1.2 ຂໍ້ມູນ ການຕິດຕໍ່ພົວພັນ ຂອງບຸກຄົນທີ່ສໍາຄັນ ແລະ ສະຖາບັນ ທີ່ມີສ່ວນຮ່ວມ ໃນການປະເມີນເອກກະສານ ເຕັກໂນໂລຢີ

ຊື່ໂຄງການ ທີ່ອໍານວຍຄວາມສະດວກ ໃນການສ້າງເອກກະສານ/ປະເມີນ ເຕັກໂນໂລຢີ (ຖ້າກ່ຽວຂ້ອງ)

Scaling-up SLM practices by smallholder farmers (IFAD)

ຊື່ສະຖາບັນ (ຫຼາຍສະຖາບັນ) ທີ່ອໍານວຍຄວາມສະດວກ ໃນການສ້າງເອກກະສານ / ປະເມີນ ເຕັກໂນໂລຢີ (ຖ້າກ່ຽວຂ້ອງ)

CDE Centre for Development and Environment (CDE Centre for Development and Environment) - ສະວິດເຊີແລນ

1.3 ເງື່ອນໄຂ ກ່ຽວກັບ ການນໍາໃຊ້ຂໍ້ມູນເອກະສານ ທີ່ສ້າງຂື້ນ ໂດຍຜ່ານ ອົງການພາບລວມຂອງໂລກ ທາງດ້ານແນວທາງ ແລະ ເຕັກໂນໂລຢີ ຂອງການອານຸລັກ ທໍາມະຊາດ (WOCAT)

ເມື່ອໃດທີ່ໄດ້ສັງລວມຂໍ້ມູນ (ຢູ່ພາກສະໜາມ)?

26/05/2017

ຜູ້ປ້ອນຂໍ້ມູນ ແລະ ບຸກຄົນສຳຄັນ ທີ່ໃຫ້ຂໍ້ມູນ (ຫຼາຍ) ຍິນຍອມ ຕາມເງື່ອນໄຂ ໃນການນຳໃຊ້ຂໍ້ມູນ ເພື່ອສ້າງເປັນເອກກະສານຂອງ WOCAT:

ແມ່ນ

1.4 ແຈ້ງການວ່າ ດ້ວຍຄວາມຍືນຍົງຂອງ ເຕັກໂນໂລຢີ

ການນໍາໃຊ້ ເຕັກໂນໂລຢີ ດັ່ງກ່າວໄດ້ອະທິບາຍ ເຖິງບັນຫາ ກ່ຽວກັບ ການເຊື່ອມໂຊມຂອງດິນບໍ? ຖ້າບໍ່ດັ່ງນັ້ນ ມັນບໍ່ສາມາດ ຢັ້ງຢືນໄດ້ວ່າ ເປັນເຕັກໂນໂລຊີ ໃນການຄຸ້ມຄອງ ທີ່ດິນແບບຍືນຍົງ? :

ບໍ່ແມ່ນ

2.1 ຄໍາອະທິບາຍສັ້ນຂອງ ເຕັກໂນໂລຢີ

ການກຳໜົດຄວາມໝາຍ ຂອງເຕັກໂນໂລຢີ:

Fish farming, commonly referred to as aquaculture, is one of the common practices promoted by small, medium and large scale farmers in Amuru District, Northern Uganda. Labour, hoes, wheelbarrows, spades and slashers are used for establishment. The technology is established on a gently sloping physical environment located mainly at the valley bottom for purposes of obtaining food security and household income.

2.2 ການອະທິບາຍ ລາຍລະອຽດ ຂອງເຕັກໂນໂລຢີ

ການພັນລະນາ:

Fish farming requires initial consultation with the extension agents or experts to access knowledge and skills on establishment as well as proper procedures including testing the water suitability and the reliabilty of water sources to constantly provide water to the fish pond.

The farmer has seven big fish ponds of various sizes ranging from 30m*40m, 40m*50m, 20m*25m, 20m*26m, 15m*15m, 20m*18m and 18m *16m, which serve different purposes including the bigger ones are for breeding fish of different sizes, another for production, one is meant for cat fish (omel), another pond has mixed species of tilapia (lapok) and cat fish, another pond is meant for a rare species known as singida. The farmer has established another pond meant for only male tilapia ready for sale and the last one inhabits mixed mature species ready for sale.

Usually, the fish ponds are restocked by bringing young species from another fish pond. To ensure hygine and survival, fish ponds are maintained by clearing the bushes around the ponds weekly. Feeds are provided to the fish at a specific time interval that is regularly 10:00 am, 3:00 pm and 6:00 pm.

At the end of the day; once the technology is established the pond system requires only maintenance costs for removing weeds, feeding, restocking and slashing around the pond. What is not liked about this technology is that it relies on a natural spring. In case of drought survival of the fish is not guaranteed.

2.3 ຮູບພາບຂອງເຕັກໂນໂລຢີ

2.5 ປະເທດ / ເຂດ / ສະຖານທີ່ບ່ອນທີ່ ເຕັກໂນໂລຢີ ໄດ້ຮັບການນໍາໃຊ້ ແລະ ທີ່ຖືກປົກຄຸມດ້ວຍການປະເມີນຜົນ

2.6 ວັນທີໃນການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ

ໃຫ້ລະບຸປີ ໃນການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ:

2012

2.7 ການນໍາສະເໜີ ເຕັກໂນໂລຢີ

ໃຫ້ລະບຸ ເຕັກໂນໂລຢີ ໄດ້ຖືກຈັດຕັ້ງປະຕິບັດຄືແນວໃດ?

• ໂດຍຜ່ານນະວັດຕະກໍາຄິດຄົ້ນຂອງຜູ້ນໍາໃຊ້ທີ່ດິນ

ຄວາມຄິດເຫັນ (ປະເພດ ໂຄງການ ແລະ ອື່ນໆ):

The land user once had a fish pond at a young age.

3.1 ຈຸດປະສົງຫຼັກ (ຫຼາຍ) ຂອງເຕັກໂນໂລຢີ

• ປັບປຸງ ການຜະລິດ
• ຫຼຸດຜ່ອນຄວາມສ່ຽງ ທາງໄພພິບັດທໍາມະຊາດ
• ປັບຕົວຕໍ່ກັບການປ່ຽນແປງດິນຟ້າອາກາດ / ທີ່ຮ້າຍແຮງ ແລະ ຜົນກະທົບ
• ສ້າງຜົນກະທົບ ທາງເສດຖະກິດ ທີ່ເປັນປະໂຫຍດ

3.2 ປະເພດການນໍາໃຊ້ທີ່ດິນ ໃນປະຈຸບັນ() ທີ່ເຕັກໂນໂລຢີ ໄດ້ຖືກນໍາໃຊ້

ຖ້າຫາກວ່າ ການນໍາໃຊ້ທີ່ດິນ ມີການປ່ຽນແປງ ໃນເວລາ ຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ ເຕັກໂນໂລຢີ, ແມ່ນໃຫ້ລະບຸວ່າ ດິນພື້ນທີ່ດັ່ງກ່າວ ເຄີຍເປັນດິນປະເພດໃດ ກ່ອນການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ ເຕັກໂນໂລຢີ:

Crop production.

3.3 ຂໍ້ມູນເພີ່ມເຕີມກ່ຽວກັບການນໍາໃຊ້ທີ່ດິນ

ການສະໜອງນໍ້າ ໃນພື້ນທີ່ ທີ່ໄດ້ນໍາໃຊ້ ເຕັກໂນໂລຢີ:

• ນໍ້າຝົນ

ລະບຸ ຊະນິດ:

Throughout the year.

ຄວາມໜາແໜ້ນ ຂອງສັດລ້ຽງ (ຖ້າຫາກວ່າກ່ຽວຂ້ອງ):

Not applicable.

3.4 ການນໍາໃຊ້ເຕັກໂນໂລຢີ ທີ່ຢູ່ໃນກຸ່ມການຄຸ້ມຄອງ ທີ່ດິນແບບຍືນຍົງ

• ການເກັບກັກນໍ້າ
• ການຄຸ້ມຄອງນໍ້າໜ້າດິນ (ນ້ຳຈາກພຸ, ແມ່ນໍ້າ, ທະເລສາບ, ທະເລ)
• ການຈັດການນໍ້າໄຕ້ດິນ

3.5 ການຂະຫຍາຍເຕັກໂນໂລຢີ

ໃຫ້ລະບຸ ການແຜ່ຂະຫຍາຍ ເຕັກໂນໂລຢີ:

• ນໍາໃຊ້ໃນຈຸດສະເພາະ / ແນໃສ່ນໍາໃຊ້ໃນພື້ນທີ່ຂະໜາດນ້ອຍ

3.6 ມາດຕະການ ການຄຸ້ມຄອງ ທີ່ດິນແບບຍືນຍົງ ປະກອບດ້ວຍ ເຕັກໂນໂລຢີ

3.7 ປະເພດດິນເຊື່ອມໂຊມ ຫຼັກທີ່ໄດ້ນໍາໃຊ້ ເຕັກໂນໂລຢີ

ຄວາມຄິດເຫັນ:

Surface water is used to fill water ponds for aqualuture. This has also a beneficial effect on the the groundwater level and water security in the immediate area.

3.8 ການປ້ອງກັນ, ການຫຼຸດຜ່ອນ, ຫຼືການຟື້ນຟູຂອງການເຊື່ອມໂຊມຂອງດິນ

ໃຫ້ລະບຸ ເປົ້າໝາຍ ເຕັກໂນໂລຢີ ທີ່ພົວພັນ ກັບຄວາມເຊື່ອມໂຊມຂອງດິນ:

• ບໍ່ສາມາດໃຊ້ໄດ້

4.1 ເຕັກນິກ ໃນການແຕ້ມແຜນວາດ ເຕັກໂນໂລຢີ

4.2 ການແຕ້ມແຜນວາດອະທິບາຍເຕັກນິກ

The farmer has seven big fish ponds of various sizes ranging from 30m*40m, 40m*50m, 20m*25m, 20m*26m, 15m*15m, 20m*18m and 18m*16m established in the valley bottom.

4.3 ຂໍ້ມູນທົ່ວໄປກ່ຽວກັບການຄິດໄລ່ປັດໃຈຂາເຂົ້າໃນການຜະລິດ ແລະ ມູນຄ່າອື່ນໆ

ລະບຸ ວິທີການ ຄຳໃຊ້ຈ່າຍ ແລະ ປັດໄຈນໍາເຂົ້າ ທີ່ໄດ້ຄິດໄລ່:

• ຕໍ່ພື້ນທີ່ ທີ່ໄດ້ຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ ເຕັກໂນໂລຢີ

ສະກຸນເງິນອື່ນໆ / ປະເທດອື່ນໆ (ລະບຸ):

UGX

ລະບຸ ອັດຕາແລກປ່ຽນ ຈາກໂດລາ ເປັນເງິນຕາທ້ອງຖີ່ນ (ຖ້າກ່ຽວຂ້ອງ): 1 ໂດລາ =:

3500.0

4.4 ການສ້າງຕັ້ງກິດຈະກໍາ

	ກິດຈະກໍາ	ປະເພດ ມາດຕະການ	ໄລຍະເວລາ
1.	Digging of ponds	ໂຄງສ້າງ	dry and wet
2.	Water is drained out of the dam during constructions	ໂຄງສ້າງ	dry and wet
3.	The dam gets filled by water from underneath	ໂຄງສ້າງ	dry and wet
4.	Fish introduction into the pond	ການຈັດການຄຸ້ມຄອງ	dry and wet

4.5 ຕົ້ນທຶນ ແລະ ປັດໄຈຂາເຂົ້າທີ່ຈໍາເປັນໃນຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ

	ລະບຸ ປັດໃຈ ນໍາເຂົ້າ ໃນການຜະລີດ	ຫົວໜ່ວຍ	ປະລິມານ	ຕົ້ນທຶນ ຕໍ່ຫົວໜ່ວຍ	ຕົ້ນທຶນທັງໝົດ ຂອງປັດໃຈຂາເຂົ້າ ໃນການຜະລິດ	% ຂອງຕົ້ນທຶນທັງໝົດ ທີ່ຜູ້ນໍາໃຊ້ທີ່ດິນ ໃຊ້ຈ່າຍເອງ
ແຮງງານ	Labour on monthly basis	workers	5.0	150000.0	750000.0	100.0
ອຸປະກອນ	Spades	pieces	5.0	7000.0	35000.0	100.0
ອຸປະກອນ	Slasher	pieces	5.0	7000.0	35000.0	100.0
ອຸປະກອນ	Wheelbarrow	pieces	1.0	8000.0	8000.0	100.0
ອື່ນໆ	Fish fry	pieces	200.0	1000.0	200000.0	100.0
ອື່ນໆ	Feeds per week	kgs	100.0	1000.0	100000.0	100.0
ອື່ນໆ	Fish nets	pieces	5.0	4000.0	20000.0	100.0
ຕົ້ນທຶນທັງໝົດ ໃນການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ ເຕັກໂນໂລຢີ					1148000.0

4.6 ບໍາລຸງຮັກສາ / ແຜນຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ ກິດຈະກໍາ

	ກິດຈະກໍາ	ປະເພດ ມາດຕະການ	ໄລຍະເວລາ / ຄວາມຖີ່
1.	Removing water weed	ການຈັດການຄຸ້ມຄອງ	dry and wet
2.	Fertilizer application(lime), chicken waste, cow dung to promote growth of plankton	ການຈັດການຄຸ້ມຄອງ	dry and wet
3.	Replacement of water	ການຈັດການຄຸ້ມຄອງ	dry and wet
4.	Feeding the fish	ການຈັດການຄຸ້ມຄອງ	dry and wet
5.	Slashing the dam sides	ການຈັດການຄຸ້ມຄອງ	dry and wet

4.7 ຄ່າໃຊ້ຈ່າຍ ແລະ ປັດໄຈນໍາເຂົ້າທີ່ຈໍາເປັນສໍາລັບການບໍາລຸງຮັກສາກິດຈະກໍາ / ແຜນປະຕິບັດ (ຕໍ່ປີ)

	ລະບຸ ປັດໃຈ ນໍາເຂົ້າ ໃນການຜະລີດ	ຫົວໜ່ວຍ	ປະລິມານ	ຕົ້ນທຶນ ຕໍ່ຫົວໜ່ວຍ	ຕົ້ນທຶນທັງໝົດ ຂອງປັດໃຈຂາເຂົ້າ ໃນການຜະລິດ	% ຂອງຕົ້ນທຶນທັງໝົດ ທີ່ຜູ້ນໍາໃຊ້ທີ່ດິນ ໃຊ້ຈ່າຍເອງ
ແຮງງານ	Labour on monthly basis	workers	1.0	150000.0	150000.0	100.0
ຕົ້ນທຶນທັງໝົດ ທີ່ໃຊ້ໃນການບໍາລຸງຮັກສາ ເຕັກໂນໂລຢີ					150000.0

ຄວາມຄິດເຫັນ:

1 worker in a monthly basis carries out all recurrent works listed above.

4.8 ປັດໄຈ ທີ່ສໍາຄັນ ທີ່ສົ່ງຜົນກະທົບ ຕໍ່ຄ່າໃຊ້ຈ່າຍ

ໃຫ້ອະທິບາຍ ປັດໃຈ ທີ່ສົ່ງຜົນກະທົບ ຕໍ່ຕົ້ນທຶນ ໃນການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ:

Labour is the important factor that influences costs. The farmer used own money to hire labour.

5.1 ອາກາດ

5.2 ພູມິປະເທດ

ໃຫ້ລະບຸ ເຕັກໂນໂລຢີ ທີ່ໄດ້ຖືກນຳໃຊ້:

• ລັກສະນະກີ່ວ

5.3 ດິນ

5.4 ມີນໍ້າ ແລະ ຄຸນນະພາບ

ມີບັນຫາ ກ່ຽວກັບນໍ້າເຄັມບໍ່?

ບໍ່ແມ່ນ

ເກີດມີນໍ້າຖ້ວມ ໃນພື້ນທີ່ບໍ່?

ແມ່ນ

ເປັນປົກກະຕິ:

ຕອນ

5.5 ຊີວະນາໆພັນ

5.6 ຄຸນລັກສະນະ ຂອງຜູ້ນໍາໃຊ້ທີ່ດິນ ທີ່ໄດ້ນໍາໃຊ້ເຕັກໂນໂລຢີ

5.7 ພື້ນທີ່ສະເລ່ຍຂອງທີ່ດິນ ຫຼື ເຊົ່າໂດຍຜູ້ໃຊ້ທີ່ດິນການນໍາໃຊ້ ເຕັກໂນໂລຢີ

5.8 ເຈົ້າຂອງທີ່ດິນ, ສິດໃຊ້ທີ່ດິນ, ແລະ ສິດທິການນໍາໃຊ້ນໍ້າ

ເຈົ້າຂອງດິນ:

• ບຸກຄົນ, ບໍ່ມີຕໍາແໜ່ງ

ສິດທິ ໃນການນໍາໃຊ້ທີ່ດິນ:

• ບຸກຄົນ

ສິດທິ ໃນການນໍາໃຊ້ນໍ້າ:

• ຊຸມຊົນ (ທີ່ມີການຈັດຕັ້ງ)

5.9 ການເຂົ້າເຖິງການບໍລິການ ແລະ ພື້ນຖານໂຄງລ່າງ

6.1 ການສະແດງຜົນກະທົບ ພາຍໃນພື້ນທີ່ ທີ່ໄດ້ຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ ເຕັກໂນໂລຢີ

ຜົນກະທົບທາງເສດຖະກິດສັງຄົມ

ການຜະລິດ

ລາຍໄດ້ ແລະ ຄ່າໃຊ້ຈ່າຍ

ຜົນກະທົບດ້ານວັດທະນາທໍາສັງຄົມ

ຜົນກະທົບຕໍ່ລະບົບນິເວດ

ວົງຈອນນໍ້າ / ນໍ້າ

6.2 ຜົນກະທົບທາງອ້ອມ ຈາກການນໍາໃຊ້ເຕັກໂນໂລຢີ

6.3 ການປ້ອງກັນ ແລະ ຄວາມບອບບາງ ຂອງເຕັກໂນໂລຢິ ໃນການປ່ຽນແປງສະພາບດິນຟ້າອາກາດ ແລະ ກ່ຽວຂ້ອງກັບອາກາດທີ່ມີການປ່ຽນແປງທີ່ຮຸນແຮງ / ໄພພິບັດທາງທໍາມະຊາດ (ຮັບຮູ້ໄດ້ໂດຍຜູ້ນໍາໃຊ້ທີ່ດິນ)

ການປ່ຽນແປງດິນຟ້າອາກາດ ເທື່ອລະກ້າວ

ການປ່ຽນແປງດິນຟ້າອາກາດ ເທື່ອລະກ້າວ

	ລະດູການ	ຮູບແບບ ການປ່ຽນແປງດິນຟ້າອາກາດ / ທີ່ຮ້າຍແຮງ	ການນໍາໃຊ້ ເຕັກໂນໂລຢີ ສາມາດ ຮັບມື ໄດ້ຄືແນວໃດ?
ອຸນຫະພູມປະຈໍາປີ		ເພີ່ມຂື້ນ	ປານກາງ
ປະລິມານນໍ້າຝົນປະຈໍາປີ		ຫຼຸດລົງ	ປານກາງ

6.4 ການວິເຄາະຕົ້ນທຶນ ແລະ ຜົນປະໂຫຍດ

ຈະເຮັດປະໂຫຍດເພື່ອປຽບທຽບກັບຄ່າໃຊ້ຈ່າຍກັບສິ່ງກໍ່ສ້າງ (ຈາກທັດສະນະຂອງຜູ້ນຳໃຊ້ທີ່ດິນ) ໄດ້ແນວໃດ?

ຈະໄດ້ຮັບຜົນປະໂຫຍດເມື່ອປຽບທຽບກັບ / ຄ່າໃຊ້ຈ່າຍໃນການບຳລຸງຮັກສາທີເ່ກີດຂື້ນອິກ (ຈາກທັດສະນະຄະຕິຂອງຜູ້ນຳໃຊ້ທີ່ດິນ) ໄດ້ແນວໃດ?

6.5 ການປັບຕົວຮັບເອົາເຕັກໂນໂລຢີ

• 10-50%

ຖ້າຫາກວ່າມີ, ປະລິມານ (ຈໍານວນຂອງຄົວເຮືອນ / ເນື້ອທີ່ການຄຸ້ມຄອງ):

60

ທັງໝົດນັ້ນ ແມ່ນໃຜ ທີ່ເປັນຜູ້ປັບຕົວ ໃນການນໍາໃຊ້ ເຕັກໂນໂລຢີ, ມີຈັກຄົນ ທີ່ສາມາດເຮັດເອງໄດ້, ຕົວຢ່າງ, ປາດສະຈາກ ການຊ່ວຍເຫຼືອ ທາງດ້ານອຸປະກອນ / ການຈ່າຍເປັນເງິນ?

• 90-100%

6.6 ການປັບຕົວ

ໄດ້ມີການດັດປັບ ເຕັກໂນໂລຢີ ເພື່ອໃຫ້ແທດເໝາະກັບເງື່ອນໄຂ ການປ່ຽນແປງບໍ?

ແມ່ນ

ຖ້າແມ່ນ, ລະບຸແມ່ນເງື່ອນໄຂ ໃດທີ່ໄດ້ປ່ຽນແປງ ທີ່ເຮັດໃຫ້ເກີດມີການປັບຕົວ:

• ຕະຫຼາດມີການປ່ຽນແປງ

6.7 ຈຸດແຂງ / ຂໍ້ດີ / ໂອກາດ ໃນການນໍາໃຊ້ ເຕັກໂນໂລຢີ

ຈຸດແຂງ / ຂໍ້ດີ / ໂອກາດໃນການນໍາໃຊ້ທີ່ດິນ
The technology is a good source of food.
Easy to maintain.
Provides income from the sale of the fish.

ຈຸດແຂງ / ຈຸດດີ / ໂອກາດ ຈາກທັດສະນະຂອງຜູ້ປ້ອນຂໍ້ມູນ ຫຼື ບຸກຄົນສຳຄັນ
Does not require high maintenance costs once established.
Requires technical advice which is available with extension workers.

6.8 ຈຸດອ່ອນ / ຂໍ້ເສຍ / ຄວາມສ່ຽງ ໃນການນໍາໃຊ້ ເຕັກໂນໂລຢີ ແລະ ວິທີການແກ້ໄຂບັນຫາ

ຈຸດອ່ອນ / ຂໍ້ເສຍ / ຄວາມສ່ຽງໃນມຸມມອງຂອງຜູ້ນໍາໃຊ້ທີ່ດິນ	ມີວິທີການແກ້ໄຂຄືແນວໃດ?
Easily affected by drought especially during the dry season.	Water harvesting.
Easily destructed by wild birds.	Tide security through watchman.
Flooding can lead to overflow hence fishes may escape.	Channel created to drain away excess water from the pond.

ຈຸດອ່ອນ/ຂໍ້ບົກຜ່ອງ/ຄວາມສ່ຽງ ຈາກທັດສະນະຂອງຜູ້ປ້ອນຂໍ້ມູນ ຫຼື ບຸກຄົນສຳຄັນ	ມີວິທີການແກ້ໄຂຄືແນວໃດ?
Presence of water weeds may affect fish growth and feeding.	Constant removal of weeds which might be an extra cost.

7.1 ວິທີການ / ແຫຼ່ງຂໍ້ມູນ

7.2 ເອກກະສານອ້າງອີງທີ່ເປັນບົດລາຍງານ

ຫົວຂໍ້, ຜູ້ຂຽນ, ປີ, ISBN:

Aquaculture production and its contribution to development in the Rwenzori region Uganda, Ronald Rulijwa, June 2018

ມີຢູ່ໃສ?ມູນຄ່າເທົ່າໃດ?

https://www.researchgate.net/publication/326059904_Aquaculture_production_and_its_contribution_to_development_in_the_Rwenzori_region_Uganda

7.3 ສາມາດເຊື່ອມໂຍງ ຂໍ້ມູນຂ່າວສານ ໄດ້ໂດຍຜ່ານການອອນລາຍ

ຫົວຂໍ້ / ພັນລະນາ:

The Effect of Water Quality on Aquaculture Productivity in Ibanda District, Uganda ,Received: 8 November 2021 / Revised: 16 December 2021 / Accepted: 21 February 2022 / Published: 4 March 2022

URL:

https://www.mdpi.com/2673-9496/2/1/3