1.2 ព័ត៌មានលម្អិតពីបុគ្គលសំខាន់ៗ និងស្ថាប័នដែលចូលរួមក្នុងការវាយតម្លៃ និងចងក្រងឯកសារនៃបច្ចេកទេស

ឈ្មោះគម្រោងដែលបានចងក្រងឯកសារ/ វាយតម្លៃលើបច្ចេកទេស (បើទាក់ទង)

Projet de Gestion Participative et Intégrée des Bassins Versants pour la Lutte contre l’Erosion (FAO/GPC/MOR/050/SWI)

ឈ្មោះអង្គភាពមួយ (ច្រើន) ដែលបានចងក្រងឯកសារ/ វាយតម្លៃបច្ចេកទេស (បើទាក់ទង)

Bern University of Applied Sciences, School of Agricultural, Forest and Food Sciences (HAFL) - ប្រទេសស្វ៊ីស

1.3 លក្ខខណ្ឌទាក់ទងទៅនឹងការប្រើប្រាស់ទិន្នន័យដែលបានចងក្រងតាមរយៈ វ៉ូខេត

អ្នកចងក្រង និង(បុគ្គលសំខាន់ៗ)យល់ព្រមទទួលយកនូវលក្ខខណ្ឌនានាទាក់ទងទៅនឹងការប្រើប្រាស់ទិន្នន័យដែលបានចងក្រងតាមរយៈវ៉ូខេត:

បាទ/ចា៎

1.4 សេចក្តីប្រកាសស្តីពីចីរភាពនៃការពណ៌នាពីបច្ចេកទេស

តើបច្ចេកទេសដែលបានពណ៌នានេះមានបញ្ហាដែលផ្តោតលើការធ្លាក់ចុះគុណភាពដី, បើដូច្នេះវាមិនអាចត្រូវបានប្រកាសថាជាបច្ចេកទេសនៃការគ្រប់គ្រងប្រកបដោយចីរភាពទេ?

ទេ

មតិយោបល់:

La taille des frênes en elle même est durable. Par contre la surtaille (spécialement l'étêtage), et le surpâturage empêchant la régénération. La technologie nécessiterait une partie "plantation" ou "protection de la régénération" afin d'être complètement durable.

2.1 ការពណ៌នាដោយសង្ខេបពីបច្ចេកទេស

និយមន័យបច្ចេកទេស:

Des frênes dimorphes sont utilisés comme arbres fourragers, les branches nourries sur place au bétail, les arbres étant taillés en têtard pour permettre la régénération de l'arbre.

2.2 ការពណ៌នាលម្អិតពីបច្ចេកទេស

ការពណ៌នា:

La taille du frêne en têtard est appliquée dans l'Atlas Marocain par les communautés rurales nomades et sédentaires. La taille du frêne ne peut être faite que sur des terrains privés, ou alors avec l'accord et sous la supervision du Haut Commissariat aux Eaux et Forêts et à la Lutte Contre la Désertification. Ceci est à prendre en considération avant de mettre en œuvre cette technologie.

La zone est semi-aride, sévèrement dégradée, avec des pertes de sol importantes. La déforestation et le surpâturage sont les principales sources de cette dégradation. La perte en sol est totale dans certaines zones, avec des arbres perchés sur leurs racines à 50 cm au-dessus de la roche mère. Ceci conduit à des inondations en aval, et induit des destructions d’infrastructure et de terres cultivées très couteuses.

En automne, des frênes sont taillés toutes les quelques années à plus de 2 m du sol. Ceci forme les arbres en têtard, à un ou plusieurs troncs. Le bétail est nourri avec les branches, car le feuillage constitue un très bon fourrage.

Le but de la taille des frênes est de nourrir le bétail à long terme, spécialement en temps de difficultés environnementales, l’automne. L'arbre, du a son enracinement profond, est moins sujet aux aléas de la météo que les plantes à enracinement peu profond, spécialement les cultures annuelles. La taille à une hauteur que le bétail n’atteint pas de lui-même permet de gérer les ressources fourragères en évitant un surpâturage, qui est principalement dû à une récurrence trop fréquente du broutage, avant que la plante se soit rétablie. Les arbres taillés sont anciens, la plantation ou la mise en défens de jeunes frênes ne se fait pas par la population dans la zone de Midelt.

Vu que les arbres dans les parcours sont principalement sur des terres domaniales dans lesquelles les éleveurs ont des droits de pâturages, la taille des frênes nécessite l'accord du Haut Commissariat aux Eaux et Forêts, comme tout ébranchage. Par contre, le surpâturage de jeunes frênes, qui est plus problématique d’un point de vue environnemental, n’est pas sujet à des contrôles. De ce fait, la pratique durable est plus difficile à pratiquer, malgré le fait qu'elle soit meilleure des points de vue production fourragère et environnementale.

2.3 ​រូបភាពនៃបច្ចេកទេស

2.5 ប្រទេស/តំបន់/ទីតាំងកន្លែង ដែលបច្ចេកទេសត្រូវបានអនុវត្ត និងបានគ្រប់ដណ្តប់ដោយការវាយតម្លៃនេះ

2.6 កាលបរិច្ឆេទនៃការអនុវត្ត

ប្រសិនបើមិនច្បាស់ឆ្នាំ សូមបញ្ជាក់កាលបរិច្ឆេទដែលប្រហាក់ប្រហែល:

• ច្រើនជាង 50 ឆ្នាំមុន (ប្រពៃណី)

2.7 ការណែនាំពីបច្ចេកទេស

សូមបញ្ជាក់តើបច្ចេកទេសត្រូវបានណែនាំឱ្យអនុវត្តដោយរបៀបណា:

• ជាផ្នែកនៃប្រព័ន្ធប្រពៃណី (> 50 ឆ្នាំ)

3.1 គោលបំណងចម្បង (១​ ឬច្រើន)​ នៃបច្ចេកទេសនេះ

• ធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវផលិតកម្ម

3.2 ប្រភេទដីប្រើប្រាស់មួយប្រភេទ (ច្រើនប្រភេទ) ដែលបានអនុវត្តបច្ចេកទេស

ដីប្រើប្រាស់ចម្រុះនៅលើដីតែមួយ:

បាទ/ចា៎

បញ្ជាក់ពីប្រភេទដីច្រើនប្រភេទ (ដីដាំដំណាំ/ដីចិញ្ចឹមសត្វ/ដីព្រៃឈើ):

• ដីព្រៃឈើ និងដីចិញ្ចឹមសត្វ

មតិយោបល់:

Arbre: frêne dimorphe (Fraxinus dimorpha)
Nombre de période de croissance par an: 1
Densité d'élevage/ chargement: Zone surpâturée, plusieurs fois la capacité de charge en bétail dans les parcours.

3.4 ការផ្គត់ផ្គង់ទឹក

ការផ្គត់ផ្គង់ទឹកនៅកន្លែងអនុវត្តបច្ចេកទេស:

• ទឹកភ្លៀង

មតិយោបល់:

Principalement en pluvial. Certains frênes se trouvent dans des zones irriguées, ou le long de seguias.

3.5 ក្រុម SLM ដែលបច្ចេកទេសស្ថិតនៅក្នុង

• កសិរុក្ខកម្ម
• កសិរុក្ខកម្ម (pastoralism) និងការគ្រប់គ្រងដីសម្រាប់ចិញ្ចឹមសត្វ

3.6 វិធានការ SLM ដែលបញ្ចូលនូវបច្ចេកទេស

3.7 កំណត់ប្រភេទនៃការធ្លាក់ចុះគុណភាពដីសំខាន់ៗដែលបច្ចេកទេសនេះបានដោះស្រាយ

3.8 ការពារ កាត់បន្ថយ ឬស្តារឡើងវិញនៃការធ្លាក់ចុះគុណភាពដី

បញ្ជាក់ពីគោលដៅរបស់បច្ចេកទេស ដែលផ្តោតទៅការធ្លាក់ចុះគុណភាពដី:

• ការកាត់បន្ថយការធ្លាក់ចុះគុណភាពដី

4.1 គំនូសបច្ចេកទេសនៃបច្ចេកទេសនេះ

4.2 ព័ត៌មានទូទៅដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការគណនាធាតុចូល និងថ្លៃដើម

កំណត់របៀបនៃការគណនាថ្លៃដើម និងធាតុចូល:

• ក្នុងឯកតាបច្ចេកទេស

ផ្សេងៗ/ រូបិយប័ណ្ណជាតិ (បញ្ជាក់):

Dirham

បើពាក់ព័ន្ធសូមកំណត់អត្រាប្តូរប្រាក់ពីដុល្លាទៅរូបិយប័ណ្ណតំបន់ (ឧ.​​ 1 ដុល្លារ​ = 79.9 រៀលនៃរូបិយប័ណ្ណប្រេស៊ីល) ៖ 1 ដុល្លារ =:

10,0

4.3 សកម្មភាពបង្កើត

មតិយោបល់:

Les frênes utilisés sont ceux, principalement anciens, issus de régénération naturelle. Donc il n'y a pas de mise en place, seulement les activités récurrentes.

4.5 សកម្មភាពថែទាំ

	សកម្មភាព	ពេលវេលា/ ភាពញឹកញាប់
1.	Taille des frênes	En automne, avant la tombée des feuiles, toutes les quelques années.

មតិយោបល់:

La fréquence de taille n'est pas la même partout, elle dépend de la nécéssité, ainsi que des connaissances de gestion. Selon Genin et al., (2016), la taille tous les 4 ans serait optimale d'un point de vue de production fourragère.

4.6 កំណត់ថ្លៃដើមសម្រាប់ការថែទាំ/ សកម្មភាពរបស់បច្ចេកទេស (ក្នុងរយៈពេលមួយឆ្នាំ)

	បញ្ជាក់ពីធាតុចូល	ឯកតា	បរិមាណ	ថ្លៃដើមក្នុងមួយឯកតា	ថ្លៃធាតុចូលសរុប	% នៃថ្លៃដើមដែលចំណាយដោយអ្នកប្រើប្រាស់ដី
កម្លាំងពលកម្ម	Taille d'un frêne	heures	0,5	14,0	7,0	100,0
សម្ភារៈ	Hache ou sécateur	piece	1,0	60,0	60,0	100,0
ថ្លៃដើមសរុបសម្រាប់ការថែទាំដំណាំតាមបច្ចេកទេស					67,0
ថ្លៃដើមសរុបសម្រាប់ការថែទាំដំណាំតាមបច្ចេកទេសគិតជាដុល្លារ					6,7

4.7 កត្តាសំខាន់បំផុតដែលមានឥទ្ធិពលដល់ការចំណាយ

ពណ៌នាពីកត្តាប៉ះពាល់ចម្បងៗទៅលើថ្លៃដើម:

Le facteur affectant les couts le plus est le temps de travail. Mais l'organisation de la coupe est plus demandeuse en temps que la coupe en elle-même.

5.1 អាកាសធាតុ

5.2 សណ្ឋានដី

បញ្ជាក់ថាតើបច្ចេកទេសនេះត្រូវបានអនុវត្តន៍នៅក្នុង:

• មិនពាក់ព័ន្ធទាំងអស់

មតិយោបល់ និងបញ្ចាក់បន្ថែមអំពីសណ្ឋានដី :

Les frênes sont utilisés la ou ils poussent, que ce soit dans les vallées ou les flancs de montagne en altitude.

5.3 ដី

បើអាចសូមភ្ជាប់ការពណ៌នាពីដីឱ្យបានច្បាស់ ឬព័ត៌មានដែលអាចទទួលបាន ឧ. ប្រភេទដី, pH ដី/ ជាតិអាស៊ីត, សមត្ថភាពផ្លាស់ប្តូរកាចុង, វត្តមាននីត្រូសែន, ភាពប្រៃ ។ល។:

A certains endroits la terre est érodée au point d'être sur la roche mère.

5.4 ទឹកដែលអាចទាញមកប្រើប្រាស់បាន និងគុណភាពទឹក

តើទឹកជំនន់កំពុងកើតមាននៅតំបន់នេះដែររឺទេ?

ទេ

5.5 ជីវៈចម្រុះ

5.6 លក្ខណៈនៃអ្នកប្រើប្រាស់ដីដែលអនុវត្តបច្ចេកទេស

5.7 ទំហំផ្ទៃដីជាមធ្យមនៃដីប្រើប្រាស់ដោយអ្នកប្រើប្រាស់ដី ក្នុងការអនុវត្ត​បច្ចេកទេស

5.8 ភាពជាម្ចាស់ដី កម្មសិទ្ធប្រើប្រាស់ដី និងកម្មសិទ្ធប្រើប្រាស់ទឹក

ភាពជាម្ចាស់ដី:

• ភូមិ
• ឯកជន មិនមានកម្មសិទ្ធ

កម្មសិទ្ធិប្រើប្រាស់ដី:

• ជាក្រុម (មានដែនកំណត់)
• ឯកជន

កម្មសិទ្ធប្រើប្រាស់ទឹក:

• ជាក្រុម (មានដែនកំណត់)

5.9 ការប្រើប្រាស់សេវាកម្ម និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ

6.1 ផលប៉ះពាល់ក្នុងបរិវេណអនុវត្តបច្ចេកទេសដែលកើតមាន

ផលប៉ះពាល់លើសេដ្ឋកិច្ចសង្គម

ផលិតផល

ផលប៉ះពាល់ទៅលើវប្បធម៌សង្គម

ផលប៉ះពាល់ទៅលើអេកូឡូស៊ី

ដី

ការកាត់បន្ថយហានិភ័យនៃគ្រោះមហន្តរាយ និងគ្រោះអាកាសធាតុ

6.2 ផលប៉ះពាល់ក្រៅបរិវេណអនុវត្តបច្ចេកទេសដែលកើតមាន

វាយតម្លៃផលប៉ះពាល់ក្រៅបរិវេណអនុវត្តបច្ចេកទេស (វាស់វែង):

La question est quelle est la comparaison: est-ce comparé à une terre surpâturée sans frênes, ou a une zone théorique (donc non existante dans la zone) dans laquelle le frêne ne serait pas touché par le bétail?

6.3 ភាពប្រឈម និងភាពរួសនៃបច្ចេកទេសទៅនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងគ្រោះអាកាសធាតុ/ គ្រោះមហន្តរាយ (ដែលដឹងដោយអ្នកប្រើប្រាស់ដី)

ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ

ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ

	រដូវកាល	កើនឡើង ឬថយចុះ	លក្ខណៈឆ្លើយតបនៃបច្ចេកទេសទៅនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ
បរិមាណទឹកភ្លៀងប្រចាំឆ្នាំ		ថយចុះ	ល្អ
បរិមាណទឹកភ្លៀងប្រចាំរដូវកាល	រដូវក្តៅ	ថយចុះ	ល្អ

មតិយោបល់:

Le frêne, étant une plate tolérante à la sècheresse, et de plus tolérante à l'eau, est résilient face aux changements climatiques. Mais les utilisateurs des terres ne voient pas le rapport entre le frêne et les changements climatiques.

6.4 ការវិភាគថ្លៃដើម និងអត្ថប្រយោជន៍

តើផលចំណេញ និងការថែទាំ/ ជួសជុលត្រូវបានប្រៀបធៀបគ្នាយ៉ាងដូចម្តេច (ទស្សនៈរបស់អ្នកប្រើប្រាស់ដី)?

មតិយោបល់:

Les rapports couts/bénéfice de la mise en place ne peuvent pas être décrits, car la mise en place des frênes est naturelle, et principalement ancienne. Une mise en place de nouveaux arbres serait possible, mais vu des difficultés de reconnaissance du droit d'utiliser les arbres comme fourrage, cela n'a pas lieux dans les terres domaniales. Dans les terres collectives, une plantation d'arbres reviendrait à s'approprier les terres, ce qui n'est pas accepté par la communauté.
Il y a seulement des couts récurrents d'entretien.

6.5 ការទទួលយកបច្ចេកទេស

• 11-50%

បើអាច សូមបញ្ជាក់ពីបរិមាណ (ចំនួនគ្រួសារ និង/ ឬតំបន់គ្របដណ្តប់):

Une grande partie des nomades le fait, ainsi que d'éleveurs sédentaire. Des données fiables sont difficiles à obtenir, car c'est une pratique illégale.

ក្នុងចំណោមគ្រួសារទាំងអស់ដែលបានអនុវត្តបច្ចេកទេស តើមានប៉ុន្មាន​គ្រួសារ​ដែល​ចង់​ធ្វើ​ដោយ​ខ្លួន​ឯង ដោយមិន​ទទួល​បាន​សម្ភារៈ​លើក​​ទឹកចិត្ត/​ប្រាក់ឧបត្ថម្ភ?​:

• 91-100%

មតិយោបល់:

C'est une technique traditionnelle.

6.6 ការបន្សុំា

តើថ្មីៗនេះ បច្ចេកទេសនេះត្រូវបានកែតម្រូវ​ដើម្បី​បន្ស៊ាំ​ទៅនឹង​ស្ថាន​ភាព​ប្រែប្រួល​ដែរ​ឬទេ?

បាទ/ចា៎

ផ្សេងៗ​ (សូមបញ្ជាក់):

application de lois

បញ្ជាក់ពីការបន្ស៊ាំនៃបច្ចេកទេស (ការរៀបចំ, ឧបករណ៍/ប្រភេទ​ ។ល។):

L'ébranchage nécessite l'aval des services forestiers. Avant, les arbres sur les terres tribales avaient des utilisateurs autorisés à l'ébranchage.

6.7 ភាពខ្លាំង/ គុណសម្បត្តិ/ ឱកាសនៃបច្ចេកទេស

ភាពខ្លាំង/ គុណសម្បត្តិ/ ឱកាសនៅកន្លែងរបស់អ្នកប្រើប្រាស់ដី
Permet de nourrir le bétail dans la période critique qu'est l'automne.
C'est un fourrage disponible en cas de sècheresse.

ភាពខ្លាំង/ គុណសម្បត្តិ/ ឱកាស​ ទស្សនៈរបស់បុគ្គលសំខាន់ៗ
La taille en hauteur permet de gérer précisément le temps et l'intensité de l'utilisation du frêne par le bétail.
Le frêne est très tolérant a la sècheresse, mais supporte l'eau. De ce fait, il pourrait être utilisé pour la stabilisation des ravins, ou pour la stabilisation des berges d'oueds temporaires.
Vu l'élasticité de son bois et son enracinement profond, il pourrait être utilisé pour stabiliser des gabions à long terme.

6.8 ភាពខ្សោយ/ គុណវិបត្តិ/ ហានិភ័យនៃបច្ចេកទេស និងវិធីសាស្ត្រដោះស្រាយ

ភាពខ្សោយ/ គុណវិបត្តិ/ ហានិភ័យ ទស្សនៈរបស់អ្នកចងក្រងឬបុគ្គលសំខាន់ៗ	តើបច្ចេកទេសទាំងនោះបានដោះស្រាយបញ្ហាដូចម្តេច?
S'il n'y a que peu d'arbres, l’utilisation du fourrage arboré pour longtemps sur une même zone accroit la concentration de bétail sur une place, et de ce fait empêche la régénération du couvert herbacé, ainsi que la régénération des arbres	Tailler et transporter les branches dans une autre zone pour les nourrir au bétail.
L'utilisation de frênes existants à la place de la plantation de nouveaux arbres fourragers ne réduit pas les dégradations, elle les ralentis seulement.	La mise en place de systèmes agroforestiers par et pour la population réduirait la pression sur les ressources naturelles, ce qui permettrait la régénération de l’écosystème. Dans les terres collectives, une collaboration avec les institutions traditionnelles est nécessaire, pour les terres domaniale une cogestion avec les eaux et forêts ainsi que les institutions traditionnelles est nécessaire.
L'outillage utilisé ne permet pas toujours des coupes propres, ce qui impacte la longévité et la productivité de l'arbre.	Utiliser du matériel adéquat et aiguisé, et en montrant les techniques de taille d'arbres. Voir Qarro 2016.

7.1 វិធីសាស្ត្រ/ ប្រភពនៃព័ត៌មាន

7.2 ឯកសារយោងដែលបានចេញផ្សាយ

ចំណងជើង អ្នកនិពន្ធ ឆ្នាំ ISBN:

Meadow up a tree: Feeding flocks with a native ash tree in the Moroccan mountains. Genin et al., 2016, DOI 10.1186/s13570-016-0058-9

មានប្រភពមកពីណា? ថ្លៃដើមប៉ុន្មាន?

https://pastoralismjournal.springeropen.com/articles/10.1186/s13570-016-0058-9

ចំណងជើង អ្នកនិពន្ធ ឆ្នាំ ISBN:

Gestion durable des espaces boisés, Mohamed Qarro, 978-2-912081-48-32016,

មានប្រភពមកពីណា? ថ្លៃដើមប៉ុន្មាន?

www.econostrum.info/attachment/808076/

7.3 ការភ្ជាប់ទៅកាន់ព័ត៌មានពាក់ព័ន្ធលើប្រព័ន្ធអនឡាញ

ចំណងជើង/ ពណ៌នា:

Les Frênes comme plantes fourragères dans l'Afrique du Nord. Chevalier, 1927. Revue de botanique appliquee et d'agriculture coloniale 71.

វេបសាយ:

http://www.persee.fr/doc/jatba_0370-3681_1927_num_7_71_4545