1.2 ព័ត៌មានលម្អិតពីបុគ្គលសំខាន់ៗ និងស្ថាប័នដែលចូលរួមក្នុងការវាយតម្លៃ និងចងក្រងឯកសារនៃបច្ចេកទេស

ឈ្មោះគម្រោងដែលបានចងក្រងឯកសារ/ វាយតម្លៃលើបច្ចេកទេស (បើទាក់ទង)

Projet de Gestion Participative et Intégrée des Bassins Versants pour la Lutte contre l’Erosion (FAO/GPC/MOR/050/SWI)

ឈ្មោះអង្គភាពមួយ (ច្រើន) ដែលបានចងក្រងឯកសារ/ វាយតម្លៃបច្ចេកទេស (បើទាក់ទង)

Bern University of Applied Sciences, School of Agricultural, Forest and Food Sciences (HAFL) - ប្រទេសស្វ៊ីស

1.3 លក្ខខណ្ឌទាក់ទងទៅនឹងការប្រើប្រាស់ទិន្នន័យដែលបានចងក្រងតាមរយៈ វ៉ូខេត

អ្នកចងក្រង និង(បុគ្គលសំខាន់ៗ)យល់ព្រមទទួលយកនូវលក្ខខណ្ឌនានាទាក់ទងទៅនឹងការប្រើប្រាស់ទិន្នន័យដែលបានចងក្រងតាមរយៈវ៉ូខេត:

បាទ/ចា៎

1.4 សេចក្តីប្រកាសស្តីពីចីរភាពនៃការពណ៌នាពីបច្ចេកទេស

តើបច្ចេកទេសដែលបានពណ៌នានេះមានបញ្ហាដែលផ្តោតលើការធ្លាក់ចុះគុណភាពដី, បើដូច្នេះវាមិនអាចត្រូវបានប្រកាសថាជាបច្ចេកទេសនៃការគ្រប់គ្រងប្រកបដោយចីរភាពទេ?

ទេ

1.5 ការយោងទៅលើកម្រងបញ្ជីសំណួរ (មួយ ឬច្រើន) នៃវិធីសាស្ត្រផ្សព្វផ្សាយ SLM (ដែលបានចងក្រងដោយទស្សនៈពិភពលោកស្តីពីវិធីសាស្ត្រ និងបច្ចេកទេសងអភិរក្ស WOCAT)

2.1 ការពណ៌នាដោយសង្ខេបពីបច្ចេកទេស

និយមន័យបច្ចេកទេស:

Le romarin est taillé de 50% tous les 4 ans pour permettre sa régénération et éviter sa sénescence.

2.2 ការពណ៌នាលម្អិតពីបច្ចេកទេស

ការពណ៌នា:

La taille du Romarin une année sur quatre, avec trois ans de régénération, est appliquée dans les nappes de Romarin (Rosmarinus officinalis et R. tournefortii) proches de Midelt. Ces nappes de romarins, situées sur des terres domaniales, sont utilisées comme plante aromatique et médicinale, comme source de nectar et de pollen par les abeilles et comme pâturage pour les chèvres et moutons des riverains nomades et sédentaires.
Le Haut-Commissariat aux Eaux et Forêts et à la Lutte Contre la Désertification (HCEFLCD) supervise l’exploitation de ces nappes de romarin et réprime les coupes délictueuses, en particulier lors des trois années de repos. La quatrième année, le HCEFLCD met les lots de romarins aux enchères après une estimation de la biomasse.
L’argent de la mise aux enchères est versé à 80 % à la commune rurale, et à 20% au fond national forestier. A titre d’exemple, le lot de romarin de Tatiouine, d’une superficie de 600 ha, a été adjugé à une entreprise pour 80'000 DH en 2017, avec une estimation de production de 300 tonnes de feuilles de romarin.
L’entreprise à laquelle le lot a été adjugé surveille le lot, puis engage des ouvriers pour y tailler le romarin. Les ouvriers reçoivent de la part du HCEFLCD une formation pratique sur la coupe du romarin à la faucille, qui permet une coupe nette des plantes, alors que la houe, utilisée de manière traditionnelle arrache les plants de romarin entiers et détruisent le couvert végétal. Les plants de romarin dont la hauteur est supérieure à environ 50 cm sont taillés de moitié, puis les branches coupées sont laissées à sécher pour trois jours. Après le séchage, le romarin est battu sur une bâche pour séparer les feuilles des branches. Les habitants récupéreront les branches pour l’utiliser comme bois de chauffage en hiver. Les ouvriers, pour la plupart riverains, sont payés à la quantité de feuilles récoltées, à raison de 2 dirhams par kg. Un ouvrier peut récolter environ 50 kg de feuilles de romarin jour.
L’objectif de la coupe tous les quatre ans est de rajeunir le lot, ainsi que d’assurer une production de romarin à long terme. Une coupe trop basse empêcherait la régénération du plant.
L’avantage de la taille contrôlée un an sur quatre dans des grands lots est d’éviter la destruction du couvert végétal par des coupes illicites, et permet une régénération du romarin. Par contre, elle induit une fluctuation de la production mellifère et fourragère dans les régions exploitées de la sorte.
Les utilisateurs des terres apprécient d’avoir du travail rémunéré pour la cueillette du romarin. La coupe, si elle est bien effectuée, régénère la nappe de romarin, qui fleurira en masse deux ans après la coupe en cas de pluviométrie suffisante. Cependant, le système d’organisation relativement complexe, impliquant l’attribution à une entreprise d’un grand lot, avec l’accord de la commune rurale et sous la supervision du HCEFLCD, ne permet pas toujours une valorisation des nappes de romarin tous les quatre ans.

2.3 ​រូបភាពនៃបច្ចេកទេស

2.5 ប្រទេស/តំបន់/ទីតាំងកន្លែង ដែលបច្ចេកទេសត្រូវបានអនុវត្ត និងបានគ្រប់ដណ្តប់ដោយការវាយតម្លៃនេះ

2.6 កាលបរិច្ឆេទនៃការអនុវត្ត

ប្រសិនបើមិនច្បាស់ឆ្នាំ សូមបញ្ជាក់កាលបរិច្ឆេទដែលប្រហាក់ប្រហែល:

• 10-50 ឆ្នាំ

2.7 ការណែនាំពីបច្ចេកទេស

សូមបញ្ជាក់តើបច្ចេកទេសត្រូវបានណែនាំឱ្យអនុវត្តដោយរបៀបណា:

• តាមរយៈគម្រោង / អន្តរាគមន៍ពីខាងក្រៅ

មតិយោបល់ (ប្រភេទនៃគម្រោង ។ល។):

Introduit par le Haut Commissariat aux Eaux et Forets et à la Lutte Contre la Désertification HCEFLCD.

3.1 គោលបំណងចម្បង (១​ ឬច្រើន)​ នៃបច្ចេកទេសនេះ

• ធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវផលិតកម្ម
• កាត់បន្ថយ, បង្ការ, ស្តារឡើងវិញនូវការធ្លាក់ចុះគុណភាពដី
• អភិរក្សប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី
• បង្កើតផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច

3.2 ប្រភេទដីប្រើប្រាស់មួយប្រភេទ (ច្រើនប្រភេទ) ដែលបានអនុវត្តបច្ចេកទេស

ដីប្រើប្រាស់ចម្រុះនៅលើដីតែមួយ:

បាទ/ចា៎

បញ្ជាក់ពីប្រភេទដីច្រើនប្រភេទ (ដីដាំដំណាំ/ដីចិញ្ចឹមសត្វ/ដីព្រៃឈើ):

• Agro-pastoralism ( រួមបញ្ចូលទាំងដំណាំ និងចិញ្ចឹមសត្វ)

មតិយោបល់:

Principaux produits/ services: La nappe de romarin sert de pâturage, de production de romarin comme plante aromatique et médicinale, ainsi que pour le chauffage (les tiges/branches de romarin)

3.4 ការផ្គត់ផ្គង់ទឹក

ការផ្គត់ផ្គង់ទឹកនៅកន្លែងអនុវត្តបច្ចេកទេស:

• ទឹកភ្លៀង

3.5 ក្រុម SLM ដែលបច្ចេកទេសស្ថិតនៅក្នុង

• តំបន់ទ្រនាប់ (បិទការប្រើប្រាស់ គាំទ្រដល់ការស្តារឡើងវិញ)
• ប្រព័ន្ធដំណាំបង្វិល (ការដាំដំណាំវិលជុំ ការទុកដីចោលដើម្បីបង្កើនជីជាតិ កសិកម្មពនេចរ)

3.6 វិធានការ SLM ដែលបញ្ចូលនូវបច្ចេកទេស

3.7 កំណត់ប្រភេទនៃការធ្លាក់ចុះគុណភាពដីសំខាន់ៗដែលបច្ចេកទេសនេះបានដោះស្រាយ

មតិយោបល់:

Aide aussi contre l'érosion éolienne et hydrique, qui sont liées à la dégradation principale, la dégradation biologique.

3.8 ការពារ កាត់បន្ថយ ឬស្តារឡើងវិញនៃការធ្លាក់ចុះគុណភាពដី

បញ្ជាក់ពីគោលដៅរបស់បច្ចេកទេស ដែលផ្តោតទៅការធ្លាក់ចុះគុណភាពដី:

• ការការពារការធ្លាក់ចុះគុណភាពដី
• ការកាត់បន្ថយការធ្លាក់ចុះគុណភាពដី

4.1 គំនូសបច្ចេកទេសនៃបច្ចេកទេសនេះ

4.2 ព័ត៌មានទូទៅដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការគណនាធាតុចូល និងថ្លៃដើម

កំណត់របៀបនៃការគណនាថ្លៃដើម និងធាតុចូល:

• ក្នុងឯកតាបច្ចេកទេស

ផ្សេងៗ/ រូបិយប័ណ្ណជាតិ (បញ្ជាក់):

Dirham

បើពាក់ព័ន្ធសូមកំណត់អត្រាប្តូរប្រាក់ពីដុល្លាទៅរូបិយប័ណ្ណតំបន់ (ឧ.​​ 1 ដុល្លារ​ = 79.9 រៀលនៃរូបិយប័ណ្ណប្រេស៊ីល) ៖ 1 ដុល្លារ =:

10,0

4.3 សកម្មភាពបង្កើត

មតិយោបល់:

Il n'y a pas d'activités de mise en place, il s'agit de la cueillette de romarin naturel.

4.5 សកម្មភាពថែទាំ

	សកម្មភាព	ពេលវេលា/ ភាពញឹកញាប់
1.	Formation sur la technique de coupe par les forestiers	Juillet, et quand il y a de nouveaux ouvriers
2.	Coupe du romarin, laissé à sécher pour 3 jours	Début Juillet à fin Novembre
3.	Battage du romarin sur une bâche pour séparer les feuilles	Début Juillet à fin Novembre
4.	Gardiennage par l'entreprise.	Début Juillet à fin Novembre
5.	Taille du romarin par les ouvriers	Début Juillet à fin Novembre

4.6 កំណត់ថ្លៃដើមសម្រាប់ការថែទាំ/ សកម្មភាពរបស់បច្ចេកទេស (ក្នុងរយៈពេលមួយឆ្នាំ)

	បញ្ជាក់ពីធាតុចូល	ឯកតា	បរិមាណ	ថ្លៃដើមក្នុងមួយឯកតា	ថ្លៃធាតុចូលសរុប	% នៃថ្លៃដើមដែលចំណាយដោយអ្នកប្រើប្រាស់ដី
កម្លាំងពលកម្ម	Surveillance de la taille correcte par un forestier, et formations	mois	5,0	5500,0	27500,0
កម្លាំងពលកម្ម	Surveillance du site les années de régénération, et en dehors du temps de récolte
កម្លាំងពលកម្ម	Gardiennage par l'entreprise
កម្លាំងពលកម្ម	Taille du romarin par les ouvriers
សម្ភារៈ	Faucilles
សម្ភារៈ	Voiture du forestier pour la surveillance de la coupe
ថ្លៃដើមសរុបសម្រាប់ការថែទាំដំណាំតាមបច្ចេកទេស					27500,0
ថ្លៃដើមសរុបសម្រាប់ការថែទាំដំណាំតាមបច្ចេកទេសគិតជាដុល្លារ					2750,0

ប្រសិនបើអ្នកប្រើប្រាស់ដីមិនមានថ្លៃដើម 100% សូមបញ្ជាក់ថានរណាដែលចំណាយថ្លៃដើមដែលនៅសល់:

La surveillance incombe aux forestiers du HCEFLCD. L'entreprise à laquelle la cueillet à été adjugée surveille la parcelle l'année laquelle elle a le droit de l'utiliser, afin que personne ne vole son romarin.

មតិយោបល់:

Le temps de travail pour la surveillance en dehors du temps de cueillette n'est pas pris en compte, car il s'agit d'une partie du temps de travail des forestiers. Trois personnes, un forestier et 2 adjoints, surveillent avec 1 voiture 62'000 ha, dont 3'000 ha sont constitués romarin.
De plus, la coupe du romarin en elle même n'est pas prise en compte, car très difficilement quantifiable et auto-rémunérée par le romarin coupé.

4.7 កត្តាសំខាន់បំផុតដែលមានឥទ្ធិពលដល់ការចំណាយ

ពណ៌នាពីកត្តាប៉ះពាល់ចម្បងៗទៅលើថ្លៃដើម:

Le temps de travail est ce qui coûte le plus.

5.1 អាកាសធាតុ

5.2 សណ្ឋានដី

បញ្ជាក់ថាតើបច្ចេកទេសនេះត្រូវបានអនុវត្តន៍នៅក្នុង:

• មិនពាក់ព័ន្ធទាំងអស់

មតិយោបល់ និងបញ្ចាក់បន្ថែមអំពីសណ្ឋានដី :

C'est uniquement appliqué dans les nappes de romarin.

5.3 ដី

5.4 ទឹកដែលអាចទាញមកប្រើប្រាស់បាន និងគុណភាពទឹក

តើមានបញ្ហាភាពទឹកប្រៃហូរចូលមកដែរឬទេ?

ទេ

តើទឹកជំនន់កំពុងកើតមាននៅតំបន់នេះដែររឺទេ?

ទេ

5.5 ជីវៈចម្រុះ

5.6 លក្ខណៈនៃអ្នកប្រើប្រាស់ដីដែលអនុវត្តបច្ចេកទេស

5.7 ទំហំផ្ទៃដីជាមធ្យមនៃដីប្រើប្រាស់ដោយអ្នកប្រើប្រាស់ដី ក្នុងការអនុវត្ត​បច្ចេកទេស

5.8 ភាពជាម្ចាស់ដី កម្មសិទ្ធប្រើប្រាស់ដី និងកម្មសិទ្ធប្រើប្រាស់ទឹក

ភាពជាម្ចាស់ដី:

• រដ្ឋ

កម្មសិទ្ធិប្រើប្រាស់ដី:

• អាស្រ័យផលសេរី (មិនមានការកំណត់)
• កិច្ចសន្យាជួល

មតិយោបល់:

A propos des droits d'utilisation des terres: Les terres domaniales avec nappes de romarin sont en accès libre (non organisé) pour l'utilisation comme pâturages, et loué une année sur 4 pour la cueillette du romarin en tant que plante aromatique et médicinale.

5.9 ការប្រើប្រាស់សេវាកម្ម និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ

6.1 ផលប៉ះពាល់ក្នុងបរិវេណអនុវត្តបច្ចេកទេសដែលកើតមាន

ផលប៉ះពាល់លើសេដ្ឋកិច្ចសង្គម

ផលិតផល

ផលប៉ះពាល់ទៅលើអេកូឡូស៊ី

វដ្តទឹក/លំហូរ

ដី

6.2 ផលប៉ះពាល់ក្រៅបរិវេណអនុវត្តបច្ចេកទេសដែលកើតមាន

វាយតម្លៃផលប៉ះពាល់ក្រៅបរិវេណអនុវត្តបច្ចេកទេស (វាស់វែង):

Comparé aux zones labourées, la végétation naturelle de romarin retient beaucoup plus d'eau et de sol. Mais avant cela, il y avait une couvert arboré avec chêne vert, cèdre, genévriers qui retenait le sol encore mieux.

6.3 ភាពប្រឈម និងភាពរួសនៃបច្ចេកទេសទៅនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងគ្រោះអាកាសធាតុ/ គ្រោះមហន្តរាយ (ដែលដឹងដោយអ្នកប្រើប្រាស់ដី)

មតិយោបល់:

Les utilisateurs ne voient aucun rapport entre la technique de taille et l'impact du changement climatique. Selon eux, la croissance et floraison du romarin dépendent uniquement de la pluie.

6.4 ការវិភាគថ្លៃដើម និងអត្ថប្រយោជន៍

តើផលចំណេញ និងការថែទាំ/ ជួសជុលត្រូវបានប្រៀបធៀបគ្នាយ៉ាងដូចម្តេច (ទស្សនៈរបស់អ្នកប្រើប្រាស់ដី)?

មតិយោបល់:

Mise en place non prise en compte, car il n'y a que des travaux récurrents.

6.5 ការទទួលយកបច្ចេកទេស

• > 50%

ក្នុងចំណោមគ្រួសារទាំងអស់ដែលបានអនុវត្តបច្ចេកទេស តើមានប៉ុន្មាន​គ្រួសារ​ដែល​ចង់​ធ្វើ​ដោយ​ខ្លួន​ឯង ដោយមិន​ទទួល​បាន​សម្ភារៈ​លើក​​ទឹកចិត្ត/​ប្រាក់ឧបត្ថម្ភ?​:

• 0-10%

មតិយោបល់:

Les utilisateurs n'ont pas d'autre choix que de travailler avec l'entreprise.

6.6 ការបន្សុំា

តើថ្មីៗនេះ បច្ចេកទេសនេះត្រូវបានកែតម្រូវ​ដើម្បី​បន្ស៊ាំ​ទៅនឹង​ស្ថាន​ភាព​ប្រែប្រួល​ដែរ​ឬទេ?

ទេ

6.7 ភាពខ្លាំង/ គុណសម្បត្តិ/ ឱកាសនៃបច្ចេកទេស

ភាពខ្លាំង/ គុណសម្បត្តិ/ ឱកាសនៅកន្លែងរបស់អ្នកប្រើប្រាស់ដី
Permet une régénération du romarin, ce qui induira sa floraison à partir de 2 ans plus tard si la pluviométrie est bonne.
La taille du romarin évite sa sénescence, qui est rendue visible par des vieilles touffes vertes seulement sur le pourtour de la plante.
L'organisation de la coupe permet aux habitants d'avoir du travail pour la cueillette.

ភាពខ្លាំង/ គុណសម្បត្តិ/ ឱកាស​ ទស្សនៈរបស់បុគ្គលសំខាន់ៗ
Un contrôle par nappe de romarin, ce qui rend plus difficile les coupes illicites.

6.8 ភាពខ្សោយ/ គុណវិបត្តិ/ ហានិភ័យនៃបច្ចេកទេស និងវិធីសាស្ត្រដោះស្រាយ

ភាពខ្សោយ/ គុណវិបត្តិ/ ហានិភ័យ ទស្សនៈរបស់អ្នកប្រើប្រាស់ដី	តើបច្ចេកទេសទាំងនោះបានដោះស្រាយបញ្ហាដូចម្តេច?
Comme toute la nappe est taillée en même temps, la production de pollen et de nectar de romarin- source principale de nourriture pour les abeilles dans la zone - diminue drastiquement l’année suivante.	Diviser la nappe en plus petits lots et introduire une rotation de la taille de ces lots.
Le processus d’adjucation des lots et de taille n’est pas toujours optimal et prend parfois beaucoup de temps, pour différentes raisons (besoin de l’accord de la commune pour l'octroi d’un lot à une entreprise, entreprises sélectionnées qui ne font finalement pas la cueillette ce qui nécessite de recommencer le processus d’adjucation).	Instaurer des petits lots, ce qui permettra de travailler aussi avec des petites structures locales (entreprises, Jmaâ, associations, coopératives...) indépendantes les unes des autres.

ភាពខ្សោយ/ គុណវិបត្តិ/ ហានិភ័យ ទស្សនៈរបស់អ្នកចងក្រងឬបុគ្គលសំខាន់ៗ	តើបច្ចេកទេសទាំងនោះបានដោះស្រាយបញ្ហាដូចម្តេច?
La valorisation de la ressource profite principalement à l'entreprise et non aux riverains.	L'organisation des ayant droits du parcours en coopératives, pour garder les bénéfices de la chaine de valeurs dans la région. Ou laisser les Jmaâs gérer la collecte, pour assurer la gestion du romarin par les utilisateurs traditionnels qui en dépendent aussi par d'autres utilisations (fourrage, plante mellifère). Cela favoriserait aussi l'utilisation durable de la ressource.
Comme les 'entreprises exploitant les nappes de romarin changent fréquemment, elles n’ont que peu d’intérêt à l’exploitation durable de cette ressource.	Une cogestion participative de la ressource par les services forestiers et la population éviterait cette problématique.
Conflit entre l'utilisation du romarin comme plante aromatique et médicinale, fourrage, et plante mellifère.	La gestion de la collecte par unité ethno- spaciale/socio-spaciale par les ayant droits ancestraux (par la Jmaâ par ex) prendrait en compte tous ces aspects.
La valorisation de la ressource profite principalement à l'entreprise et non aux riverains.	L'organisation des ayant droits du parcours en coopératives, afin de garder la chaine de valeurs dans la région. Ou laisser les Jmaâs gérer la collecte, de manière à ce que la gestion se fasse par les utilisateurs traditionnels qui en dépendent aussi par d'autres utilisations (fourrage, plante mellifère). Cela favoriserait aussi l'utilisation durable de la ressource.

7.1 វិធីសាស្ត្រ/ ប្រភពនៃព័ត៌មាន

7.2 ឯកសារយោងដែលបានចេញផ្សាយ

ចំណងជើង អ្នកនិពន្ធ ឆ្នាំ ISBN:

Monographie et guide des bonnes pratiques de collecte des principales plantes aromatiques et médicinales spontanées des régions d'Oulmès et de Rich du Maroc, Abdelkader Taleb, 2017, 978-9954-28-720-0

មានប្រភពមកពីណា? ថ្លៃដើមប៉ុន្មាន?

https://asapmaroc.wordpress.com/partenaires/somapam/

7.3 ការភ្ជាប់ទៅកាន់ព័ត៌មានពាក់ព័ន្ធលើប្រព័ន្ធអនឡាញ

ចំណងជើង/ ពណ៌នា:

Guide des bonnes pratiques des plantes aromatiques et médicinales du Maroc

វេបសាយ:

http://www.fellah-trade.com/ressources/pdf/GBPC-Francais.pdf

ចំណងជើង/ ពណ៌នា:

Introductory Guidelines to Participatory Rangeland Management. Flintan & Cullis. 2010.

វេបសាយ:

http://www.fao.org/fileadmin/user_upload/drought/docs/Participatory%20range%20land%20management%20RM%20Guideline%20(4).pdf