Off-season vegetable production for self consumption

Тайлбар/ тодорхой дурьдах:

Harvested 5 times during winter/spring

Energy saving (coal bags)

Тайлбар/ тодорхой дурьдах:

Less use of coal for winter heating

Нийгэм-соёлын үр нөлөө

хүнсний аюулгүй байдал/ өөрийн хэрэгцээг хангах

буурсан
сайжирсан
Тайлбар/ тодорхой дурьдах:

Due to increased fresh winter vegetable production. Cash saved can be used for buying food items.

эрүүл мэндийн байдал

муудсан
сайжирсан
Тайлбар/ тодорхой дурьдах:

Women, men and children are less exposed to severe cold. Also consumption of vegetables grown in the PSH contributes to food diversity and health. PSH also protects chimney smoke from outside entering the house.

соёлын боломжууд

буурсан
сайжирсан
Тайлбар/ тодорхой дурьдах:

PSH used for social meeting, children play and studies, washing/drying clothes, bathing etc.

ГТМ/ газрын доройтлын мэдлэг

буурсан
сайжирсан
Тайлбар/ тодорхой дурьдах:

In terms of reducing shrub cutting through alternative energy options. Others see and learn.

маргааныг шийдвэрлэх

муудсан
сайжирсан

contribution to human well-being

decreased
increased
Тайлбар/ тодорхой дурьдах:

The technology has contributed to less expenditure on fuel, improved health and has created socio-cultural opportunities.

Экологийн үр нөлөө

Усны эргэлт/ илүүдэл

гадаргын урсац

Нэмэгдсэн
Буурсан
Тайлбар/ тодорхой дурьдах:

As PSH has sloping top without any proper outlet for concentrated runoff

Биологийн олон янз байдал: ургамал, амьтан

ургамлын төрөл, зүйл

буурсан
нэмэгдсэн
Тайлбар/ тодорхой дурьдах:

As the family can grow certain vegetable crops and flowers inside the PSH during winter time.

Уур амьсгал болон гамшгийн эрсдлийг бууруулах

нүүрстөрөгч ба хүлэмжийн хийн ялгаруулалт

Нэмэгдсэн
Буурсан
Тайлбар/ тодорхой дурьдах:

Because of less burning of coal and shrubs

6.2 Технологийн талбайн гадна үзүүлсэн үр нөлөө

Increased vagetation cover

decreased
increased
Тайлбар/ тодорхой дурьдах:

Due to less extraction of shrubs for firewood for winter heating

Reduced soil erosion

Тайлбар/ тодорхой дурьдах:

Estimated

6.3 Технологийн уур амьсгалын өөрчлөлт, цаг агаарын гамшигт үзэгдэлд өртөх байдал ба эмзэг байдал (газар ашиглагчийн бодлоор)

Уур амьсгалаас хамаарах аюул (гамшиг)

Цаг уурын гамшигт үзэгдэл
Технологи түүний нөлөөг хэрхэн бууруулж байна?
орон нутгийн салхин шуурга муу

Уур амьсгалд хамаарах бусад үр дагавар

Уур амьсгалд хамаарах бусад үр дагавар
Технологи түүний нөлөөг хэрхэн бууруулж байна?
Intense sun light муу
Тайлбар:

Pipes should be replaced by wooden frames because they get heated up and can damage the plastic. Also, using wooden frames may reduce the cost.

6.4 Өртөг ба ашгийн шинжилгээ

Бий болгох зардалтай харьцуулахад ямар ашиг өгсөн бэ (газар ашиглагчийн бодлоор)?
Богино хугацаанд эргэн төлөгдөх байдал:

нөлөө үл мэдэг

Урт хугацаанд эргэн төлөгдөх байдал:

маш эерэг

Арчилгаа/урсгал зардалтай харьцуулахад ямар ашиг өгсөн бэ (газар ашиглагчийн бодлоор)?
Богино хугацаанд эргэн төлөгдөх байдал:

эерэг

Урт хугацаанд эргэн төлөгдөх байдал:

маш эерэг

Тайлбар:

The cost of the PSH can be covered in 2 years time. This is only in financial terms but if we analyse the overall economic benefits considering health and ecological benefits, the benefits compared with establishment costs will be more.

6.5 Технологи нэвтрүүлэлт

Технологи нэвтрүүлсэн хүмүүсээс хэд нь өөрийн хүчээр технологийг хэрэгжүүлсэн бэ, өөрөөр хэлбэл гадны тусламж дэмжлэг авалгүйгээр?
  • 91-100%
Тайлбар:

100% of land user families have adopted the Technology without any external material support
30 land user families have adopted the Technology without any external material support
There is a moderate trend towards spontaneous adoption of the Technology

6.7 Технологийн давуу тал/боломжууд

Газар ашиглагчдын тодорхойлсон давуу тал/боломжууд
Multiple benefits for the family - less expense for fuel, children can play inside in warm climate. It is also a good space for social meetings.
Эмхэтгэгч, бусад мэдээлэл өгсөн хүмүүсийн өнцгөөс тодорхойлсон давуу тал/боломжууд
PSH has multiple benefits: house warming using clean energy, less expenditure on fuel for winter, extra room for various activities (like studies, playing, washing, drying clothes, warming water, social meetings), less use of shrubs.
Due to PSH technology, families dependency on shrubs for firewood is reduced which leads to improved land management.
Convinced by the benefits of PSH technology, many families with financial resources have constructed it without seeking external support.

6.8 Технологийн дутагдалтай/сул тал/аюул болон тэдгээрийг хэрхэн даван туулах арга зам

Газар ашиглагч нарын тодорхойлсон сул тал/ дутагдал/ эрсдэл Тэдгээрийг хэрхэн даван туулах вэ?
Metal pipe is not good for frame because the plastic sheet cannot be nailed to it so that it does not get blown away by wind. Use of wooden frame.
Distance between pipes is more. More pipes needed to reduce that gap.
The air moisture can increase in the PSH as well as in the other parts of the house. The door and if possible the window of the PSH should be opened for some minutes during the day.
Эмхэтгэгч, бусад мэдээлэл өгсөн хүмүүсийн өнцгөөс тодорхойлсон сул тал/ дутагдал/ эрсдэл Тэдгээрийг хэрхэн даван туулах вэ?
PSH does not have proper ventilation. Construction of a ventilator.
The poor households cannot apply it due to high establishment cost. Use of low cost wooden frame and some incentives to the poor families for establishment.

7. Ном зүй ба холбоосууд

7.1 Мэдээлэл цуглуулсан арга/эх үүсвэр

  • Хээрийн уулзалт, судалгаа
  • Газар ашиглагчтай хийсэн ярилцлага
Мэдээллийг хэзээ (газар дээр нь) цуглуулсан бэ?

12/05/2014

Холбоос ба модулууд

Бүгдийг дэлгэх Бүгдийг хаах

Модулууд