1.2 Технологийг үнэлэх, баримтжуулах ажилд хамаарах мэдээлэл өгсөн хүмүүс, байгууллагуудын холбоо барих мэдээлэл

Технологи баримтжуулах/үнэлэх ажилд дэмжлэг үзүүлсэн төслийн нэр (шаардлагатай бол)

Integrated natural resources management in drought-prone and salt-affected agricultural production landscapes in Central Asia and Turkey ((CACILM-2))

Технологи баримтжуулах/үнэлэх ажилд дэмжлэг үзүүлсэн байгууллага(ууд)-ын нэр (шаардлагатай бол)

Design and Research UZGIP Institute, Ministry of Water Resources (UzGIP) - Узбекстан

1.3 ВОКАТ-аар баримтжуулсан өгөгдлийг ашиглахтай холбоотой нөхцөл

Эмхэтгэгч болон гол мэдээлэгч хүн(хүмүүс) WOCAT аргачлалаар баримтжуулсан мэдээллийг ашиглахтай холбоотой нөхцлийг хүлээн зөвшөөрсөн:

Тийм

1.4 Технологи тогтвортой гэдгийг баталгаажуулах

Энэ технологийг газрын доройтлыг бууруулж, газрын тогтвортой менежментийг хангахад тохиромжтой гэж үзэж болох уу?

Үгүй

2.1 Технологийн товч тодорхойлолт

Технологийн тодорхойлолт:

Создание насаждений из засухоустойчивых древесных пород на склоновых богарных землях обеспечит повышение продуктивности богарных земель и доходов местного населения. Локальное облесение богарной пашни предоставит экологические выгоды - снижение рисков водной эрозии, смягчение воздействия изменения климата путем секвестрации СО2 в древесной биомассе и почве, а также способствует общему оздоровлению окружающей среды.

2.2 Технологийн дэлгэрэнгүй тодорхойлолт

Тодорхойлолт:

Данная технология была внедрена в рамках проекта ГЭФ/ФАО «Поддержка решений по продвижению и распространению устойчивого использования земельных ресурсов» (DS-SLM) (2015-2018) на участке богарной пашни в Камашинском районе Кашкадарьинской области. Богарные пахотные земли в Узбекистане, занимающие площадь около 743тыс.га, расположены в предгорной зоне на адырах. Склоны богарных угодий подвергаются водной эрозии, что требует особых приемов и специальных мероприятий при выращивании культур для сохранения верхнего плодородного слоя почвы и влагосбережения. Технология агролесомелиорации богарной пашни представляет собой создание участков насаждений из засухоустойчивых древесных пород на небольших террасах.
Технология включает следующие мероприятия:
1.Проводится традиционная подготовка земли - вспашка, боронование, малование
2.Выполняется поделка мелких террас ручным способом с уклоном, противоположным уклону склона, шириной 1м и с расстоянием между террасами 5 м
3. Изолированный участок агролесничества огораживают металлической сеткой или другим способом, чтобы предотвратить повреждение скотом.
4. Весной (в марте ) проводится посадка саженцев по схеме 5 х 5 м.
5.Дальнейшие мероприятия включают уход за посадками:
- примитивный капельный полив с помощью полиэтиленовых баклажек (первые 2-3года).
- внесение удобрений (навоз, компосты),
- мероприятия по борьбе с вредителями и болезнями. Ранней весной (до появления почек) проводят обработку деревьев против вредителей медным купоросом из расчета 100-150 грамм на 10л воды. В марте проводят побелку ствола известью. Против корнегрызущих гусениц жуков междурядья обрабатывают 57% препаратом фуфанон 0,6-1,0 л/га, или 30% препаратом бензофосфата из расчета 2,0-2,3 кг/га.
Стоимость внедрения технологии достаточно высокая - порядка 1200 долл.США, что является сдерживающим фактором для ее широкого распространения. Основные затраты относятся к начальному периоду – поделке террас, приобретению и посадке саженцев. В дальнейшем затраты снижаются – отпадает потребность в поливе, снижается засоренность в результате конкуренции с подросшими деревьями.
Особенностью богарных условий на территории применения технологии является низкая обеспеченность осадками. Климат и погода обусловливают низкую и неустойчивую урожайность озимой пшеницы, которая традиционно выращивается на богарных землях. Для повышения продуктивности богары в настоящее время расширяются площади под засухоустойчивыми видами культур, такими, как софлор. Поиск альтернативных решений и поддержка местного сообщества, основное занятие которого богарное земледелие и скотоводство, имеет первостепенное значение для повышения уровня жизни и благосостояния.

2.3 Технологийн гэрэл зураг

2.5 Энэ үнэлгээнд хамрагдсан технологийг хэрэгжүүлсэн улс орон/ бүс нутаг/ байршил

2.6 Хэрэгжсэн хугацаа

Хэрэгжүүлсэн он:

2015

Байгуулсан тодорхой оныг мэдэхгүй бол баримжаа хугацааг тодорхойл:

• <10 жилийн өмнө (саяхны)

2.7 Технологийн танилцуулга

Технологийг хэрхэн нэвтрүүлснийг тодорхойл:

• Гадны төсөл/хөтөлбөрийн дэмжлэгтэйгээр

3.1 Технологийн үндсэн зорилго (ууд)

• газрын доройтлыг бууруулах, сэргийлэх, нөхөн сэргээх
• биологийн төрөл зүйлийг хамгаалах / сайжруулах
• уур амьсгалын өөрчлөлт, түүний үр нөлөөг багасгах

3.2 Технологи нэвтрүүлсэн газрын одоогийн газар ашиглалтын хэлбэр(үүд)

Нэг газр нутгийн хэмжээнд хэрэгжих холимог газар ашиглалт:

Үгүй

3.3 Технологи хэрэгжүүлснээр газар ашиглалтад өөрчлөлт гарсан уу?

Технологи хэрэгжүүлснээр газар ашиглалтад өөрчлөлт гарсан уу?

• Тийм (Технологи хэрэгжүүлэхээс өмнөх үеийн газар ашиглалтын талаархи асуулгыг бөглөнө үү)

Нэг газр нутгийн хэмжээнд хэрэгжих холимог газар ашиглалт:

Тийм

Газар ашиглалтын холимог тогтолцоог (тарилан/бэлчээр/ой мод) тодорхойл:

• ХАА-н ойжуулалт

3.4 Усан хангамж

Технологи хэрэгжүүлсэн газрын усан хангамж:

• Байгалийн усалгаатай

3.5 Технологи ГТМ-ийн аль бүлэгт хамаарах вэ

• ХАА-н ойжуулалт
• хөрс/ ургамлын бүрхэвч сайжруулах
• Налуугийн арга хэмжээ

3.6 Технологийг бүрдүүлэх ГТМ арга хэмжээ

3.7 Технологид харгалзах газрын доройтлын төрөл

3.8 Газрын доройтлоос урьдчилан сэргийлэх, сааруулах ба нөхөн сэргээх

Газрын доройтолтой холбоотойгоор Технологи ямар зорилго тавьсан болохыг тодорхойл:

• Газрын доройтлыг бууруулах

4.1 Технологийн техник зураг

4.2 Материал болон зардалд хамаарах ерөнхий мэдээлэл

Үнэ өртөг, оруулсан хувь нэмрийг хэрхэн тооцсоныг тодорхойл:

• Технологийн нэгж тус бүр

Үнэ өртөгийг тооцоход ашигласан мөнгөн нэгж:

• Ам.доллар

4.3 Бий болгох үйл ажиллагаа

	Үйл ажиллагаа	Хугацаа (улирал)
1.	Вспашка, малование, боронование	февраль
2.	Ручная поделка террас	февраль
3.	Огораживание участка	февраль
4.	Посадка саженцев	февраль-март
5.	Поливы для приживаемости саженцев	март-октябрь

Тайлбар:

Все мероприятия необходимо проводить в сжатые сроки, чтобы закончить посадку ранней весной (конец февраля - начало марта, в зависимости от погоды) для максимального использования благоприятных погодных условий

4.4 Бий болгоход шаардагдсан зардал, хөрөнгийн өртөг

	Зардлын нэр, төрөл	Хэмжих нэгж	Тоо хэмжээ	Нэгжийн үнэ	Зардал бүрийн нийт өртөг	Нийт дүнгээс газар ашиглагчийн төлсөн %
Хөдөлмөр эрхлэлт	Труд рабочих (поделка террас, посадка, уход за деревьями)	га	1.0	436.0	436.0
Тоног төхөөрөмж	Использование машин (вспашка, боронование, малование)	га	1.0	87.0	87.0
таримал материал	Саженцы	шт	280.0	3.0	840.0
Барилгын материал	Огораживание участка стальной сеткой		1.0	349.0	349.0
Технологи бий болгох нийт үнэ өртөг					1712.0
Технологи бий болгох нийт үнэ өртөг, ам.доллар					1712.0

Хэрэв газар ашиглагч нийт зардлын 100% -иас бага хэсгийг төлсөн бол хэн голлох зардлыг гаргасан бэ:

Проектом

4.5 Арчилгаа/ урсгал үйл ажиллагаа

	Үйл ажиллагаа	Хугацаа/ давтамж
1.	Уход за посевами (полив из баклажек первые 2 года)	вегетация
2.	Борьба с вредителями: - обработка препаратами (медный купорос, фуфанон, бензофосфат)	Ранней весной до набухания почек
3.	Борьба с вредителями: - побелка стволов известью	в течение вегетации по потребности

4.6 Арчилгаа/урсгал ажилд шаардагдсан зардал, хөрөнгийн өртөг (нэг жилд)

	Зардлын нэр, төрөл	Хэмжих нэгж	Тоо хэмжээ	Нэгжийн үнэ	Зардал бүрийн нийт өртөг	Нийт дүнгээс газар ашиглагчийн төлсөн %
Хөдөлмөр эрхлэлт	Труд рабочего по уходу за деревьями	га	1.0	200.0	200.0	100.0
Тоног төхөөрөмж	Использование машин	га	1.0	60.0	60.0	100.0
Бусад	Охрана участка	га	1.0	60.0	60.0	100.0
Технологийн арчилгаа/урсгал үйл ажиллагаанд шаардагдах нийт үнэ өртөг					320.0
Технологи арчилах ба урсгал ажлын нийт үнэ өртөг, ам.доллар					320.0

Тайлбар:

Затраты на посадку деревьев используются в 1 год внедрения технологии, в дальнейшем затраты включают стоимость ухода за насаждениями, замену высохших деревьев и охрану.

4.7 Зардалд нөлөөлж байгаа хамгийн чухал хүчин зүйл

Өртөг, зардалд нөлөөлөх гол хүчин зүйл:

Наибольшие затраты относятся к поделке террас, приобретению саженцев и огораживанию участка. Однако, огораживание участка может быть выполнено другим, более дешевым способом, вместо металлической сетки используя др. материал

5.1 Уур амьсгал

5.2 Гадаргын хэлбэр

Технологи дараах асуудалд хандсан эсэхийг тодорхойл:

• хамааралгүй

Гадаргын талаархи тодорхойлолт ба бусад тайлбар:

520 м над у.м, крутизна склонов 8-16%

5.3 Хөрс

5.4 Усны хүртээмж ба чанар

Усны давсжилтын асуудал бий юу?

Үгүй

Энэ газар үерт автдаг уу?

Үгүй

Усны чанар, нөөцийн талаархи тайлбар ба бусад тодорхойлолт:

В богарной зоне отсутствуют поверхностные источники питьевой воды. Для питья используют подземную воду из скважин или привозную

5.5 Биологийн олон янз байдал

Биологийн олон янз байдлын талаархи тайлбар ба бусад тодорхойлолт:

Богарная зона земледелия характеризуется бедным видовым разнообразием из-за недостатка естественного увлажнения. Основные культуры богары – оз.пшеница и ячмень, софлор, подсолнечник. К концу лета поверхность почвы становится практически оголенной, без растительности

5.6 Технологи нэвтрүүлсэн газар ашиглагчдын тухай мэдээлэл

5.7 Газар ашиглагчийн технологи нэвтрүүлсэн газрын дундаж талбайн хэмжээ

5.8 Газар эзэмшил, газар ашиглах эрх, ус ашиглах эрх

Газар өмчлөл:

• төрийн
• хувь хүн, өмчийн гэрчилгээтэй

Газар ашиглах эрх:

• түрээсийн хэлбэрээр
• хувь хүн

Ус ашиглах эрх:

• хувь хүн

Газар ашиглах эрх нь уламжлалт эрхзүйн тогтолцоонд суурилсан уу?

Тийм

5.9 Дэд бүтэц, үйлчилгээний хүртээмж

6.1 Технологийн талбайд үзүүлсэн нөлөө

Нийгэм-эдийн засгийн үр нөлөө

Үйлдвэрлэл

Усны хүртээмж ба чанар

Орлого, зарлага

Экологийн үр нөлөө

Хөрс

Биологийн олон янз байдал: ургамал, амьтан

Уур амьсгал болон гамшгийн эрсдлийг бууруулах

6.2 Технологийн талбайн гадна үзүүлсэн үр нөлөө

6.3 Технологийн уур амьсгалын өөрчлөлт, цаг агаарын гамшигт үзэгдэлд өртөх байдал ба эмзэг байдал (газар ашиглагчийн бодлоор)

Уур амьсгалын аажим өөрчлөлт

Уур амьсгалын аажим өөрчлөлт

	Улирал	Өсөх эсвэл буурах	Технологи түүний нөлөөг хэрхэн бууруулж байна?
жилийн дундаж температур		Өсөлт	сайн
улирлын температур	зун	Өсөлт	муу
жилийн дундаж хур тундас		Бууралт	муу
улирлын хур тундас	хавар	Бууралт	маш муу
улирлын хур тундас	зун	Бууралт	дунд зэрэг
улирлын хур тундас	намар	Бууралт	маш муу

Уур амьсгалаас хамаарах аюул (гамшиг)

Уур амьсгалын гамшиг

	Технологи түүний нөлөөг хэрхэн бууруулж байна?
ган гачиг	дунд зэрэг

Уур амьсгалд хамаарах бусад үр дагавар

Уур амьсгалд хамаарах бусад үр дагавар

	Технологи түүний нөлөөг хэрхэн бууруулж байна?
ургалтын хугацаа нэмэгдэх	маш сайн

6.4 Өртөг ба ашгийн шинжилгээ

Бий болгох зардалтай харьцуулахад ямар ашиг өгсөн бэ (газар ашиглагчийн бодлоор)?

Арчилгаа/урсгал зардалтай харьцуулахад ямар ашиг өгсөн бэ (газар ашиглагчийн бодлоор)?

Тайлбар:

Долгосрочные положительные выгоды: сохранение и повышение биоразнообразия, повышение доходов населения, занятость

6.5 Технологи нэвтрүүлэлт

• жишээ/ туршилт

Технологи нэвтрүүлсэн хүмүүсээс хэд нь өөрийн хүчээр технологийг хэрэгжүүлсэн бэ, өөрөөр хэлбэл гадны тусламж дэмжлэг авалгүйгээр?

• 0-10%

6.6 Дасан зохицох

Бий болсон өөрчлөлтөд зохицуулан технологийг өөрчилсөн үү?

Үгүй

6.7 Технологийн давуу тал/боломжууд

Газар ашиглагчдын тодорхойлсон давуу тал/боломжууд
Дополнительный источник доходов

Эмхэтгэгч, бусад мэдээлэл өгсөн хүмүүсийн өнцгөөс тодорхойлсон давуу тал/боломжууд
Дополнительный источник дохода
Улучшение окружающего агроландшафта
Предотвращение эрозии

6.8 Технологийн дутагдалтай/сул тал/аюул болон тэдгээрийг хэрхэн даван туулах арга зам

Газар ашиглагч нарын тодорхойлсон сул тал/ дутагдал/ эрсдэл	Тэдгээрийг хэрхэн даван туулах вэ?
Высокая стоимость внедрения и длительный период ожидания выгод.	Воспользоваться кредитом, искать дополнительные источники дохода на период пока технология начнет приносить доход
Отсутствие информации	Проводить обучение, тренинги

Эмхэтгэгч, бусад мэдээлэл өгсөн хүмүүсийн өнцгөөс тодорхойлсон сул тал/ дутагдал/ эрсдэл	Тэдгээрийг хэрхэн даван туулах вэ?
Длительный период ожидания выгод	Воспользоваться кредитом, искать дополнительные источники дохода на период пока технология начнет приносить доход

7.1 Мэдээлэл цуглуулсан арга/эх үүсвэр

7.2 Ном, хэвлэлийн ишлэл

Гарчиг, зохиогч, он, ISBN:

Хамзина Т.И. и др. ПРАКТИКИ И ТЕХНОЛОГИИ ДЛЯ УСТОЙЧИВОГО ИСПОЛЬЗОВАНИЯ ОРОШАЕМЫХ И БОГАРНЫХ ЗЕМЕЛЬ, ПОДВЕРЖЕННЫХ ЗАСОЛЕНИЮ И ЗАСУХЕ 2017

Хаанаас авч болох вэ? Зардал?

Сборник научно-практической конференции. Ташкент