Технологиуд

Rotational Grazing [Турк]

Kontrollü Otlatma (Turkish)

technologies_1398 - Турк

Бүрэн байдал: 76%

1. Ерөнхий мэдээлэл

1.2 Технологийг үнэлэх, баримтжуулах ажилд хамаарах мэдээлэл өгсөн хүмүүс, байгууллагуудын холбоо барих мэдээлэл

Мэдээлэл өгсөн хүн (с)

ГТМ мэргэжилтэн:

1.3 ВОКАТ-аар баримтжуулсан өгөгдлийг ашиглахтай холбоотой нөхцөл

Эмхэтгэгч болон гол мэдээлэгч хүн(хүмүүс) WOCAT аргачлалаар баримтжуулсан мэдээллийг ашиглахтай холбоотой нөхцлийг хүлээн зөвшөөрсөн:

Тийм

2. ГТМ Технологийн тодорхойлолт

2.1 Технологийн товч тодорхойлолт

Технологийн тодорхойлолт:

Allowing livestocks to graze in pasturelands in a periodic and regular manner.

2.2 Технологийн дэлгэрэнгүй тодорхойлолт

Тодорхойлолт:

Sheep breeding has been very common for a long time in the Karapinar district. Sheep grazes in 50 km2 pasture area within the DESIRE hotspot during summers and they are fed in stables in winters. Pasture areas are degraded due to lack of rain, overgrazing and no-remediation. Farmers allow their livestock to go out from early spring onwards due to expensive feed costs in stables. A pasture can not feed sheep efficiently due to high numbers of sheep, early grazing and soil weakness due to high wind erosion. If a part of pasture is grazed one year, the remaining parts will be grazed coming year, in this way pastures are rested in rotation. So, in rested pastures soil erosion will be minimum since herb growth is good for the next year.

2.3 Технологийн гэрэл зураг

2.5 Энэ үнэлгээнд хамрагдсан технологийг хэрэгжүүлсэн улс орон/ бүс нутаг/ байршил

Улс:

Турк

Улс/аймаг/сум:

Konya

Байршлын дэлгэрэнгүй тодорхойлолт:

Karapinar

Тайлбар:

Total area covered by the SLM Technology is 50 km2.

2.6 Хэрэгжсэн хугацаа

Байгуулсан тодорхой оныг мэдэхгүй бол баримжаа хугацааг тодорхойл:
  • 10-50 жилийн өмнө

2.7 Технологийн танилцуулга

Технологийг хэрхэн нэвтрүүлснийг тодорхойл:
  • Гадны төсөл/хөтөлбөрийн дэмжлэгтэйгээр

3. ГТМ технологийн ангилал

3.2 Технологи нэвтрүүлсэн газрын одоогийн газар ашиглалтын хэлбэр(үүд)

Тариалангийн талбай

Тариалангийн талбай

  • Нэг наст үр тариа
Нэг наст үр тариа - Таримлыг тодорхойлно уу:
  • үр тариа - арвай
  • үр тариа - улаан буудай (эрт ургацын)
  • үр тариа - улаан буудай (өвлийн)
  • тэжээлийн ургамал - хошоонгор
  • үндэст/булцуут ургамал - чихрийн манжин
  • corn
Жилд ургамал ургах улирлын тоо:
  • 1
Тодорхойлно уу:

Longest growing period in days: 240Longest growing period from month to month: Oct - MaySecond longest growing period in days: 180Second longest growing period from month to month: May - Oct

Бэлчээрийн газар

Бэлчээрийн газар

Бэлчээрийн мал аж ахуй:
  • Хагас нүүдлийн бэлчээрийн аж ахуй
Амьтдын төрөл зүйл:
  • хонь
Тайлбар:

Major land use problems (compiler’s opinion): Annual precipitation is low (270 mm) while evaporation is high (750 mm) per year. Soils are thin because of wind deflation and degradation. As a result soil fertility is low and biomass is very poor. Negatively, farmers grow plants that need lots of water. Strip farming has not been performed and drip irrigation is not preferred method.

Major land use problems (land users’ perception): Irrigation water is scarce, pasture lands are very poor, electricity for irrigation is very expensive.

Semi-nomadism / pastoralism: sheep in natural pastures.

Livestock is grazing on crop residues

3.4 Усан хангамж

Технологи хэрэгжүүлсэн газрын усан хангамж:
  • Байгалийн усалгаатай
Тайлбар:

Water supply: rainfed

3.5 Технологи ГТМ-ийн аль бүлэгт хамаарах вэ

  • Бэлчээрийн мал аж ахуй ба бэлчээрийн газрын менежмент
  • хөрс/ ургамлын бүрхэвч сайжруулах
  • Rotational grazing

3.6 Технологийг бүрдүүлэх ГТМ арга хэмжээ

Ургамлын арга хэмжээ

Ургамлын арга хэмжээ

Менежментийн арга хэмжээ

Менежментийн арга хэмжээ

Тайлбар:

Main measures: management measures

Secondary measures: vegetative measures

Type of vegetative measures: scattered / dispersed

3.7 Технологид харгалзах газрын доройтлын төрөл

хөрс салхиар эвдрэх

хөрс салхиар эвдрэх

  • Et: Хөрсний гадаргын зөөгдөл
биологийн доройтол

биологийн доройтол

  • Bc: Ургамлан нөмрөг багасах
  • Bh: Амьдрах орчин доройтох
  • Bq: биомасс буурах
  • Bs: Ургамлын чанар, төрөл зүйл, олон янз байдал буурах
  • Bl: Хөрсөн дэхь амьдрал алдагдах
Тайлбар:

Main type of degradation addressed: Et: loss of topsoil, Bc: reduction of vegetation cover, Bh: loss of habitats

Secondary types of degradation addressed: Bq: quantity / biomass decline, Bs: quality and species composition /diversity decline, Bl: loss of soil life

Main causes of degradation: overgrazing (Controlled grazing must be performed immediately.), droughts (Yearly temperature is increasing.), population pressure (Population increases parallel to the labourlessness.)

Secondary causes of degradation: disturbance of water cycle (infiltration / runoff) (Annual rain is low.), over abstraction / excessive withdrawal of water (for irrigation, industry, etc.) (Groundwater is excessively used to irrigate plants of high water demand.)

3.8 Газрын доройтлоос урьдчилан сэргийлэх, сааруулах ба нөхөн сэргээх

Тайлбар:

Main goals: rehabilitation / reclamation of denuded land

Secondary goals: prevention of land degradation, mitigation / reduction of land degradation

4. Техникийн нөхцөл, хэрэгжүүлсэн үйл ажиллагаа, материал ба зардал

4.1 Технологийн техник зураг

Техник тодорхойлолт (техник зургийн тайлбар):

Main technical functions: improvement of ground cover, reduction in wind speed

Secondary technical functions: increase in organic matter, increase in nutrient availability (supply, recycling,…), increase of infiltration, increase / maintain water stored in soil, increase of groundwater level / recharge of groundwater, sediment retention / trapping, sediment harvesting, increase of biomass (quantity)

Scattered / dispersed
Vegetative material: C : perennial crops
Number of plants per (ha): 5000000

Perennial crops species: graminea and laguminosa

Layout change according to natural and human environment: densely herb growing

Major change in timing of activities: rotational grazing

4.2 Материал болон зардалд хамаарах ерөнхий мэдээлэл

бусад/үндэсний мөнгөн нэгж (тодорхойл):

Turkish Liras

Хэрэв боломжтой бол үндэсний валютын Америк доллартай харьцах харьцааг бичнэ үү (тухайлбал, 1 ам.дол. = 79,9 Бразил реал): 1 ам.дол. =:

1.3

Хөлсний ажилчны нэг өдрийн цалингийн хэмжээг тодорхойлно уу:

17.00

4.3 Бий болгох үйл ажиллагаа

Үйл ажиллагаа Хугацаа (улирал)
1. sowing early spring / once
2. fertilizing early spring / once
3. Farmers training winter / once
4. Barbed wire winter / once

4.4 Бий болгоход шаардагдсан зардал, хөрөнгийн өртөг

Зардлын нэр, төрөл Хэмжих нэгж Тоо хэмжээ Нэгжийн үнэ Зардал бүрийн нийт өртөг Нийт дүнгээс газар ашиглагчийн төлсөн %
Хөдөлмөр эрхлэлт Labour ha 1.0 23.0 23.0 50.0
Тоног төхөөрөмж Machine use ha 1.0 105.0 105.0 10.0
Тоног төхөөрөмж Tools ha 1.0 39.0 39.0 10.0
Технологи бий болгох нийт үнэ өртөг 167.0
Технологи бий болгох нийт үнэ өртөг, ам.доллар 128.46
Тайлбар:

Duration of establishment phase: 6 month(s)

4.5 Арчилгаа/ урсгал үйл ажиллагаа

Үйл ажиллагаа Хугацаа/ давтамж
1. fertilizing early spring / once a year

4.6 Арчилгаа/урсгал ажилд шаардагдсан зардал, хөрөнгийн өртөг (нэг жилд)

Зардлын нэр, төрөл Хэмжих нэгж Тоо хэмжээ Нэгжийн үнэ Зардал бүрийн нийт өртөг Нийт дүнгээс газар ашиглагчийн төлсөн %
Хөдөлмөр эрхлэлт Labour ha 1.0 45.0 45.0 50.0
Тоног төхөөрөмж Machine use ha 1.0 16.0 16.0 10.0
Технологийн арчилгаа/урсгал үйл ажиллагаанд шаардагдах нийт үнэ өртөг 61.0
Технологи арчилах ба урсгал ажлын нийт үнэ өртөг, ам.доллар 46.92
Тайлбар:

Machinery/ tools: tractor, fertilizing machine, tractor, screw

The cost were calculated according to prices of 2008 for seed, fertilizer and labour.

4.7 Зардалд нөлөөлж байгаа хамгийн чухал хүчин зүйл

Өртөг, зардалд нөлөөлөх гол хүчин зүйл:

Seed and fertilizer costs.

5. Байгаль ба нийгмийн нөхцөл

5.1 Уур амьсгал

Жилийн нийлбэр хур тундас
  • < 250 мм
  • 251-500 мм
  • 501-750 мм
  • 751-1,000 мм
  • 1,001-1,500 мм
  • 1,501-2,000 мм
  • 2,001-3,000 мм
  • 3,001-4,000 мм
  • > 4,000 мм
Хур тунадасны талаархи тодорхойлолт/ тайлбар:

Winter / 8 months

Агро-уур амьсгалын бүс
  • хагас хуурай

Thermal climate class: boreal

5.2 Гадаргын хэлбэр

Дундаж налуу:
  • хавтгай (0-2 %)
  • бага зэрэг налуу (3-5 %)
  • дунд зэрэг налуу (6-10 % )
  • хэвгий (11-15 %)
  • налуу (16-30 %)
  • их налуу (31-60 % )
  • эгц налуу (>60 %)
Гадаргын хэлбэр:
  • тэгш өндөрлөг / тал
  • нуруу
  • уулын энгэр
  • дов толгод
  • бэл
  • хөндий
Өндрийн бүслүүр:
  • 0-100 д.т.д. м.
  • 101-500 д.т.д. м.
  • 501-1,000 д.т.д м.
  • 1,001-1,500 д.т.д м.
  • 1,501-2,000 д.т.д м.
  • 2,001-2,500 д.т.д. м.
  • 2,501-3,000 д.т.д. м.
  • 3,001-4,000 д.т.д м.
  • > 4,000 д.т.д. м.

5.3 Хөрс

Хөрсний дундаж зузаан:
  • маш нимгэн (0-20 см)
  • нимгэн (21-50 см)
  • дунд зэрэг зузаан (51-80 см)
  • зузаан (81-120 cм)
  • маш зузаан (>120 cм)
Хөрсний бүтэц (өнгөн хөрс):
  • бүдүүн/ хөнгөн (элсэрхэг)
  • дундаж (элсэнцэр, шавранцар)
Өнгөн хөрсөнд агуулагдах ялзмаг:
  • бага (<1 % )
Боломжтой бол хөрсний бүрэн тодорхойлолт, боломжит мэдээллийг өгнө үү, жишээ нь хөрсний төрөл, хөрсний урвалын орчин/хүчиллэг байдал, катион солилцох чадавхи, азотын хэмжээ, давсжилт г.м.

Soil fertility is: Very low-low
Soil drainage/infiltration is: Medium
Soil water storage capacity is: Medium-very low

5.4 Усны хүртээмж ба чанар

Гүний усны түвшин:

5-50 м

Гадаргын усны хүртээмж:

хангалтгүй/ байхгүй

Усны чанар (цэвэршүүлээгүй):

зөвхөн газар тариалангийн зориулалтаар ашиглах (усалгаа)

Усны чанар, нөөцийн талаархи тайлбар ба бусад тодорхойлолт:

Ground water table: 5-50m (it decrease in summer and increase in winter)
Availability of surface water: poor/none (it is high in winter and very low in summer)
Seasonability of water quality and source of water pollution: For agricultural use only (irrigation) (Commonly ground water is used for agriculture. It is more saline in summer than winter seasons.)
Seasonability of water quality and source of water pollution: poor drinking water (treatement required) (Its quality is good in winter, while that of is bad in summer. Usually ground water.)

5.5 Биологийн олон янз байдал

Зүйлийн олон янз байдал:
  • Бага

5.6 Технологи нэвтрүүлсэн газар ашиглагчдын тухай мэдээлэл

Үйлдвэрлэлийн системийн зах зээлийн чиг баримжаа:
  • холимог (амьжиргаа ба худалдаанд)
Бусад эх үүсвэрээс олох орлого:
  • Нийт орлогын 10 %-иас доош
Чинээлэг байдлын түвшин:
  • ядуу
  • дундаж
Механикжилтын түвшин:
  • механикжсан / мотортой
Газар ашиглагчдын бусад шинж чанарыг тодорхойл:

Population density: 10-50 persons/km2
Annual population growth: 0.5% - 1%
70% of the land users are average wealthy and own 70% of the land.
30% of the land users are poor and own 30% of the land.

Market orientation: The production is slightly subsidised

5.7 Газар ашиглагчийн технологи нэвтрүүлсэн газрын дундаж талбайн хэмжээ

  • < 0.5 га
  • 0.5-1 га
  • 1-2 га
  • 2-5 га
  • 5-15 га
  • 15-50 га
  • 50-100 га
  • 100-500 га
  • 500-1,000 га
  • 1,000-10,000 га
  • > 10,000 га
Тайлбар:

Average area of land owned or leased by land users applying the Technology: 15-50 ha, 50-100 ha

5.8 Газар эзэмшил, газар ашиглах эрх, ус ашиглах эрх

Газар өмчлөл:
  • төрийн
Газар ашиглах эрх:
  • нээлттэй хүртэх (зохион байгуулалтгүй)
Ус ашиглах эрх:
  • нээлттэй хүртэх (зохион байгуулалтгүй)

5.9 Дэд бүтэц, үйлчилгээний хүртээмж

эрүүл мэнд:
  • ядуу
  • дунд зэргийн
  • сайн
боловсрол:
  • ядуу
  • дунд зэргийн
  • сайн
техник зөвлөгөө:
  • ядуу
  • дунд зэргийн
  • сайн
хөдөлмөр эрхлэлт (жишээ нь, ХАА-аас өөр):
  • ядуу
  • дунд зэргийн
  • сайн
зах зээл:
  • ядуу
  • дунд зэргийн
  • сайн
эрчим хүчний хангамж:
  • ядуу
  • дунд зэргийн
  • сайн
зам тээвэр:
  • ядуу
  • дунд зэргийн
  • сайн
санхүүгийн үйлчилгээ:
  • ядуу
  • дунд зэргийн
  • сайн

6. Үр нөлөө ба дүгнэлт

6.1 Технологийн талбайд үзүүлсэн нөлөө

Нийгэм-эдийн засгийн үр нөлөө

Үйлдвэрлэл

газар тариалангийн үйлдвэрлэл

буурсан
нэмэгдсэн
ГТМ хэрэгжихээс өмнөх тоо хэмжээ:

500

ГТМ хэрэгжиснээс хойшхи тоо хэмжээ:

650

Тайлбар/ тодорхой дурьдах:

kg/da

тэжээл үйлдвэрлэл

буурсан
нэмэгдсэн
ГТМ хэрэгжихээс өмнөх тоо хэмжээ:

500

ГТМ хэрэгжиснээс хойшхи тоо хэмжээ:

650

Тайлбар/ тодорхой дурьдах:

kg/da

тэжээлийн чанар

буурсан
нэмэгдсэн
ГТМ хэрэгжихээс өмнөх тоо хэмжээ:

low

ГТМ хэрэгжиснээс хойшхи тоо хэмжээ:

moderate

малын бүтээмж

буурсан
нэмэгдсэн
ГТМ хэрэгжихээс өмнөх тоо хэмжээ:

15

ГТМ хэрэгжиснээс хойшхи тоо хэмжээ:

23

Тайлбар/ тодорхой дурьдах:

sheep/da

бүтээмж буурах эрсдэл

Нэмэгдсэн
Буурсан
ГТМ хэрэгжихээс өмнөх тоо хэмжээ:

modarate

ГТМ хэрэгжиснээс хойшхи тоо хэмжээ:

low

Усны хүртээмж ба чанар

тариалангийн усалгааны усны хэрэгцээ

Нэмэгдсэн
Буурсан
Орлого, зарлага

ХАА-н зардал

Нэмэгдсэн
Буурсан
ГТМ хэрэгжихээс өмнөх тоо хэмжээ:

170

ГТМ хэрэгжиснээс хойшхи тоо хэмжээ:

130

Тайлбар/ тодорхой дурьдах:

Numbers in USD. Cost for one sheep.

тухайн аж ахуйн орлого

буурсан
нэмэгдсэн
ГТМ хэрэгжихээс өмнөх тоо хэмжээ:

30000 USD

ГТМ хэрэгжиснээс хойшхи тоо хэмжээ:

50000 USD

Тайлбар/ тодорхой дурьдах:

Income per year

Нийгэм-соёлын үр нөлөө

олон нийтийн институц

суларсан
бэхжсэн
ГТМ хэрэгжихээс өмнөх тоо хэмжээ:

low

ГТМ хэрэгжиснээс хойшхи тоо хэмжээ:

moderate

үндэсний институц

суларсан
бэхжсэн
ГТМ хэрэгжихээс өмнөх тоо хэмжээ:

low

ГТМ хэрэгжиснээс хойшхи тоо хэмжээ:

modarate

ГТМ/ газрын доройтлын мэдлэг

буурсан
сайжирсан
ГТМ хэрэгжихээс өмнөх тоо хэмжээ:

low

ГТМ хэрэгжиснээс хойшхи тоо хэмжээ:

moderate

маргааныг шийдвэрлэх

муудсан
сайжирсан
ГТМ хэрэгжихээс өмнөх тоо хэмжээ:

low

ГТМ хэрэгжиснээс хойшхи тоо хэмжээ:

moderate

Экологийн үр нөлөө

Хөрс

хөрс алдагдах

Нэмэгдсэн
Буурсан
ГТМ хэрэгжихээс өмнөх тоо хэмжээ:

high

ГТМ хэрэгжиснээс хойшхи тоо хэмжээ:

modarate

хөрсний органик нэгдэл/ хөрсөнд агуулагдах карбон

буурсан
нэмэгдсэн
ГТМ хэрэгжихээс өмнөх тоо хэмжээ:

low

ГТМ хэрэгжиснээс хойшхи тоо хэмжээ:

modarate

Биологийн олон янз байдал: ургамал, амьтан

газрын дээрхи / доорхи карбон

буурсан
нэмэгдсэн
ГТМ хэрэгжихээс өмнөх тоо хэмжээ:

low

ГТМ хэрэгжиснээс хойшхи тоо хэмжээ:

modarate

ургамлын төрөл, зүйл

буурсан
нэмэгдсэн
ГТМ хэрэгжихээс өмнөх тоо хэмжээ:

low

ГТМ хэрэгжиснээс хойшхи тоо хэмжээ:

modarate

хортон шавж/өвчний хяналт

буурсан
нэмэгдсэн
Уур амьсгал болон гамшгийн эрсдлийг бууруулах

салхины хурд

Нэмэгдсэн
Буурсан
ГТМ хэрэгжихээс өмнөх тоо хэмжээ:

high

ГТМ хэрэгжиснээс хойшхи тоо хэмжээ:

modarate

6.2 Технологийн талбайн гадна үзүүлсэн үр нөлөө

голын адагт үерлэх

Нэмэгдсэн
багассан
ГТМ хэрэгжихээс өмнөх тоо хэмжээ:

high

ГТМ хэрэгжиснээс хойшхи тоо хэмжээ:

modarate

салхиар тээвэрлэгдэх хурдас

Нэмэгдсэн
багассан
ГТМ хэрэгжихээс өмнөх тоо хэмжээ:

high

ГТМ хэрэгжиснээс хойшхи тоо хэмжээ:

modarate

хөрш зэргэлдээ газарт учирах хохирол

Нэмэгдсэн
багассан
ГТМ хэрэгжихээс өмнөх тоо хэмжээ:

high

ГТМ хэрэгжиснээс хойшхи тоо хэмжээ:

modarate

нийтийн/хувийн хэвшлийн дэд бүтцэд учрах хохирол

Нэмэгдсэн
багассан
ГТМ хэрэгжихээс өмнөх тоо хэмжээ:

high

ГТМ хэрэгжиснээс хойшхи тоо хэмжээ:

modarate

6.3 Технологийн уур амьсгалын өөрчлөлт, цаг агаарын гамшигт үзэгдэлд өртөх байдал ба эмзэг байдал (газар ашиглагчийн бодлоор)

Тайлбар:

Planting shrub species as rows perpendicular to wind direction which are tolaerant to drought and dust storms. So the other plants can survive more and soil erosion by wind will decrease.

6.4 Өртөг ба ашгийн шинжилгээ

Бий болгох зардалтай харьцуулахад ямар ашиг өгсөн бэ (газар ашиглагчийн бодлоор)?
Богино хугацаанд эргэн төлөгдөх байдал:

эерэг

Урт хугацаанд эргэн төлөгдөх байдал:

эерэг

Арчилгаа/урсгал зардалтай харьцуулахад ямар ашиг өгсөн бэ (газар ашиглагчийн бодлоор)?
Богино хугацаанд эргэн төлөгдөх байдал:

эерэг

Урт хугацаанд эргэн төлөгдөх байдал:

эерэг

Тайлбар:

Pasture maintenance costs are low. Only rotational grazing is done and seeding and fertilizing were realized periodically.

6.5 Технологи нэвтрүүлэлт

Боломжтой бол, тоогоор илэрхийл (өрхийн тоо эсвэл бүрхэх талбай):

145

Технологи нэвтрүүлсэн хүмүүсээс хэд нь өөрийн хүчээр технологийг хэрэгжүүлсэн бэ, өөрөөр хэлбэл гадны тусламж дэмжлэг авалгүйгээр?
  • 0-10%
Тайлбар:

50% of land user families have adopted the Technology with external material support

145 land user families have adopted the Technology with external material support

Comments on acceptance with external material support: Sheep owners supported this technology idea. Because rotational grazing and pasture improving are easy and cheap.

10% of land user families have adopted the Technology without any external material support

30 land user families have adopted the Technology without any external material support

Comments on spontaneous adoption: Sheep owners or farmers liked rotational grazing model, but they had no knowledge about it. Government Farming Organization gave knowledge about the application of this measure.

There is a moderate trend towards spontaneous adoption of the Technology

Comments on adoption trend: In both Karapınar and vicinity, farmers learned the new grazing technology and its benefits. Pasture grazing conflicts decreased gradually. The technology in question was a model for around settlements.

6.7 Технологийн давуу тал/боломжууд

Газар ашиглагчдын тодорхойлсон давуу тал/боломжууд
The conservation is easy to apply.

How can they be sustained / enhanced? With education, and care, they can sustain the method.
Эмхэтгэгч, бусад мэдээлэл өгсөн хүмүүсийн өнцгөөс тодорхойлсон давуу тал/боломжууд
Low expensive, usable and adoptable

How can they be sustained / enhanced? No overgrazing, animal density mustn't be inceased. Instead, the government should support new seeding and fertilizing expenses and give knowledge about new techniques.

6.8 Технологийн дутагдалтай/сул тал/аюул болон тэдгээрийг хэрхэн даван туулах арга зам

Газар ашиглагч нарын тодорхойлсон сул тал/ дутагдал/ эрсдэл Тэдгээрийг хэрхэн даван туулах вэ?
Lack of pasture at initial phase of the method. Feed crops production like sillage corn, welch or clover.
Эмхэтгэгч, бусад мэдээлэл өгсөн хүмүүсийн өнцгөөс тодорхойлсон сул тал/ дутагдал/ эрсдэл Тэдгээрийг хэрхэн даван туулах вэ?
Conflicts among farmers. With training they can overcome this problem. And they did not preserve new pasture areas sowed to graze their sheep.

7. Ном зүй ба холбоосууд

7.1 Мэдээлэл цуглуулсан арга/эх үүсвэр

Холбоос ба модулууд

Бүгдийг дэлгэх Бүгдийг хаах

Модулууд