Технологиуд

Mulching using grass on perennial crop land. [Уганда]

Pot Labolo me umu poto

technologies_2818 - Уганда

Бүрэн байдал: 86%

1. Ерөнхий мэдээлэл

1.2 Технологийг үнэлэх, баримтжуулах ажилд хамаарах мэдээлэл өгсөн хүмүүс, байгууллагуудын холбоо барих мэдээлэл

Мэдээлэл өгсөн хүн (с)

Газар ашиглагч:

Nyeko Richard

Gen Gari Farm

Уганда

Технологи баримтжуулах/үнэлэх ажилд дэмжлэг үзүүлсэн төслийн нэр (шаардлагатай бол)
Scaling-up SLM practices by smallholder farmers (IFAD)
Технологи баримтжуулах/үнэлэх ажилд дэмжлэг үзүүлсэн байгууллага(ууд)-ын нэр (шаардлагатай бол)
CDE Centre for Development and Environment (CDE Centre for Development and Environment) - Швейцар

1.3 ВОКАТ-аар баримтжуулсан өгөгдлийг ашиглахтай холбоотой нөхцөл

Эмхэтгэгч болон гол мэдээлэгч хүн(хүмүүс) WOCAT аргачлалаар баримтжуулсан мэдээллийг ашиглахтай холбоотой нөхцлийг хүлээн зөвшөөрсөн:

Тийм

1.4 Технологи тогтвортой гэдгийг баталгаажуулах

Энэ технологийг газрын доройтлыг бууруулж, газрын тогтвортой менежментийг хангахад тохиромжтой гэж үзэж болох уу?

Үгүй

2. ГТМ Технологийн тодорхойлолт

2.1 Технологийн товч тодорхойлолт

Технологийн тодорхойлолт:

Laying grass (Poaceae) on perennial cropped land to reduce weeds, retain soil moisture and improve soil fertility.

2.2 Технологийн дэлгэрэнгүй тодорхойлолт

Тодорхойлолт:

Mulching using grass (Poaceae) on banana cropped land is a common practice usually promoted by farmers in Northern Uganda with the aim of increasing soil fertility, reducing the likelihood of weed problems growing around perennial plants, increase production and household income.
The farmer identifies a field planted with banana approximately 2 acres of land measuring at least 80 metres wide and 240 metres long located on a gentle sloping area of (3-5%), and mulch using grass which is grown in the planted banana garden. The mulch grass used comes from the same field carried away from other fields.
Using a panga the farmer uses 5 people paid on daily basis to cut and carry the grass and lay the grass at a distance of not more than 20- 40 cm to enable the suckers grow and to allow manure too close to the plant after grass decomposition and helps weeds control,
With this technology, the farmer uses locally obtained grass mulch which is easily comes from the banana field that would considered a waste. Secondly the associated costs are only related to transport and labour are low both in the short and long term since the mulch used is obtained from the same field. Costs for labour and transport are incurred only when the mulch material is carried from other areas. Some others costs are for weeding which would be borne by the farmer.
However, the farmer need to know that organic mulches usually need to be applied in a loose or partially-rotted state or the first stages of decomposition, otherwise they can lead to nitrogen being taken from the soil, or anaerobic decomposition which can lead to ‘sour mulch’ which turns acidic and damages the plants it is supposed to be protecting. This advice can best be extended to the farmer by extension workers and expert farmers who the farmer needs to be if close contact during implementation of this technology.

2.3 Технологийн гэрэл зураг

2.4 Технологийн дүрс бичлэг

Тайлбар, товч тодорхойлолт:

Video showing Mulching using grass on perennial crop land under banana in Amuru District.

Он, сар, өдөр:

15/12/2017

Байршил:

Amuru District, Northern Uganda

Зураглаачийн нэр:

Issa Aiga

2.5 Энэ үнэлгээнд хамрагдсан технологийг хэрэгжүүлсэн улс орон/ бүс нутаг/ байршил

Улс:

Уганда

Улс/аймаг/сум:

Northern Region,Uganda

Байршлын дэлгэрэнгүй тодорхойлолт:

Amuru District, Northern Uganda

Технологи өргөн дэлгэрсэн эсхийг тодорхойл:
  • газар дээр жигд тархсан
Хэрэв талбайн хэмжээ тодорхойгүй бол талбайн хэмжээг ойролцоогоор тодорхойлно уу:
  • < 0.1 км2 (10 га)
Тайлбар:

Map showing technology site in Northern Uganda.

2.6 Хэрэгжсэн хугацаа

Хэрэгжүүлсэн он:

2010

Байгуулсан тодорхой оныг мэдэхгүй бол баримжаа хугацааг тодорхойл:
  • <10 жилийн өмнө (саяхны)

2.7 Технологийн танилцуулга

Технологийг хэрхэн нэвтрүүлснийг тодорхойл:
  • Газар ашиглагчдын санаачилгаар
  • Гадны төсөл/хөтөлбөрийн дэмжлэгтэйгээр
Тайлбар (төслийн төрөл г.м.):

The farmer was supported with training by National Agricultural Advisory Services (NAADS).

3. ГТМ технологийн ангилал

3.1 Технологийн үндсэн зорилго (ууд)

  • үйлдвэрлэлийг сайжруулах
  • газрын доройтлыг бууруулах, сэргийлэх, нөхөн сэргээх
  • уур амьсгалын өөрчлөлт/ экстрим байдал болон түүний нөлөөлөлд дасан зохицох
  • үр ашигтай эдийн засгийн нөлөөг бий болгох

3.2 Технологи нэвтрүүлсэн газрын одоогийн газар ашиглалтын хэлбэр(үүд)

Тариалангийн талбай

Тариалангийн талбай

  • Нэг наст үр тариа
  • Олон наст (модлог биш) үр тариа
Олон наст (модлог биш) тариалан - Таримлыг тодорхойлно уу:
  • банан/плантан/абака
Жилд ургамал ургах улирлын тоо:
  • 2
Тодорхойлно уу:

Around June - August and February.

Тайлбар:

The farmer has a plantation of 0.5 acres planted next to the banana plantation.

3.4 Усан хангамж

Технологи хэрэгжүүлсэн газрын усан хангамж:
  • Байгалийн усалгаатай
Тайлбар:

integrated soil fertility management
water harvesting

3.5 Технологи ГТМ-ийн аль бүлэгт хамаарах вэ

  • Хөрсний үржил шимийн нэгдсэн менежмент
  • Ус хуримтлуулах

3.6 Технологийг бүрдүүлэх ГТМ арга хэмжээ

Агрономийн арга хэмжээ

Агрономийн арга хэмжээ

  • А1: Ургамал/ хөрсөн бүрхэвч
  • А2: Органик нэгдэл/ хөрсний үржил шим
Ургамлын арга хэмжээ

Ургамлын арга хэмжээ

  • V2: Өвс ба олон наст өвслөг ургамал
  • V3: Ургамлан нөмрөгийг хөндөх
Барилга байгууламжийн арга хэмжээ

Барилга байгууламжийн арга хэмжээ

  • S7: Ус хуримтлуулах/ усаар хангах/ усалгааны төхөөрөмж
Менежментийн арга хэмжээ

Менежментийн арга хэмжээ

  • M3: Байгаль ба нийгмийн орчинд тохируулан зохион байгуулах
  • M5: Төрөл зүйлийн бүтцийн өөрчлөлт/хяналт

3.7 Технологид харгалзах газрын доройтлын төрөл

хөрс усаар эвдрэх

хөрс усаар эвдрэх

  • Wt: Хөрсний гадаргын угаагдал
  • Wg: Гуу жалгын элэгдэл
хөрсний химийн доройтол

хөрсний химийн доройтол

  • Cn: Үржил шим ба ялзмаг буурах (элэгдлийн шалтгаангүй)
биологийн доройтол

биологийн доройтол

  • Bc: Ургамлан нөмрөг багасах
  • Bs: Ургамлын чанар, төрөл зүйл, олон янз байдал буурах
  • Bl: Хөрсөн дэхь амьдрал алдагдах

3.8 Газрын доройтлоос урьдчилан сэргийлэх, сааруулах ба нөхөн сэргээх

Газрын доройтолтой холбоотойгоор Технологи ямар зорилго тавьсан болохыг тодорхойл:
  • газрын доройтлоос урьдчилан сэргийлэх
  • Хүчтэй доройтсон газрыг нөхөн сэргээх/ сайжруулах
Тайлбар:

Due to the decomposition of the mulched grass material.

4. Техникийн нөхцөл, хэрэгжүүлсэн үйл ажиллагаа, материал ба зардал

4.1 Технологийн техник зураг

Зохиогч:

Kaheru

Он, сар, өдөр:

26/05/2017

4.2 Материал болон зардалд хамаарах ерөнхий мэдээлэл

Үнэ өртөг, оруулсан хувь нэмрийг хэрхэн тооцсоныг тодорхойл:
  • Технологийн нэгж тус бүр
Талбайн хэмжээ ба нэгжийг тодорхойл:

2 acres

бусад/үндэсний мөнгөн нэгж (тодорхойл):

UGX

Хэрэв боломжтой бол үндэсний валютын Америк доллартай харьцах харьцааг бичнэ үү (тухайлбал, 1 ам.дол. = 79,9 Бразил реал): 1 ам.дол. =:

3400.0

Хөлсний ажилчны нэг өдрийн цалингийн хэмжээг тодорхойлно уу:

5000

4.3 Бий болгох үйл ажиллагаа

Үйл ажиллагаа Хугацаа (улирал)
1. Select the site planted with banana Before establishment
2. Look for pangas to cut the grass Once before establishment
3. look for labour to cut and carry the grass Before establishment
4. Cut and curry grass using labour During establishment
5. Lay the grass in the soil During establishment
Тайлбар:

More workload for cutting, carrying and drying grass.

4.4 Бий болгоход шаардагдсан зардал, хөрөнгийн өртөг

Зардлын нэр, төрөл Хэмжих нэгж Тоо хэмжээ Нэгжийн үнэ Зардал бүрийн нийт өртөг Нийт дүнгээс газар ашиглагчийн төлсөн %
Хөдөлмөр эрхлэлт persons days for cutting, carrying and laying grass persons 5.0 150000.0 750000.0 100.0
Тоног төхөөрөмж Hoe pieces 5.0 10000.0 50000.0 100.0
Тоног төхөөрөмж Panga Pieces 5.0 7000.0 35000.0 100.0
таримал материал Suckers in case the farmer want to add mulching Suckers 200.0 5000.0 1000000.0 100.0
Бусад Transport Lorry 1.0 100000.0 100000.0
Технологи бий болгох нийт үнэ өртөг 1935000.0
Технологи бий болгох нийт үнэ өртөг, ам.доллар 569.12
Тайлбар:

Transport costs are incurred if the farmer obtains the grass from other area .

4.5 Арчилгаа/ урсгал үйл ажиллагаа

Үйл ажиллагаа Хугацаа/ давтамж
1. Add mulch to the banana field after decomposition Twice a year
Тайлбар:

The farmer may not need to incur additional costs if does not want to add mulch in the garden. This reduces labour costs.

4.6 Арчилгаа/урсгал ажилд шаардагдсан зардал, хөрөнгийн өртөг (нэг жилд)

Зардлын нэр, төрөл Хэмжих нэгж Тоо хэмжээ Нэгжийн үнэ Зардал бүрийн нийт өртөг Нийт дүнгээс газар ашиглагчийн төлсөн %
Хөдөлмөр эрхлэлт Persons days for adding mulch Persons 3.0 150000.0 450000.0 100.0
Технологийн арчилгаа/урсгал үйл ажиллагаанд шаардагдах нийт үнэ өртөг 450000.0
Технологи арчилах ба урсгал ажлын нийт үнэ өртөг, ам.доллар 132.35

4.7 Зардалд нөлөөлж байгаа хамгийн чухал хүчин зүйл

Өртөг, зардалд нөлөөлөх гол хүчин зүйл:

Labour for cutting , carrying and laying grass and seedlings take the most costs. However this means that if the farmer does not need to add more suckers.

5. Байгаль ба нийгмийн нөхцөл

5.1 Уур амьсгал

Жилийн нийлбэр хур тундас
  • < 250 мм
  • 251-500 мм
  • 501-750 мм
  • 751-1,000 мм
  • 1,001-1,500 мм
  • 1,501-2,000 мм
  • 2,001-3,000 мм
  • 3,001-4,000 мм
  • > 4,000 мм
Жилийн дундаж хур тунадас (хэрэв мэдэгдэж байвал), мм:

1400.00

Хур тунадасны талаархи тодорхойлолт/ тайлбар:

Two rainy season and two dry season.
Rainy season: March to May and September to November
Dry season: December to February and June - August

Агро-уур амьсгалын бүс
  • чийглэг

5.2 Гадаргын хэлбэр

Дундаж налуу:
  • хавтгай (0-2 %)
  • бага зэрэг налуу (3-5 %)
  • дунд зэрэг налуу (6-10 % )
  • хэвгий (11-15 %)
  • налуу (16-30 %)
  • их налуу (31-60 % )
  • эгц налуу (>60 %)
Гадаргын хэлбэр:
  • тэгш өндөрлөг / тал
  • нуруу
  • уулын энгэр
  • дов толгод
  • бэл
  • хөндий
Өндрийн бүслүүр:
  • 0-100 д.т.д. м.
  • 101-500 д.т.д. м.
  • 501-1,000 д.т.д м.
  • 1,001-1,500 д.т.д м.
  • 1,501-2,000 д.т.д м.
  • 2,001-2,500 д.т.д. м.
  • 2,501-3,000 д.т.д. м.
  • 3,001-4,000 д.т.д м.
  • > 4,000 д.т.д. м.
Технологи дараах асуудалд хандсан эсэхийг тодорхойл:
  • хотгор нөхцөл

5.3 Хөрс

Хөрсний дундаж зузаан:
  • маш нимгэн (0-20 см)
  • нимгэн (21-50 см)
  • дунд зэрэг зузаан (51-80 см)
  • зузаан (81-120 cм)
  • маш зузаан (>120 cм)
Хөрсний бүтэц (өнгөн хөрс):
  • дундаж (элсэнцэр, шавранцар)
Хөрсний бүтэц (>20 см-ээс доош):
  • дундаж (элсэнцэр, шавранцар)
Өнгөн хөрсөнд агуулагдах ялзмаг:
  • дунд (1-3 % )

5.4 Усны хүртээмж ба чанар

Гүний усны түвшин:

< 5 м

Гадаргын усны хүртээмж:

дунд зэрэг

Усны чанар (цэвэршүүлээгүй):

муу чанарын ундны ус (цэвэршүүлэх шаардлагатай)

Усны давсжилтын асуудал бий юу?

Үгүй

Энэ газар үерт автдаг уу?

Үгүй

5.5 Биологийн олон янз байдал

Зүйлийн олон янз байдал:
  • Бага
Амьдрах орчны олон янз байдал:
  • Бага

5.6 Технологи нэвтрүүлсэн газар ашиглагчдын тухай мэдээлэл

Суурьшмал эсвэл нүүдлийн:
  • Суурьшмал
Үйлдвэрлэлийн системийн зах зээлийн чиг баримжаа:
  • амь зуух арга хэлбэрийн (өөрийгөө хангах)
Бусад эх үүсвэрээс олох орлого:
  • Нийт орлогын 10 %-иас доош
Чинээлэг байдлын түвшин:
  • ядуу
Хувь хүн эсвэл бүлэг:
  • Хувь хүн / өрх
Механикжилтын түвшин:
  • гар ажил
Хүйс:
  • эрэгтэй
Газар ашиглагчийн нас:
  • дунд нас
Газар ашиглагчдын бусад шинж чанарыг тодорхойл:

The farmer is a carpenter from which he derives his additional income.

5.7 Газар ашиглагчийн технологи нэвтрүүлсэн газрын дундаж талбайн хэмжээ

  • < 0.5 га
  • 0.5-1 га
  • 1-2 га
  • 2-5 га
  • 5-15 га
  • 15-50 га
  • 50-100 га
  • 100-500 га
  • 500-1,000 га
  • 1,000-10,000 га
  • > 10,000 га
Энэ талбай том, жижиг, дунд алинд хамаарах вэ (орон нутгийн нөхцөлд харгалзуулна уу)?
  • бага-хэмжээний

5.8 Газар эзэмшил, газар ашиглах эрх, ус ашиглах эрх

Газар өмчлөл:
  • хувь хүн, өмчийн гэрчилгээгүй
Газар ашиглах эрх:
  • хувь хүн
Ус ашиглах эрх:
  • нээлттэй хүртэх (зохион байгуулалтгүй)
Тайлбар:

Presence of a community bore hole

5.9 Дэд бүтэц, үйлчилгээний хүртээмж

эрүүл мэнд:
  • ядуу
  • дунд зэргийн
  • сайн
боловсрол:
  • ядуу
  • дунд зэргийн
  • сайн
техник зөвлөгөө:
  • ядуу
  • дунд зэргийн
  • сайн
хөдөлмөр эрхлэлт (жишээ нь, ХАА-аас өөр):
  • ядуу
  • дунд зэргийн
  • сайн
зах зээл:
  • ядуу
  • дунд зэргийн
  • сайн
эрчим хүчний хангамж:
  • ядуу
  • дунд зэргийн
  • сайн
зам тээвэр:
  • ядуу
  • дунд зэргийн
  • сайн
усан хангамж ба ариутгал:
  • ядуу
  • дунд зэргийн
  • сайн
санхүүгийн үйлчилгээ:
  • ядуу
  • дунд зэргийн
  • сайн

6. Үр нөлөө ба дүгнэлт

6.1 Технологийн талбайд үзүүлсэн нөлөө

Нийгэм-эдийн засгийн үр нөлөө

Үйлдвэрлэл

газар тариалангийн үйлдвэрлэл

буурсан
нэмэгдсэн
ГТМ хэрэгжихээс өмнөх тоо хэмжээ:

25 bunches per month.

ГТМ хэрэгжиснээс хойшхи тоо хэмжээ:

35 bucnhes per month.

үр тарианы чанар

буурсан
нэмэгдсэн
Тайлбар/ тодорхой дурьдах:

Water moisture retention, better growth.

газрын менежмент

саад учирсан
хялбаршсан
Тайлбар/ тодорхой дурьдах:

Mulch grass locally available, less costs, use of local labour.

Орлого, зарлага

ХАА-н зардал

Нэмэгдсэн
Буурсан
Тайлбар/ тодорхой дурьдах:

Purchase of hoes and pangas which don't take a lot of money.

тухайн аж ахуйн орлого

буурсан
нэмэгдсэн
Тайлбар/ тодорхой дурьдах:

From the sale of banana.

ажлын хэмжээ

Нэмэгдсэн
Буурсан
Тайлбар/ тодорхой дурьдах:

Reduced work load in the long run.

Нийгэм-соёлын үр нөлөө

ГТМ/ газрын доройтлын мэдлэг

буурсан
сайжирсан
Тайлбар/ тодорхой дурьдах:

Knowledge on how to mulch and distance.

Экологийн үр нөлөө

Усны эргэлт/ илүүдэл

усны хэмжээ

буурсан
нэмэгдсэн
Тайлбар/ тодорхой дурьдах:

Retained by the mulched material.

ус хураах / цуглуулах

буурсан
сайжирсан
Тайлбар/ тодорхой дурьдах:

Due to use of mulch material.

гадаргын урсац

Нэмэгдсэн
Буурсан
Тайлбар/ тодорхой дурьдах:

Because of mulching.

Хөрс

хөрсний чийг

буурсан
нэмэгдсэн
Тайлбар/ тодорхой дурьдах:

Kept within the mulch.

хөрсөн бүрхэвч

буурсан
сайжирсан
Тайлбар/ тодорхой дурьдах:

Mulch material.

хөрс алдагдах

Нэмэгдсэн
Буурсан
Тайлбар/ тодорхой дурьдах:

Reduced due to application of mulching

хөрсний органик нэгдэл/ хөрсөнд агуулагдах карбон

буурсан
нэмэгдсэн
Тайлбар/ тодорхой дурьдах:

Due to decomposition of mulch grass.

6.2 Технологийн талбайн гадна үзүүлсэн үр нөлөө

Усны хүртээмж

буурсан
нэмэгдсэн
Тайлбар/ тодорхой дурьдах:

Kept within the mulch to be utilised by the banana during the dry season.

6.3 Технологийн уур амьсгалын өөрчлөлт, цаг агаарын гамшигт үзэгдэлд өртөх байдал ба эмзэг байдал (газар ашиглагчийн бодлоор)

Уур амьсгалын аажим өөрчлөлт

Уур амьсгалын аажим өөрчлөлт
Улирал Өсөх эсвэл буурах Технологи түүний нөлөөг хэрхэн бууруулж байна?
жилийн дундаж температур Бууралт маш сайн
улирлын температур чийглэг/борооны улирал Өсөлт сайн
жилийн дундаж хур тундас Бууралт дунд зэрэг

Уур амьсгалаас хамаарах аюул (гамшиг)

Биологийн гамшиг
Технологи түүний нөлөөг хэрхэн бууруулж байна?
шавьж / хорхойн олшрол дунд зэрэг

6.4 Өртөг ба ашгийн шинжилгээ

Бий болгох зардалтай харьцуулахад ямар ашиг өгсөн бэ (газар ашиглагчийн бодлоор)?
Богино хугацаанд эргэн төлөгдөх байдал:

эерэг

Урт хугацаанд эргэн төлөгдөх байдал:

маш эерэг

Арчилгаа/урсгал зардалтай харьцуулахад ямар ашиг өгсөн бэ (газар ашиглагчийн бодлоор)?
Богино хугацаанд эргэн төлөгдөх байдал:

эерэг

Урт хугацаанд эргэн төлөгдөх байдал:

эерэг

Тайлбар:

Mulching using grass reduced workload in the short run associated with less costs in the long run .The labour that would be used for weeding and its associated costs reduce since no weeding is required when the banana is mulched. Mulching reduces weeds and increases water moist which increases banana production due to decomposed mulched material (grass).

6.5 Технологи нэвтрүүлэлт

  • 1-10 %
Боломжтой бол, тоогоор илэрхийл (өрхийн тоо эсвэл бүрхэх талбай):

5

Технологи нэвтрүүлсэн хүмүүсээс хэд нь өөрийн хүчээр технологийг хэрэгжүүлсэн бэ, өөрөөр хэлбэл гадны тусламж дэмжлэг авалгүйгээр?
  • 0-10%

6.6 Дасан зохицох

Бий болсон өөрчлөлтөд зохицуулан технологийг өөрчилсөн үү?

Тийм

Хэрэв Тийм бол ямар өөрчлөлтөд дасан зохицсон бэ:
  • уур амьсгалын өөрчлөлт/ экстрим үзэгдэл
Дасан зохицох зорилгоор технологид хийсэн өөрчлөлт (хийц, материал, төрөл зүйл г.м.):

Planting fertilizer trees (Calliandra).

6.7 Технологийн давуу тал/боломжууд

Газар ашиглагчдын тодорхойлсон давуу тал/боломжууд
Control weeds and improve soil fertility after decomposition.
Uses local available grass materials within the banana (musa) garden for mulching which would be considered a waste.
Cost effective. Low labour and transport costs since the grass mulch is locally obtained within the same field.
Эмхэтгэгч, бусад мэдээлэл өгсөн хүмүүсийн өнцгөөс тодорхойлсон давуу тал/боломжууд
Appropriate for farmers with low income.
Is scalable, requires low labour and input costs.

6.8 Технологийн дутагдалтай/сул тал/аюул болон тэдгээрийг хэрхэн даван туулах арга зам

Газар ашиглагч нарын тодорхойлсон сул тал/ дутагдал/ эрсдэл Тэдгээрийг хэрхэн даван туулах вэ?
Harbours insects which attack young suckers. Apply pesticides.
The technology is easily affected by roaming animals searching for pasture during the dry season when there is normally shortage of pasture. Put in place byelws on controlled grazing
Integrate fertilizer trees (calliandra and Grivellea) in the practice as an alternative.
Эмхэтгэгч, бусад мэдээлэл өгсөн хүмүүсийн өнцгөөс тодорхойлсон сул тал/ дутагдал/ эрсдэл Тэдгээрийг хэрхэн даван туулах вэ?
Mulching can increase the risk of diseases especially if the grasses are obtained from outside the garden. First use the grass in the same field.
Mulching alone may not be a solution to increase production. The farmer needs also to mange well the banana by cutting banana leaves which can also act as mulching material. Knowledge and skills be provided by the extension agent.

7. Ном зүй ба холбоосууд

7.1 Мэдээлэл цуглуулсан арга/эх үүсвэр

  • Хээрийн уулзалт, судалгаа

01

  • Газар ашиглагчтай хийсэн ярилцлага

01

Мэдээллийг хэзээ (газар дээр нь) цуглуулсан бэ?

25/05/2017

Холбоос ба модулууд

Бүгдийг дэлгэх Бүгдийг хаах

Модулууд